Bir topluma ait kültürel kimliðin ve mekâna ait kültürel birikimin devamlýlýðý, onlarý zamanýn ve çeþitli dýþsal faktörlerin yýkýcý etkisinden korumakla ve özgün karakterleri ile gelecek kuþaklara ulaþmasýný saðlamakla mümkün olmaktadýr. 1980’lerden itibaren çeþitli politikalar ile tarih ve kültürün küresel piyasaya yeniden sunumu, 1960’larda baþlayan özgünlük tartýþmalarýný turizm baðlamýnda daha da kuvvetlendirmiþtir. Bu derleme çalýþmasý, özellikle 1930lu yýllardan itibaren þekillenen özgünlük kavramýnýn deðiþen ve evrilen rollerini ortaya çýkararak, modern ve post-modern dönemde turizm deneyimlerinde özgünlük konusunda yapýlan baþlýca çalýþmalarý irdelemeyi amaçlamaktadýr. Bu baðlamda, makalenin birinci bölümünde, çeþitli uluslararasý koruma metinlerinde özgünlük kavramýnýn geliþimi; makalenin ikinci bölümünde, modern dönem turizm yazýnýnda yapýlan özgünlük çalýþmalarýnýn teorik baþlangýcý sayýlan Boorstin (1961) ve MacCannell’ýn (1976) ve ardýndan Cohen’in (1979) çalýþmalarý; makalenin üçüncü bölümünde ise post-modern dönem turizm yazýnýnda yapýlan önemli çalýþmalardan olan Urry (1990) ve Wang (1999)’in çalýþmalarý incelenmiþtir. Deðerlendirme bölümünde, yapýlan araþtýrmaya dayalý olarak, elde edilen bilgiler özetlenmiþ, temel saptamalar sonuç bölümünde tartýþýlmýþtýr. Bu çalýþma turizm sosyolojisine dayanan eleþtirel bir yaklaþýmý referans alarak, özgün deðerlere sahip kentsel alanýn, sahte gerçeklikler ile turist bakýþýna nesne üreten ve piyasa ekonomisi tarafýndan yapýlandýrýlmýþ bir turistik boþluk haline dönüþümü konusunda farklý bakýþ açýlarýnýn geliþtirilmesini hedeflemektedir.

The sustainability of cultural identity of society and cultural accumulation of space is possible by protecting them from the destructive effects of time and various external factors and by ensuring that they reach to the future with their authentic characters. Since the 1980s, the representation of past and culture to the global market with various policies has further strengthened the debate on authenticity that started in the 1960s in the context of tourism. The aim of the present study was to scrutinize the main works on authenticity in tourism experiences in the modern and post-modern periods by revealing the changing and evolving roles of the concepts of authenticity that has been shaped since the 1930s. In this context, the first part of the present study shows the development of the authenticity concept in international doctrinal documents on conservation. The second part discusses the works by Boorstin (1961), MacCannell (1976), and Cohen (1979), who are considered the theoretical beginning of the authenticity studies in the modern tourism literature. The third part examines the studies by Urry (1990, 1995) and Wang (1999), which are important studies in the post-modern tourism literature. The obtained information based on the research is summarized in the review section. The main implications are discussed in the conclusion part. The present study, which takes a critical approach based on tourism sociology, aims to develop different perspectives on the transformation of authentic urban place into a touristic space structured by the market economy that produces objects for the tourist gaze with constructed false realities.

Planlama disiplini kadar mekân sosyolojisinin de ilgi alaný olan mahallenin, topluluk-temelli yöntem ve araçlarla iyileþtirilebilmesi için Türkiye’deki mevcut planlama sistematiðinde ve mevzuatýnda ayrýcalýklý bir yere sahip olmasý gerekliliðine ve baþta mekânsal düzenlemeler olmak üzere merkezi yönetimin karar alma mekanizmalarýna dahil olmada gerçek katkýlar sunabileceðine inanýlmaktadýr. Kentin tarihiyle ve yapýlanmasýyla özdeþ olan bu birim, aslýnda çok düzeyli ve çok aktörlü yönetiþimin de önemli bir bileþenidir. Türkiye’dekinden farklý olarak Batý’da, uzun yýllardýr daha çok sivil toplum, katýlým, yetki desantralizasyonu gibi yerel (katýlýmcý) demokrasinin ilgisindeki yaklaþýmlarýn konusu olagelmiþ; mahalle yönetimi fikri ve uygulamasý ise kamu politikasýna baðlanmýþtýr. Yerel demokrasiyi oluþturabilmek ve güçlendirebilmek için mahalle tabanlý bir örgütlenme modelinin, bugün en eleþtirilen noktada devletin de demokratikleþmesinde önemli adýmlar atýlmasýna yardýmcý olacaðý düþünülmektedir. Bu görüþten yola çýkarak makale, 31 Mart 2019 yerel seçimleri yaklaþýrken mahalle yönetimini ve -tek yetkilisi sayýlmasý nedeniyle- muhtarlýðý da süregiden tartýþmalara dahil etmeyi; yaný sýra yalnýzca seçim öncesini deðil, seçim sonrasýndaki 5 yýllýk yönetim sürecini de hedefleyerek öneriler geliþtirmeyi; mahalle içerisinden öznelerin talep ve beklentilerini ise görünür kýlmayý amaçlamaktadýr. Bu kapsamda Osmanlý ve Cumhuriyet dönemleri ile “Yeni Türkiye” yaklaþýmýnda, merkezi otorite tarafýndan sürekli yeniden þekillendirilen yetki ve sorumluluk alaný tariflerinden ve siyasi iktidarýn beyanlarýndan çýkarýmlarla muhtarlýk kurumunun hukuki boyutundaki düzenlemeler ele alýnacaktýr. Ardýndan Ýstanbul, Sarýyer Ýlçesi’nde uzun yýllardýr kentsel dönüþüm baskýsý karþýsýnda örgütledikleri mücadele ve dayanýþma pratikleriyle öne çýkan Sarýyer mahallelerinin, muhtar(lýk)lardan talep ve beklentilerini içeren söylemleri incelenecektir. Sarýyer Mahalleler Birliði çatýsý altýnda bir araya gelen Sarýyer mahallelerinin seçilme nedeni; haklarý adýna mahalle dernekleri, kooperatifleri ve muhtarlýk gibi mevcut kurumsal yapýlanmalarý kullanma ve dönüþtürme gücüne sahip olmalarýdýr. Sonuçta ise yerel demokrasiye ulaþmayý kolaylaþtýracak çeþitli ilkeler hatýrlatýlmaya, mahalle yönetimi ve muhtarlýk merkezli öneriler geliþtirilmeye çalýþýlacaktýr.

In recent years, many studies state an interdisciplinary approach to understand the neighborhood as a unique space in the city. One of the common propositions of these studies is that the neighborhood would be improved by community-based methods and tools. Furthermore, in the case of Turkey’s urbanization, the neighborhood should have a privileged place in planning practice, including legislative tools and spatial decisions, because the neighborhood has such a potential to affect the community, thus the central governing practices. The neighborhood unit as an identical part of the city’s history and structure defines a multi-level and multi-actor governance. Despite the fact that Turkey’s urbanization practice shares some similarities with Western cities, differences occur in governance, and the neighborhood has been a subject of the approaches under local (participatory) democracy, such as civic society, participation, and decentralization. Thus, the idea and the practice of neighborhood governance are linked to public policy. Furthermore, empowerment of community-based participation in neighborhood organization is an essential necessity for both local and central democratization processes of Turkey with respect to governance. From this perspective, the aim of the present study was to expand the ongoing debates about local government by examining the neighborhood governance and most importantly by emphasizing the unique position of the neighborhood council, muhtarlýk, which defines a significant characteristic of neighborhood governance in Turkey. The period that the present study is opened for discussion is important, because Turkey’s new local election will be held on March 31, 2019. Thus, the present study also aimed to expand the debates by representing the requests and expectations of local actors and communities and new propositions. In this context, the institutional development of muhtarlýk will be examined in two periods (The Ottoman and The Republic) and one approach (“New Turkey”) with emphasizing the continuities and the paradigm shifts in the political, discursive, and legislative areas. The present study focuses directly on demands of Sarýyer neighborhoods, which have a significant position in Turkey’s neighborhood governance because of their struggle, empowerment, and solidarity practices against urban transformation treatment. In conclusion, influential principles will be reminded for local democracy, and suggestions will be developed within the base of neighborhood governance and muhtarlýk.

Bu makale, “Kendin Yap Kentleþme” baðlamý içerisinden Ýstanbul’da halen sürdürülmekte olan bostanlardan olan Cihangir Roma Bostaný’na odaklanmaktadýr. Ýstanbul’da kent içi tarým alanlarý olan bostanlarýn geçmiþi yüzyýllar öncesine dayanmakla birlikte son bir kaç yýl Türkiye’nin Ýstanbul baþta olmak üzere birçok kentinde “kendin yap” bostanlarýn kurulmasýna sahne olmuþtur. Bu bostanlar, öz-örgütlenme yoluyla bir araya gelmiþ olan katýlýmcýlarýn kendilerine ait olmayan araziler üzerinde, “izinsiz” olarak hayata geçirdikleri ve kendi imkanlarýyla kolektif olarak sürdürdükleri, kullaným deðerinin öne çýktýðý ve gýda üretiminin sembolik kaldýðý mekânlardýr. Bu makale dayanýþma, ortaklaþma ve karþýlýklý öðrenme mekâný olan Cihangir Roma Bostaný’ný bir doðrudan katýlýmcý bir kamusal mekân talebi olarak Türkiye’nin ve özelde Ýstanbul’un kamusal ve yeþil mekânlarýnýn artarak yok edildiði neoliberal kent politikalarýna karþý “kent hakký” çerçevesinden tartýþmayý amaçlamaktadýr.

The present study focuses on one of the last remaining urban gardens, the Roma Garden in Istanbul, Turkey, in the context of “DIY urbanism.” Urban agriculture has a very long history in Istanbul where traditional urban market gardens called “bostans” provided the city with food for centuries. While the last remaining historical gardens are now under threat due to municipal policies favoring urban development, Istanbul has witnessed the formation of “DIY” urban gardens in 2013. These gardens, initiated on public land and maintained by a small group of gardeners, are open to the public without any legal relation to the local state. In contrast to the last remaining historical “bostans,” these gardens, organized around the use value, are managed solely by gardeners, and the harvest is not meant to be nourishment, rather it has a symbolic value. The empirical research that the present study is based on shows that the destruction of urban public space in general and public green space in particular over the last decade in Istanbul paved the way to DIY public gardens as spaces of solidarity, collectivity, and shared knowledge, as well as spaces where ecological concerns can be raised and made visible. The present study also explores the ways in which these urban gardens contribute to envisage a new kind of urban opposition centered around the demand for public space against the neoliberal urban policies.

Kentler; coðrafyalarýna, ülkelerine, toplumlarýn gelenek ve ihtiyaçlarýna, farklý mimari ve planlama akýmlarýna göre þekillenmiþtir. Tarihsel süreçte kentlerin yapýsý farklý þehirlerde farklý biçimlerde ortaya çýkmaktadýr. Fiziksel öðelerin farklý biçimlerde bir araya geliþi bu farklýlýklarý oluþturmakta ve kentleri birbirinden farklýlaþtýrmaktadýr. Yirminci yüzyýlýn baþýndan itibaren, yapýlý çevrenin üretim biçiminde deðiþen yaklaþýmlar, geliþen teknoloji, kentsel mekânda standartlaþma ve yapýlý çevrenin tek-tipleþmesi; kentsel mekâna özgü karakterin kaybolmasýna ve benzer kentsel çevreler oluþmasýna neden olmuþtur. José Luis Sert’e (1956) göre, güzel olarak deðerlendirilen kentlerin hepsinde, bütünü meydana getiren yapýlarýn uyumluluðu, ölçekler arasý uyum, kentsel karakterin devamlýlýðý ve insan ölçeði temel alýnmýþtýr. Lynch (1960) ise, uyumlu ve homojen mekanlarýn belli bir devamlýlýk içinde anlam kazanacaðýný savunmakta, ayrýca kentsel karakterin öneminden de bahsetmektedir. Cullen’a (1961) göre ise; renk, doku, eþsiz olma ve kullanýcýyý bir araya getirme gibi özellikler, kentsel mekâna karakter kazandýrmakta ve mekâný eþsizleþtirmektedir. Bu yaklaþýmlardan ve kentlerin dinamik yapýsýndan yola çýkarak, mevcut kentsel karakterin farklý süreçlerde nasýl oluþtuðu sorusu ortaya çýkmaktadýr. Kentsel alanda deðiþimin tanýmý, oluþumu ve analizi üzerine teorik ve metodolojik bir çerçeve sunmayý amaçlayan bu çalýþmada, kentsel karakterin oluþumu tartýþýlacaktýr. Bir yeri benzersiz kýlan, onu baþka yerlerden farklý kýlan ve kentsel karakterin deðiþmesine neden olan sorular cevaplanmaya çalýþýlacaktýr. Araþtýrmanýn yöntem bölümünde, kentsel mekânýn farklý dönemlere ait deðiþimini analiz etmeyi saðlayan kentsel morfoloji bilimi ve Conzen tarafýndan geliþtirilen “kent plan çözümlemesi” ele alýnacaktýr. Bu baðlamda, tarihi kent merkezleri, tarihi katmanlaþmanýn kentsel alanda açýkça gözlenebilmesi nedeniyle önem taþýmaktadýr. Ýzmir Tarihi Kent Merkezi–Kemeraltý örnek çalýþma alanýnda gerçekleþtirilen bu çalýþmanýn, benzer alanlarda yürütülecek araþtýrmalar için yol gösterici olmasý amaçlanmaktadýr.

Cities have been shaped by the nations they are part of, geography, traditions, needs of societies, and architectural and planning trends. Different forms and structure of cities have emerged through the historical process. Physical elements that compose the different forms of cities differentiate each city from the other. From the beginning of the 20th century, the change in approach to the production mode of the built environment, development of technology, and standardization of the urban space have caused the production of similar urban environments and have resulted in the loss of urban character. According to José Luis Sert (1956), in all the cities considered to be beautiful, the unity of harmonious structures, the inter-scale harmony, the continuity of the urban character, and the human scale were taken as the basis. Lynch (1960) claims that the homogeneous spaces with harmony and texture will gain meaning within a certain continuity. He also mentions the importance of urban character. According to Cullen (1961), features such as color, texture, uniqueness, and bringing the user together characterize the urban space and make the place unique. Considering these approaches and the dynamic structures of cities, the question of how the existing urban character is formed through different processes emerges. In this study, which aims to present a theoretical and methodological framework on the definition, formation, and analysis of change in urban space, the formation of urban character will be discussed. Questions such as what makes a place unique, what makes it different from other places, and what causes changes in urban character will be explored. Urban morphology and town-plan analysis developed by Conzen, which aid the analysis of changes in urban space through different periods will be discussed in the methods section of the research. In this context, historic city centers are important because of the fact that historical stratification can be clearly observed in the urban space. This study, which is carried out in the Kemeraltý (Izmir Historic City Center) case study, is intended to be a guide for researchers in similar case studies.

Dünya sel ve kuraklýkla ilgili küresel alarmdadýr. Dünya Araþtýrma Enstitüsü, 2030 yýlýnda dünya nüfusunun yarýsýnýn su sýkýntýsý yaþayacaðýný; sellerin etkisinin 3 kat artacaðýný, 54 milyon insanýn etkileneceðini vurgulamaktadýr. Fiziki çevreyi kontrolde tutan en önemli faktör dere sistemleri ve havzalarýdýr. Bu sürece dere havza sistemleri hazýr mý? Dere (drenaj) havzasýnýn dere sistemi, kollarýyla yüzey üstü/altý kaynaklarýný, yaðýþ sularýný toplar ve kara sistemine suyu daðýtarak boþaltýrlar. Doðal havzasýnda dengede olan hidrolik sistemler, hatalý arazi kararlarýyla doðal morfolojisini, havza akýþ yönlerini kaybetmesi, artan yapýsal yüzeyler vb. etkenlerle drenaj yoðunluðunu deðiþtirmesi, taþkýnlarý sýklaþtýrmaktadýr; deðiþen iklim faktörü ile de þiddetini artýrmaktadýr. Son yýllarda sýklaþan taþkýnlar, nehir/dere ekosistemlerinin fiziki yapýsýný ve üzerinde bulunduðu arazi kullaným kararlarý ile iliþkisinin araþtýrýlmasýný, bulgularýn çevresel risk açýsýndan deðerlendirilmesini þehir, ulusal ve uluslararasý ölçeklerde gündeme taþýmaktadýr. Ülkede bütüncül su hukukunun bulunmamasý, idari problemler, su ekosistemini içme suyu havza alaný olan ve olmayan þeklinde parçalayan yaklaþýmlar, koruma aleyhinde yasalar, vb. ile dere sistemleri (su kaynaklarý) korunmamakta, sürdürülebilirliði devam ettirilmemektir. Bu araþtýrmada, Ýstanbul’da içme suyu havza alaný dýþýnda býrakýlan yaklaþýk 2740 km² yüzölçümlü alanda, açýk havza konumunda olan (Karadeniz, Marmara Denizi, Boðaziçi, Haliç ve Göllerine dökülen) 168 akar dere havzasýna ve havzada bulunan yaklaþýk 3344 km uzunluðunda dere sistemlerine odaklanýlmýþtýr. Bulgular, boy kesitine göre deðerlendirildiðinde, derelerin ~%73’ü doðal yapýsýný koruduðu, ~%27’’si doðasýna aykýrý fiziki deðiþime uðrayarak yeni formlara dönüþtüðünü göstermektedir. Dere sistemlerinin ~%79’u kýrsal alandan geçtiði ve doðal yapýsýný koruduðu; ~%21’i ise kentsel alanda bulunduðu, çeþitli müdahaleler ile fiziksel yapýsýnýn deðiþtiði fakat kaybolmadýðý, üzerindeki arazi kararlarýndan etkilendiði ve dere koruma bantlarýnýn iþgal edildiði anlaþýlmýþtýr. Dere sistemleri havza ölçeðinde deðerlendirildiðinde, araþtýrma sahasýnýn ~%64’ü (108 dere havzasý) fiziksel deðiþimden az/çok etkilenerek havzasýnda sel, taþkýn, kuraklýk ve diðer çevresel riskleri oluþturmaktadýr. Araþtýrma, problemlerin kentin geneline (%51’ine) yayýldýðýný göstermektedir. Bulgular, derelerin birbirlerinden baðýmsýz birimler olmadýðýný ve önerilecek yasal düzenlemelerin dereleri havza sistemleri ölçeðinde deðerlendirilmesi gerektiðini; araþtýrýlan derelerin açýk havza sistemi olmasý nedeniyle uluslararasý öneme sahip olduðunu göstermektedir. Doðal dere sistemlerini korumak, sürdürülebilirliðini saðlamak, riskleri yönetmek, faydaya çevirmek için, yasal, kurumsal, teknik problemleri ortadan kaldýracak devlet kontrolünde ivedilikle bütüncül su hukuku, havza ölçeðinde bütünleþik havza planlamasý ve havza yönetimi, sürdürülebilir dere restorasyon programýna ihtiyaç vardýr.

The World Resources Institute reported that nearly half of the world population will experience water shortage in 2030; the effects of floods will be tripled globally. Drought and floods threaten several cities all around the country, including Istanbul. The most important factors that control the physical environment are stream systems and their basins. Are the stream basin systems ready for this process? Hydraulic system balanced in its natural basin has lost its natural morphology and direction of overland flowing because of land decisions given wrongly by the authorities. This situation shows that it is essential to analyze the physical structure of stream/river ecosystems and land use decisions on the urban, national, and international scales. The lack of integrated water law, management problems, and the laws against the protection of stream systems have caused the problem. The present study focuses on the 3344 km long stream systems that are in the basins of 168 running streams and in nearly 2740 km2 outside drinking water basin in Istanbul. The findings show that 73% of the stream systems have protected their natural structure, 27% have transformed its natural structure, and 79% have protected their natural structure in rural areas according to longitude. Of the stream systems, 21% have transformed its natural structure in urban areas because of various interventions, but they have not disappeared, they have been affected by land use decisions, and stream protective zones have been deforced. Based on the stream basin scale, 64% of the region have been affected because of the transformation, and some environmental risk, such as floods and drought, have been spread to the whole city. The findings show that streams are not independent from each other; laws must evaluate streams on the basin system scale, and streams are important internationally as they are open basin systems. Integrated basin planning and management, sustainable stream restoration program, and holistic water law controlled by the government are essential to find solutions to legal, technical, and corporate problems; protect natural stream systems; maintain their sustainability; and overcome the risks.

Kompakt kent modeli, sürdürülebilir kentsel geliþim arayýþlarýnda sýkça gündeme getirilen yaklaþýmlardan biridir. Yaklaþýmýn temel amacý, yaygýn geliþim nedeniyle yaþanan ekonomik, sosyal ve çevresel sorunlarýn önüne geçmektir. Kompakt kent modelinin fonksiyonlar arasý mesafelerin kýsaldýðý yüksek yoðunluklu yapýlaþma yaklaþýmý, özellikle iklim deðiþikliðini hafifletme hedefinde ilerleyen sera gazý azaltým politikalarý baðlamýnda önemli bir yer tutmaktadýr. Bu makalenin amacý, Türkiye kentlerinin (81 il merkezi) yerleþik alan sýnýrlarý temel alýnarak, en önemli kompakt kent ölçütlerinden biri olan kentsel brüt nüfus yoðunluklarýný hesaplamaktýr. Bu doðrultuda öncelikle ulusal literatüre kentsel brüt nüfus yoðunluklarý ve yerleþik alan büyüklüklerine iliþkin veri kazandýrýlmasý hedeflenmiþtir. Makalede ayrýca kentlerin büyükþehir statüsünde olup olmamalarýna göre kategorize edildikten sonra nüfus yoðunluklarý, yerleþik alan büyüklükleri ve nüfuslarý arasýndaki iliþki yönü ve þiddetine dair analizler yapýlmýþ ve böylelikle kentlerin kompaktlýk açýsýndan deðerlendirilebilmesine yönelik kullanýlmasý gereken ölçütlerden biri olan yoðunluða iliþkin analizler gerçekleþtirilmiþtir. Elde edilen sonuçlar dünya kentleri ile karþýlaþtýrmalý deðerlendirildiðinde, ülkemizdeki kentlerin yüksek brüt nüfus yoðunluklarýna sahip olduðunu ve sadece nüfus yoðunluðu kriteri gözetildiðinde, genel olarak, kompaktlýk kriterlerinden birini saðlayan bir profil çizdiðini göstermektedir.

Compact urban settlement is one of the approaches that has been often discussed in the search for sustainable urban development. The main aim of the approach is to prevent economic, social, and environmental problems caused by urban sprawl. The compact urban model’s high-density build-up approach plays an important role in the context of greenhouse gas reduction policy that is particularly targeted at mitigating climate change by shortening the distances between functions. The purpose of the present study, on the basis of built-up area boundaries of the cities in Turkey (81 cities), was to calculate the urban gross population density which is one of the most important compact city parameters. In this context, first, the present study aimed to provide data to the national literature on urban gross population densities and built-up area sizes. Cities were also categorized according to whether they are in metropolitan municipality status or not, and the strength and direction were calculated with the correlation analysis between population, population density, and built-up area size, and thus population density, which should be used for the evaluation of cities with respect to compactness, analysis was conducted. The cities in our country have high gross population densities compared with world cities, and generally, considering only the population density parameter, they show a profile that provides one of the criteria for compactness.