Bugün çoðunluðu kentlerde yaþayan nüfusun, yakýn gelecekte kentleþme eðiliminin de devam etmesiyle, daha da artacaðý kesin olarak beklenmektedir. Geleceðin kentlerinin bugünün kentlerinden farklý olacaðý bilinmektedir. Bu noktada kentlere iliþkin araþtýrmalarýn önemi de artmaktadýr. Bu makalede yakýn zamanda öne çýkan üç farklý kentleþme yaklaþýmý, Gezegensel Kentleþme, Postkoloniyal Kentleþme ve Birleþmeler Kentleþmesi ele alýnacaktýr. Farklý kuramsal düþünce temellerine sahip ancak aralarýndaki sýnýr çizgileri keskin olmayan bu üç yaklaþýmýn ortak özelliði, þehirlere, kentleþmeye ve kentselliðe iliþkin bugüne kadar biline gelen doðrusallýklarý, hiyerarþileri ve sýnýflandýrmalarý eleþtirmesidir. Gezegensel Kentleþme, kent-kýr ikilemini, Postkolonyal Kentleþme Küresel Kuzey-Güney veya Batý-Doðu ikilemini ve Birleþmeler Kentleþmesi de geçmiþi-potansiyeli, gerçekleþeni-olasýlýðý veya sosyal-nesnel olaný sorgulamaktadýr. Makalede, bu üç kentsel yaklaþýma yönelik eleþtiriler de dikkate alýnarak, genel bir deðerlendirme yapýlmaktadýr.

Today, the majority of the population living in cities is expected to increase with the continuation of urbanization trend in the near future. It is known that the cities of the future will be different from the cities of today. At this point, the importance of the researches about the cities increases. In this article, three recent urbanization approaches, Planetary Urbanization, Postcolonial Urbanization and Assemblage Urbanization will be discussed. The common feature of these three approaches, which have different theoretical thought bases with no delineating lines among them, is that they criticize the ongoing linearities, hierarchies and classifications of cities, urbanization and urbanity. Planetary and Postcolonial Urbanization question urban-rural dilemma and Global North-South or West-East divide respectively while Assemblage Urbanization examines past-potential, actual-virtual or social-practical. In the article, a general evaluation is carried out by taking criticisms towards these three urban approaches into consideration.

UNESCO, Dünya Doðal ve Kültürel Mirasýnýn Korunmasýna Dair Sözleþmeyi 1972 yýlýnda kabul etmiþ, Türkiye bahse konu Sözleþmeyi 1982 yýlýnda Bakanlar Kurulu kararýyla onaylamýþtýr. Günümüzde, Türkiye’nin Dünya Mirasý Geçici Listesinde, özgünlük ve bütünlüklerini büyük oranda koruyan ve üstün evrensel deðerlere sahip 83 adet eseri yer almakta böylece bu eserler, tüm insanlýðýn ortak malý olarak güvence altýnda olmaktadýr. Dünya Miras adaylarý da UNESCO üyesi her ülkenin geçici listelerinden seçilmektedir. Bu araþtýrmada, örnek alan çalýþmasý yöntemi kullanýlmýþ, Konya kent merkezine ≈50 kilometre mesafede yer alan, Kapadokya benzeri bir yerleþim yeri özelliði sergileyen Kilistra Antik Kenti örneklem alaný için yönetim planý denemesi yapýlmýþtýr. Böylece, alanýn sürdürülebilir korunmasý, geliþmesi ve kalkýnmasý amaçlanmýþtýr. Ayrýca alan, UNESCO Dünya Geçici Miras Listesine girme potansiyeli açýsýndan deðerlendirilmiþtir. Yönetim planý denemesi kapsamýnda, alana dair detaylý eylem planlarý hazýrlanmýþ, GZTF analizi yapýlmýþ, öneri yönetim alanýnýn sýnýrlarý, vizyon, hedef ve paydaþlarý belirlenmiþtir. Geçici adaylýk formatý kapsamýnda da alanýn özgünlük ve bütünlük beyaný, üstün evrensel deðer kriterleri ve benzer örnekler araþtýrýlmýþtýr. Yönetim planý hazýrlanmasý, geçici listeye girmek için bir zorunluluk olmasa da, bu araþtýrma ile Kilistra Antik kenti için geliþtirilen öneri plan denemesi sayesinde bölgenin tanýnýrlýðýnýn ve sürdürülebilir korunurluðunun arttýrýlabileceði, ayrýca, sahip olduðu potansiyelleri ile de Geçici Listede deðerlendirilebileceði düþünülmektedir.

UNESCO adopted the Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage in 1972, and Turkey approved the mentioned Convention with the Cabinet Decision in 1982. Currently in Turkey there are 83 properties in World Heritage Tentative List which conserve their authenticity and integrity to a great extent with outstanding universal values, thus secured as the common property of mankind. World Heritage nominees are also selected among the World Heritage Tentative Lists of each member countries of UNESCO. In this research, case study approach has been adopted. and management plan trial has been done for Kilistra Ancient City case study area, which is ≈50 km distance to Konya city center, and exhibiting a settlement similar to Cappadocia. Thus, sustainable preservation, progress, and development of the area is aimed. In addition, it has been evaluated in terms of its potentials to be nominated for UNESCO World Heritage Tentative List. Within the context of management plan draft, detailed action plans have been prepared for the case study area, SWOT analyses have been done, borders of the suggested management area, its vision, objectives, and stakeholders have been determined. Authenticity and integrity statement, outstanding universal value decleration and comparison with the similar properties are also explained in tentative list nomination format. Although it is not compulsory to prepare a management plan for the nomination of a property in tentative list, thanks to the suggested plan draft developed for Kilistra Ancient City, it is thought that, its recognition and sustainable preservation might be increased, and with its potentials, the ancient city can be evaluated to be nominated for the Tentative List.

Ülkemizde yaklaþýk 70 yýllýk bir zaman diliminde kýrdan kentlere yönelen göçler ve fiziksel yansýmasý olan gecekondular pek çok kentsel müdahalenin konusunu oluþturmuþlardýr. Gecekondularýn kentsel müdahalelere konu alýnmasýndaki temel unsur ise, arazi ve yapýlaþma ile ilgili konularda sahip olduklarý yasal olmayan içerik olmuþtur. Bu durum müdahaleleri yönlendiren yasalar için gerekçe yaratmakla birlikte, gecekondularýn yayýlýmý engellenememiþ ve popülist tutum ve yaklaþýmlar nedeniyle bu oluþumlar Türkiye kentleþme pratiðinin temel dinamiði olarak varlýklarýný sürdürmüþlerdir. Bir kýsmý yerleþimlerdeki gecekondularý yýkmaya yönelik, bir kýsmý yenilerinin yapýlmasýný önleyici nitelikte olan söz konusu yasal düzenlemeler, barýnma hakkýný kentte kendine özgü çözüm yöntemleri ile elde eden göçmenlerin giderek mülkiyet hakkýna sahip olmasý için bir meþrulaþtýrýcý içerik yaratmýþtýr. 2000’li yýllardan sonra ise planlama yoluyla dönüþümün yerini yasal mevzuatlarý arkasýna alan ve çoðunlukla göçle oluþmuþ alanlarda büyük ölçekli projeleri içeren kentsel dönüþüm uygulamalarý almaya baþlamýþtýr. Bunlardan 5393 sayýlý Belediye Kanunun 73. Maddesi ve 6306 sayýlý Afet Riski Altýndaki Alanlarýn Dönüþtürülmesi Hakkýnda Kanun son dönemin iki önemli dönüþüm aracý haline gelmiþlerdir. Çalýþma bu noktada Türkiye’deki kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn alansal daðýlýmlarýný Resmi Gazete ilanlarý üzerinden ortaya koymaya çalýþmaktadýr. Tamamlanma durumuna bakýlmaksýzýn sadece ilan kararlarý üzerinden projelerin yýllara göre deðiþimini ve mekânsal büyüklüklerini ele almakta ve uygulamalarýn ülke genelindeki yaygýnlýk düzeyini haritalar aracýlýðýyla göstermeye çalýþmaktadýr.

Migrations from rural to cities and slums/slum areas as the reflection of migration have been subject to many urban intervetions in a period of aproximately 70 years in our country Slums subjected as main element of the urban intervetions because of their illegal content on land and houing issues. While this situation creates grounds for legal directing interventions, spread of slums has not prevented, due to populist attitudes and approaches existence of this formations maintained as the fundamental dynamics of urbanization practices of Turkey. Aformentioned legal regulations, some part in demolishing of slums in settlement areas and some part for preventing new slums, created a legitimizing content for immigrants who obtain housing rights with their own unique solution methods in the city.

After 2000s transformation through planning started to be replaced with urban transformation applications based on legal regulations involve large-scale projects mostly in areas created by migraion. Of these, Article 73 of Municipal Law no 5393, law no 6306 Regarding the Transformation of Areas Under the Risk of Disaster have become two important transformation tools of the last period. At this point this study tries to reveal over the spatial distribution of the urban transformation in Turkey through Turkey-Legal Gazette. In the same time discusses change of projects by years and their spatial size and tries to show the prevalence of the applications across the country through maps.

Kentlerde farklý sanat organizasyonlarýnýn kesiþen yer seçimleri dolayýsýyla ortaya çýkan sanat mekânlarýnýn oluþturduðu kümelenmeler, kentlerin sosyal canlýlýðý için önemli yerler olarak kabul edilmektedirler. Bu makale bu argümaný Ýstanbul Beyoðlu’nda sanat organizasyonlarýnýn sanatsal etkinlikleri düzenlerken seçtikleri mekanlar üzerinden analiz eder. Bir taraftan sanat etkinliklerin yerlerini haritalarken, makalenin odaðýnda hem etkinliklerin etkisinde, hem de bölgedeki yaya kullanýmý etkisi altýnda ele alýnmasý gereken Beyoðlu sokak aðý konfigürasyonu vardýr. Metodolojik olarak, tespit edilen tüm sanat etkinlik mekânlarý bir sosyal bir-arada olma durumunun aktif yaratýcýlarý olarak ele alýnýrken, mekandaki yaya hareketi bu etkinlik meskenlerini iliþkilendirerek aðsal bir yapýya dönüþtüren mekanizma olarak ele alýnýr. Makale Beyoðlu sokak aðýnýn konfigürasyonunu analiz ederek, sokak aðýnýn bölgedeki yaya akýþýna potansiyel etkisini ortaya çýkarmakta, bölgede yaya akýþýna dayalý ortaya çýkan mekânsal kullanýmlara vurgu yapmaktadýr. Bu yaklaþýmla, makalede sanatsal etkinliklerin kentsel deneyiminde mekânsal süreçlerin sosyal olaný biçimlendirmedeki rolüne dair çýkarýmlar yapýlýr.

The clusters of arts that are organically developed by the compatible location choices of art organizations are considered as such urban areas that social co-presences are generated. They are, thus significant catalysts for the enhancement of urban vitality. This paper examines this argument through exploring the location choices of art organizations in placing their art events in Beyoðlu, Istanbul. Along with the location pattern of art events, the focus of paper is the configurational attributes of Beyoðlu’s urban network through which the art events impact on and are impacted by pedestrian use of urban space. The method addresses the locations of art events as places of art-driven social co-presence, and the pedestrian movement as the force that holds the events in a networked structure. Analyzing Beyoðlu’s street network configurationally, the paper quantitatively presents the urban network’s potential effect on pedestrian movement, and highlights the modes of urban space uses that can be possibly emerged through the natural pedestrian movement in Beyoðlu. The approach reveals the aspects of spatial processes that would generate social effects in the urban experience of art events in Beyoðlu.

Dönemin temel sektörü olmasý dolayýsýyla tarým sektörüne baðlý olarak iktisat alanýnda ortaya çýkmýþ ve geliþmiþ olan rant teorileri ve araþtýrmalarý bugün kentsel planlama alanýnda önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte mevcut çalýþmalarýn aðýrlýkla kuramsal tartýþmalardan ibaret olduðu ve konuyla ilgili durum çalýþmalarýnýn ye-terli düzeyde olmadýðý gözlenmiþtir. Bu makalede rant olgusu, rantý yaratan faktörler ve aktörler kentleþme baskýsýnýn çok yüksek olduðu Ýstanbul’da, üst gelir grubunun yerleþme için tercih ettiði çeper alanlardan biri olan Zekeriyaköy örneði üzerinden ele alýnmýþtýr. Teorik çalýþmalarýn altýný çizdiði rant unsurlarýndan hareketle çalýþmada kullanýlmak üzere Alan için tanýmlanan rant göstergeleri arasýnda; nüfus artýþý, yerleþim alanýnýn büyümesi, altyapýnýn geliþimi, sokak sayýsýndaki artýþ, konut tipolojisi ve niteliklerinde deðiþiklik, arsa ve konut metrekare deðerlerinde artýþ, ulaþtýrma altyapýsýnýn geliþimi yer almaktadýr. Alan sakinleriyle yapýlan anketler, kurum ve kuruluþlarýn temsilcileriyle yapýlan derinlemesine mülakatlar ve alanda yapý-lan analiz ve gözlemler çalýþmanýn baþlýca kaynaklarýný oluþturmuþ-tur. Çalýþma bulgularý, 1980’lerin ortalarýnda yetmiþ hanelik bir köy yerleþimi olan Zekeriyaköy’ün birkaç on yýl içinde yatayda ve kýsmen düþeyde geliþerek büyüdüðüne ve bu büyümede rant olgusunun var-lýðýna dikkat çekmekte, merkezi ve yerel kamu aktörlerinin özellikle ulaþým ve konut alanlarýndaki plan, proje ve yatýrýmlarý ile, planlarla önü açýlan özel sektör yatýrýmlarýna, özellikle de üst gelir grubunu hedefleyen lüks konut projelerine iþaret etmektedir. Zekeriyaköy’de rant unsurunu ortaya çýkaran bir diðer olgu 1999 Marmara depreminin ardýndan Ýstanbul’un deprem riskli güney bölgelerinde yaþa-makta olan bir kesimin kuzeye, deprem güvenlikli alanlara doðru yer deðiþtirme eðilimleri olmuþtur. Bu eðilim; alanda zaten 1990’lardan beri var olan konut geliþtirme projeleri, alanýn doða ile iç içe yapýsý, kent merkezine yakýnlýðý ve ulaþým proje ve yatýrýmlarý gibi etkenler-le birleþtiðinde, özellikle üst gelir grubu için çekici bir unsur haline gelmiþtir. Dolayýsýyla, hedef kitleye baðlý olarak konut tiplerinde ve özelliklerinde ortaya çýkan deðiþiklik de sözü edilen rantýn sebepleri arasýndadýr. Zekeriyaköy’deki deðer artýþlarý, alanýn kent merkezine göre konumu baðlamýnda deðerlendirildiðinde “farklýlýk rantý”na örnek gösterilebilirken, parsellerin yatýrýmcýlarýna topraklarýn bugünkü piyasa deðerleri baðlamýnda artý-deðer yaratmasý açýsýndan “tekel rantý”nýn niteliklerini sergilemektedir. Bununla birlikte söz konusu deðer artýþlarý, alan sakinlerinde, mülklerini satma ya da kiralama eðilimi yaratmamaktadýr.

As the basic sector of the period, rent theories and research findings that have emerged in the field of economics have an important place in urban planning today. However, it has been observed that current studies consist mainly of theoretical de-bates and that there are insufficient case studies available. In this article, the phenomenon of rent, factors that create rent and the actors involved are discussed in the context of Zekeriyaköy, a peripheric area preferred by Istanbul’s upper income group where urbanization pressure is high. The indicators of rent used in this study are based on the rent elements emphasized by theoretical studies, including population growth, settlement area growth, infrastructure development, increase in the number of streets, changing housing typology and qualities, increase in land and residential square meter values and development of transportation infrastructure. Resident surveys, interviews with representatives of institutions and organizations, and analysis of observations in the field were the main sources. The findings indicate that Zekeriyaköy, originally a settlement of seventy households in the mid-1980s, has grown largely horizontally over a few decades, and the presence of a rent effect in this growth. The findings stress private sector investments, particularly luxury housing projects. Another phenomenon reveal-ing the rent element in Zekeriyaköy is the tendency to move to earthquake-safe areas in the north, following the 1999 Marmara earthquake. This trend has become an attractive element, especially for the upper income group, regarding the housing development projects, the nature of the area, its proximity to the city center and transportation projects and investments. Therefore, the change in housing types and properties relative to the target audience is among the reasons for the rent. When value increases in Zekeriyaköy are evaluated in the context of location, relative to the city center, an example of “difference rent” can be shown. The area demonstrates the characteristics of the “monopoly rent”, in creating surplus value for the investors of the parcels in the context of current market values. Those value increases have not appeared to create an intention to sell or rent property amongst the existing inhabitants of the neighborhood.

1970’lerde Fordist üretimde yaþanan kriz sanayi sektörünün kentlerin dýþýna çýkmasýna ve sanayi kentlerinin hizmet kentlerine dönüþmesine sebep olmuþtur. Geliþmiþ ülkelerde kentsel dönüþüm, sanayi sonrasý geliþme aþamasýnýn sorunlarýný ve özellikle de Post-Fordist dönem dinamiklerinin yol açtýðý sosyo-ekonomik ve mekansal çöküntüleri aþmaya yönelik geniþ kapsamlý bir yeniden yapýlandýrma biçimi olarak görülmektedir. Kentlerin sürekli geliþ-mesi sebebiyle kentin içindeki boþaltýlmýþ sanayi alanlarýnýn dönüþtürülerek tekrar kullanýlmalarý kent için önemli bir hale gelmiþtir. Sanayinin uzaklaþtýðý kentlerde yeni bir mekansal yapýlanma baþlamýþtýr. Üretim kentleri olmalarý nedeniyle sanayinin kent mer-kezinde yer aldýðý þehirlerde, boþalan sanayi yerleri, yeni kentsel mekan ihtiyaçlarý için yeniden kullaným gereksinimiyle dönüþmeye baþlamýþlardýr. Eski sanayi yapýlarý ya da alanlarý, küreselleþmeye ayak uydurma çabasýndaki kentlerin “potansiyel yeni fonksiyon alanlarý”dýr. Ýstanbul Osmanlý döneminden beri sanayinin kurulduðu ve geliþtiði bir merkez olmuþtur. Ancak kent merkezinde kalan sanayi yarattýðý pek çok sorun sebebiyle 1970’lerden beri desantralize olmakta, söz konusu sanayi alanlarý bir dönüþüm yaþamaktadýr. 1970’lerden sonra Ýstanbul’un merkezinden ayrýlan sanayinin geldiði bölgelerden birisi de ulaþým avantajlarý sebebiyle TEM ve E-5 yollarýnýn çevresi olmuþtur. 1980'lerde TEM ve E-5 otoyollarýnýn arasýndaki baðlantýyý sürdürmek için inþa edilen Basýn Ekspresi Aksý bölgede hýzlý arazi kullanýmý deðiþikliklerine yol açmýþtýr. Bu çalýþmanýn amacý, Ýstanbul’daki önemli bir sanayi bölgesinde yer alan Basýn Ekspres Aksý’nda sanayinin geliþim ve dönüþüm süreçlerini ve bu süreçlerin dinamiklerini araþtýrmak-týr. Çalýþmada halihazýr harita verileri kullanýlarak Basýn Ekspres Aksý’nda sanayinin 1980 öncesi, 1980–1990, 1990–2000, 2000–2010 yýllarý arasý ve 2010 sonrasý olmak üzere 5 dönemde geliþimi ve dönüþümü incelenmiþ, birincil ve ikincil kaynaklardan elde edi-len bulgularla bu süreçlerin dinamikleri ortaya konmuþtur. Araþ-týrma bulgularýna göre, bölgede 1970’lerde baþlayan sanayileþme,1980’lerden sonra hýzlanmýþtýr. Zamanla nüfus ve yapý yoðunluðu artan, kentin merkezinde kalan aksta ve çevresinde 2000’li yýl-larda sanayinin imar planlarý ile desantralizasyonu baþlamýþ, bu bölgede çok sayýda konut, rezidans, ofis ve otel projesi hayata geçirilmiþtir. Diðer yandan aksýn doðusunda, Baðcýlar Ýlçesi’nin bazý bölgelerinde kirletici olmayan sanayi faaliyetlerine izin verilmektedir. Dolayýsýyla aksýn yer aldýðý bölge halen üretim talebinin ve üretim potansiyelinin devam ettiði bir bölgedir. Bu açýdan Basýn Ekspres Aksý ve çevresi hem sanayi kenti hem sanayi sonrasý kenti görünümüne sahiptir.

The crisis experienced in Fordist production in 1970s led to the moving of the industrial sector out of cities, thus causing the transformation of industrial cities into service-based cities. In developed countries, urban transformation is considered as a comprehensive form of restructuring to overcome the problems of post-industrial development as well as the socio-economic and spatial failures caused by the Post-Fordist period. Due to the fact that cities continuously develop, the transformation and the reuse of abandoned industrial areas has become critical for cities. New spatial structuring efforts began in cities where industry moved away. In cities where industry was located in the city center due to the city’s manufacturing-focused character, abandoned industrial areas began to transform due to the need for new urban areas. Former industrial areas are the “potential new functional areas” for cities that strive to keep pace with globalization. Since the Ottoman Empire, Istanbul has been a center where industrial facilities were established. However, industrial facilities in the city center have been decentralized since 1970s due to various issues, and these industrial areas have gone under transformation. Since 1970s, due to its advantageous transportation, the vicinity of TEM and E-5 highways was one of the popular destinations for industrial facilities that left the city center. The Basýn Ekspres Route, built in 1980s to connect TEM and E-5, caused rapid land-use changes in the area. The purpose of this study is to investigate the development and transformation of industry along the Basýn Ekspres Route and the dynamics behind these processes. The development and transformation of industry along the route was examined in 5 periods (namely before 1980, between 1980–1990, between 1990–2000, between 2000–2010 and after 2010) by us-ing base maps. In addition, the dynamics behind these processes were revealed with help of the findings collected from primary and secondary sources. According to the findings of the study, industrialization in the area began in 1970s and gained momentum after 1980s. Over time, the route remained in the center of the city, and the population in its vicinity increased; thus, in 2000s, the decentralization of industry in the area was initiated with various mas-ter plans and numerous residential, office and hotel projects were implemented in this region. On the other hand, the operation of non-polluting industrial activities are allowed in some areas of the Baðcýlar District, which lies on the east of the route. Thus, both the demand and the potential for production still remain in the area. In this respect, the Basýn Ekspres Route and its surroundings have the appearance of both an industrial and a post-industrial city.

Ýlk insan yerleþme tipo-morfolojisini gösteren, Çanak Çömleksiz Neolitik (ÇÇN) Döneme ait Akarçay Tepe Plaka C (Nizip Plakasý)’nin, mekana bilinçli bir müdahalenin varlýðýnýn ve artisanal bir ürünle arazi düzeninin kayýt altýna alýndýðýnýn ispatý olduðu bilinmektedir. Bu baðlamda; bu makale, Plaka C’nin mekansal özelliklerini ortaya koyarak bugünki kentsel konumunu ve dönemsel yerleþme niteliðini, Plaka arazi düzeninin mevcut peyzajda ve kentsel dokuda kalan izleri üzerinden belirlemeyi amaçlamaktadýr. Dönem yerleþmesinin arazi aplikasyon ilkelerini tespit etmek bir diðer amaçtýr. Mülkiyet oluþturmaya yönelik arazi düzenlemesi ve arazi modeli þeklindeki kaydýnýn ÇÇN Dönem’den bu yana süregelen bir insan davranýþý ve mekaný þekillendirme ihtiyacý olduðunu betimlemek makalenin hedefidir. Makale ayrýca, yerleþme tasarým ilkeleri kentleþme kuramý kapsamýnda rasyonel bir ÇÇN Dönem yerleþme modeli geliþtirmeyi hedeflemektedir. Plaka C’nin mekansal analizinden hareketle, plakanýn izlerinin bir miras ve varlýk olduðu ve izlerin korunmasýnýn gerekliliði tartýþýlmýþtýr. Bu baðlamda, kentsel planlama ve kentsel arkeoloji disiplinlerinin rolü eleþtirel bakýþ açýsýyla deðerlendirilmiþtir. Araþtýrmada; multidisipliner bir inceleme yöntemi kullanýlmýþtýr. Plaka C’nin arazi düzeninin en eski Nizip yerleþme planýna sayýsal olarak iþlenmesi, sayýsal yükseklik modelinin ve topografya haritalarýnýn oluþturulmasý ve Plaka C arazi düzeninin mevcut arazi yapýsý ve kadastral düzenle örtüþtürülmesi yoluyla bir veri tabaný hazýrlanmýþtýr. Plaka arazi düzeni, tasarýmý ve ölçüleri mevcut kentsel doku ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Analizlerde; Nizip yerleþmesinin çeþitli dönemlerine ait halihazýr haritalarý, hava fotoðraflarý, imar planlarý ve kadastral planlarý kullanýlmýþtýr. Çalýþma, literatür taramasý ile desteklenmiþtir. Arkeolojik bir buluntudan hareket edilerek belirlenen mekansal izler, 2018 yýlýnda yapýlan arazi çalýþmasýyla yerinde kontrol edilmiþtir.

As the representation of the initial typo-morphology of a human settlement, the Akarçay Tepe Plaque C (Nizip Plaque) belonging to the PrePottery Neolithic (PPN) Age is known to be the proof of the presence of a conscious intervention to space and that land arrangement was registered with an artisanal product. In this context, this article aims to determine the Plaque C’s location in today’s city and settlement characteristic at the time of production by presenting its spatial features through the traces of the Plaque layout remaining in the existing landscape and urban texture. The other aim is to determine land application principles of that settlement period. To present land arrangement having the intention of defining property and recording in the form of a land model as a human behavior and a need for restructuring space since the PPN Age is the objective of the article. The article also targets to develop a rational PPN period settlement model on the basis of settlement design principles and within the context of the theory of urbanization. Based on the spatial analysis of the Plaque C, it is discussed that the traces of the Plaque are a heritage and a possession the preservation of which is a need. In line with this, the role of the disciplines of urban planning and urban archaeology is evaluated with a critical point of view. A multidisciplinary method was used for the research. A database was prepared by digitally processing the Plaque C layout onto the oldest settlement plan of Nizip, forming its digital elevation model, and topographic maps and superimposing the Plaque C layout with the existing land and the cadastral layout. The Plaque layout, design and dimensions were compared to the current urban texture. The Nizip settlement base maps of different periods, aerial photographs, urban implementation plans and cadastral plans are used in the analysis. The study is supported by a literature survey. The spatial traces determined from an archaeological artefact were checked on site by a field study conducted in 2018.

Sýnýrötesi miraslar Dünya Miras Listesi’nde (DML) birden çok dev-letin paydaþ olduðu doðal, kültürel ya da karma nitelikli miras alanlarýdýr. Dünya Mirasýnýn (DM) uluslararasý iþbirliði ile korunmasýný temel gaye edinen Dünya Miras Sözleþmesi'nin en net tezahür-lerinden biri olarak kabul edilen bu miraslar biyolojik ve kültürel çeþitliliðin korunmasýnda, devletlerarasýndaki iliþkilerin ve ortak-lýklarýn geliþtirilmesinde, çatýþma çözümünde ve barýþýn tesisinde yaný sýra sürdürülebilir kalkýnmada önemli bir role sahiptir. Bu çalýþmanýn amacý koruma ve planlamada özel bir boyut olan sýnýrötesi miraslarýn geliþimini zaman ve mekân kesitinde DM geneli ile karþýlaþtýrmalý olarak incelemek ve bu sahada yapýlacak yeni çalýþ-malar için öneriler geliþtirmektir. Araþtýrma DML’ye girmiþ bütün sýnýrötesi miraslarý kapsamaktadýr. Çalýþmada, öncelikle kavramsal ve kuramsal altyapý sunulmuþ ve önceki çalýþmalar gözden geçirilmiþtir. Ardýndan, sýnýrötesi miras alanlarý miras sayýsý ve güvenliði, listelenme yýlý, miras türü, paydaþ devlet sayýsý ve bölge deðiþken-lerine göre analiz edilmiþtir. Deðiþkenlere iliþkin veriler Dünya Miras Merkezi’nden temin edilmiþ olup, verilere betimleyici istatistik analiz teknikleri uygulanmýþtýr. Bulgular sýnýrötesi miraslarýn çok geniþ bir çeþitlilik sunduðunu, ayrýca sýnýrötesi miras listesinin miras sayýsý, türü ve paydaþlýk iliþkileri baðlamýnda belirgin zamansal ve mekânsal farklýlýklar içerdiðini ve bu durumun DML geneli ile kýsmen örtüþtüðünü kýsmen de ayrýþtýðýný ortaya koymuþtur. Za-man kesitinde, sýnýrötesi miras listesinin 3 önemli dönüm noktasý bulunmaktadýr. Bu baðlamda, 1995 senesi miras sayýsýnýn düzenli ve ivmelenerek artmaya baþladýðý yýl, 2000 senesi türel daðýlým oranlarýnýn kültürel miraslar lehine deðiþmeye baþladýðý yýl, 2005 senesi ise konumlanýþ ve paydaþlýk iliþkilerinin dönüþmeye baþladýðý yýldýr. Fakat bu tarihler DM geneli için bir dönüm noktasý deðildir.
Mekân kesitinde ise hem DM genelinin hem de sýnýrötesi miraslarýn bölgelere daðýlýmýnda nicel ve türel dengesizlikler vardýr. Bu dengesizlikte belirleyici bölge köklü bir planlama geleneðine ve koruma bilincine sahip Avrupa’dýr. Zira DM’nin yarýsý, sýnýrötesi miraslarýn yarýdan fazlasý ve sýnýrötesi kültürel miraslarýn neredeyse tamamý Avrupa-Kuzey Amerika bölgesinde yer almaktadýr. Ayrýca, sýnýrötesi miras sahibi devletlerin yarýdan fazlasý Avrupa’dadýr. Öte yandan, DML’de Türkiye’den hiç bir sýnýrötesi miras bulunmamaktadýr. Bu baðlamda, Türkiye’nin sýnýrötesi miras potansiyeli incelenmeli, Mimar Sinan eserlerinin sýnýrötesi kültürel miras varlýðý olarak DML’ye eklenmesi yönünde çalýþmalar gerçekleþtirilmelidir.

Transboundary heritages are natural, cultural or mixed heritage sites in World Heritage List (WHL), where multiple states are stakeholders. Considered as one of the clearest manifestations of World Heritage Convention, which aims to protect World Heritage (WH) through international co-operation, these legacies have an important role in protection of biological and cultural diversity, in development of relations and cooperations between states, in conflict resolution and peace building, as well as in achieving sustainable development. This study aimed to ex-amine development of transboundary heritages in comparison with WH in time and space and to develop recommendations for new studies. Research covered all transboundary heritages sites. In the study, firstly conceptual and theoretical background was presented and previous studies were reviewed. Subsequently, transboundary heritages were analyzed in terms of number and type of heritage, number of stakeholder states and region variables. Data on variables were obtained from World Heritage Center and descriptive statistical analysis techniques were applied to data. Findings revealed that transboundary heritages offered a wide variety, and transboundary heritage list contained significant temporal and spatial differences in terms of number, type of heritage and stakeholder relations. This situation partially overlapped with WHL and partially dissociated. In time section, there were 3 important milestones. In this context, 1995 was year when number of heritages started to increase, 2000 was year when generic distribution rates began to change in favor of cultural heritages, and 2005 was year when positioning and stakeholder relations began to transform. But these dates were not a turning point for WHL. In spatial section, there were quantitative and generic imbalances in distribution of both WH and transboundary heritages. Determinative region in this imbalance was Europe, which had a long tradition of planning, and conservation awareness. Because half of WH, more than half of transboundary heritages and almost all of transboundary cultural heritages were located in Euro-North America region. Further, more than half of stakeholder states were in Europe. Whereas, there was not any transboundary heritages from Turkey. In this context, Turkey's potential should be investigated, and Mimar Sinan's works should be listed as transboundary cultural assets in WHL.

Bu çalýþma, Rize merkez ilçede 2018 yýlýnda tamamlanan üniversite öðrenci kültürü üzerine yürütülen etnografik çalýþmanýn bulgu-larýna dayanmaktadýr. Çalýþmada, 35 kadýn ve 22 erkek öðrenci ile derinlemesine görüþmeler gerçekleþtirilmiþtir. Üniversite, kentin merkezinde olan fiziksel konumunun yanýnda ekonomik, sosyal ve kültürel olarak öðrencilerin varlýðý ile yeniden þekillenmektedir. Kentin merkezindeki yerel eþraf ile farklý bir kültürel atmosfer-den kopup gelmiþ öðrenci, farklý karþýlaþma pratikleri ve hissiyatlar yaþamaktadýr. Çalýþmanýn temel sorunsalý, kadýn öðrencilerin kültürel hegemonya mücadelelerine kýyafetler üzerinden nasýl ek-lemlenmekte olduðu ve kentin ortak duyusunu hangi biçimlerde temsil ettikleri üzerinedir. Kadýn öðrencilerin kampüs çevresinde etkileþerek giyim kuþam gündeliðini yeniden ürettikleri görülmektedir. Kadýn öðrencilerin giyimi üzerinden gerçekleþen “ahlak” ve “biz” vurgusu ise bedendeki baþörtüsü, ferace gibi sembollerle biçimlenerek eril bakýþta kazanýlan bir onay mekanizmasýna dönüþmektedir. Böylelikle kent içindeki kamusal alanlarda kadýn öðrencilerin hareketliliði artarken diðer yandan kontrol ve denetim süreçleri kadýn bedenindeki çeliþkileri görünür hale getirir. Kadýn öðrenciler, bedenlerini örtünme pratikleri üzerinden “açýk” ve “kapalý” olmak üzere ikiye ayýrarak tanýmlamaktadýr. Bu çalýþmada bedenin ikiye bölünmüþ tanýmlarýnýn eril bakýþ ve mekandaki etkileþimlerle yeniden üretildiði ortaya çýkmýþtýr. Beden üzerindeki hegemonya mücadeleleri, kültürel yapýlardan, bireyin moda ve tü-ketimle olan iliþkisine kadar geniþleyen bir örüntüde deðerlendirilmelidir. Ancak bu sayede, mekân ve beden arasýndaki kesiþimler daha da net bir görüntü sergileyebilir.

This study is based on the findings of an etnographic study, completed in 2018, on the university student culture in Rize central district. In-depth interviews were conducted with 35 female and 22 male students. The university is reshaped by the presence of students in economic, social and cultural terms as well as its physical location in the center of the city. The student, who has come from a different cultural atmosphere, experiences different en-counter practices and feelings with the local notables in the city center. The main problematic of the study is how female students are articulated to cultural hegemony struggles through clothing and in which ways they represent the common sense of the city. It is observed that female students interact with the campus and re-produce everyday rituals of clothing. The emphasis on “morality” and “us” realized through the clothing of female students shaped by headscarf and ferace is transformed into a mechanism of approval by masculine gaze. Thus, while the mobility of the female students increases in the public spaces of the city, control and surveillance mechanisms make the contradictions in the female body visible. Female students, referring to the headscarf, descibe their bodies by dividing them into categories such as “open” and “closed.” The study reveals that the definitions of the body as it is divided into two categories are reproduced through the interactions of masculine gaze and space. Struggles for hegemony over the body should be analyzed in a pattern ranging from cultural structures to the individual’s relationship to the fashion and consumption. It is only in this way that the intersections between space and body can be displayed more clearly.

Ýnsanýn, çevre ile bütünleþmesini saðlamak için kullandýðý en büyük olanaklardan biri hareket yeteneðidir. Bu baðlamda yürünebilirlik kavramý önem kazanmaktadýr. Yürünebilir çevreler oluþturmak; her türlü yaya, özellikle engelliler, yaþlýlar, küçük çocuklu ebeveyn-ler gibi dezavantajlý gruplar için güvenli ve rahat ortam saðlanmasý, tüm yaþayanlarýn kamusal yaþama katýlabilmesi ve saðlýklý bir yaþam için önemlidir. Yürünebilir bir çevre için en baþta yapýlý çevrenin hangi unsurlarýnýn insanlarý yürümeye teþvik ettiðini bilmek gereklidir. Yapýlan bilimsel araþtýrmalarla temel ilke ve bulgularda yürünebilirliði etkileyen, birbirlerine yakýn özellikte kriterler vurgulan-maktadýr. Ancak halen belirlenen kriterlerin göreceli önemi ile ilgili tartýþma devam etmektedir. Her þehir yaþayanlarý ve yaþam alanlarý ile farklý karakteristik özelliklere sahiptir. Yürünebilirlik üzerine yapýlan her araþtýrma, sonuç bulgularýyla literatüre önemli katký saðlayacaktýr. Makale kapsamýnda yürünebilirliðe dair bir çalýþma bulunmayan Tekirdað kent merkezi için yürünebilirliði etkileyen faktörlerin ve var olan yaya hareketinin sistemli ve objektif bir þe-kilde hem matematiksel hem gözlemsel olarak deðerlendirildiði bir yöntem önerisinde bulunulmaktadýr. Çalýþma, yaya yoðun alanlarýn belirlenmesinde ve kentsel biçimlenme özelliklerinin yaya hareketi üzerindeki etkisinin anlaþýlmasýnda mekan dizimi analiz yöntemi; yürünebilirliðe etki eden faktörlerin belirlenmesi ve deðerlendirilmesine iliþkin gözlemsel analiz yöntemi; yaya hareket yoðunluðunun belirlenmesinde sayým yönteminin kullanýldýðý deneysel bir araþtýrmadýr. Sonuç bulgularýyla, yürünebilirliðe etki eden kriterler ortaya çýkartýlarak, bu kriterlerin yaya hareketi oluþumundaki öne-mi ve kentsel biçimlenme özellikleri ile yaya hareketi arasýndaki iliþki kanýtlanmýþtýr. Yaklaþýmýn, yürünebilirlik bazlý çalýþmalarda mevcut ulaþým akslarýnýn yürünebilirlik kapasitelerinin deðerlendirilmesinde yönlendirici bir araç olarak kullanýmý önerilmektedir.

One of the possibilities that people use to get integrated with environment is the ability of motion. In this regard, the term “walk-ability” gains importance. By creating walkable environments; it’s possible to provide pedestrians especially disadvantaged minorities - such as handicapped and elderly, parents with baby kids - with safer and comfortable environments; it’s also important for residents to have good life and to mix in public activities. It’s essential to know what environmental aspects tempt people to walk in order to form a walkable environment. Scientific re-searches with fundamental principals and findings suggest some closely related criteria that affect walkability. However the relative importance of those criteria are being argued. Each and every city has unique characteristics with its’ residents and spaces. Every research made, would make a remarkable contribution to its’ literature with conclusions and findings. Through this research, a method is being suggested which helps to determine the aspects that affect walkability in Tekirdag city center where there had no previously made research, and which helps to assess pedestrian movement systematically and objectively via mathematics and observations This is an experimental reasearch in which space syntax analysis method has been utilized to determine pedestrian dense areas and to understand how urban configuration affects pedestrian movement; observational analysis method has been utilized to determine and assess factors that affect walkability; counting method has been utilized to determine density of pedestrian movement. Through conclusional findings, criteria that affect walkability brought to forward and the relation between the importance of pedestrian movement and aspects of urban configuration and the pedestrian movement has been proven. This approach is advised to be utilized as a guidance in assessing walkability capacities of current transportation routes.

Kentsel alanlarýn ve yapýlarýn ulaþýlabilirliði, sadece engelli bireyler için deðil, yaþlýlar, çocuklar ve tüm bireyler için önemli bir yere sahiptir. Günümüzde, engelli bireylerin haklarýný koruyan yasa ve mevzuatlar mevcut olmakla birlikte, bu mevzuatlarýn uygulamaya geçirilmesinde eksiklikler görülmektedir. Bu çalýþmada, aralarýnda engellilerin de bulunduðu, birçok yerli ve yabancý turistin ziyaret ettiði Eskiþehir Odunpazarý Kentsel Sit Alaný ile Kurþunlu Kül-liyesi, tekerlekli sandalye kullanýcýlarý baðlamýnda, ulaþýlabilirlik açýsýndan incelenmektedir. Elde edilen veriler doðrultusunda, ulaþýlabilirliðin saðlanamadýðý durumlara yönelik çözüm ve öneriler sunulmaktadýr.

The accessibility of urban areas and structures has an important place not only for the disabled people, but also for the elderly, children and all individuals. Today, although there are laws and regulations that protect the rights of people with disabilities, there are shortcomings in the implementation of these legislation. In this study, Eskisehir Odunpazarý Urban Site and Kursunlu Complex which are visited by many local and foreign tourists are examined in terms of accessibility in the context of wheelchair users. The obtained data is evaluated, then solutions and suggestions are provided for situations where accessibility cannot be achieved.