Bölge planlarý Türk planlama tarihinde ilk defa; bölgesel ölçekte yerel katýlýmcýlýðý en yüksek düzeyde saðlayan ve önceleyen, Kalkýnma Ajanslarýnýn sorumluluk bölgelerinde, istihdam ettiði yüksek teknik kapasiteye sahip insan kaynaðý ile merkez, ilçe ve köy ölçeklerinde sahadan veri toplayarak gerçekçi bir mevcut durum analizi ile yerelin ihtiyaçlarý ve talepleri doðrultusunda hazýrlanan, uygulama boyutunda stratejik bir yaklaþýmla oldukça yetersiz de olsa kaynak aktarýmýndan ve planýn izleme ve deðerlendirmesinden yerel bir kuruluþun (Kalkýnma Ajansý) sorumlu tutulduðu planlardýr.
Toplam 26 Düzey 2 Bölgesinde Bölgesel Kalkýnma Ajanslarýnýn kurulmasý ile bu bölgelere ait planlarýn hazýrlanmasý süreci de hýz kazanmýþ ve bugün artýk ikinci nesil planlar da bu bölgeler için hazýr hale gelmiþtir
TRA1 Düzey 2 Bölgesi bahsi geçen 26 bölgeden biri olup Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinden oluþmaktadýr. Bölge ÝBBS sisteminin kabulünden sonraki ikinci plan tecrübesini de yaþamýþtýr. Bu çalýþma, planlama bölgesi olan TRA1 Düzey 2 Bölgesi için geniþ katýlýmla ve Kalkýnma Ajansý koordinasyonunda hazýrlanan ikinci bölge planý olan TRA1 Düzey 2 Bölge Planý (2014 – 2023)’nýn planlama süreci, plan yaklaþýmý ve bölgeye getirdiklerini vizyonu ve alt kýrýlýmlarý ile ele almakta ve Türkiye’de Bölge Planlarýnýn uygulamaya geçirilmesinin önündeki zorluklar deðerlendirilmektedir.

1990’larýn baþlarýnda Avustralya’da ortaya çýkan, ancak 90’larýn sonlarýnda Ýngiltere’de detaylý bir þekilde ele alýndýðý görülen yaratýcý endüstriler fikri, yeni iþ alanlarý yaratmak ve ekonomik büyümeyi saðlamak amacýyla gündeme gelmiþtir. Yeni dünya düzeninde artýk üretime dayalý bir ekonominin etkili olmadýðýný fark eden politikacýlar, yerel kalkýnma için yeni modeller geliþtirmeye çalýþmýþlar, bunun kaynaðýnýn da yaratýcý insanlar ve oluþturduklarý yaratýcý endüstriler olduðunu keþfetmiþlerdir (Florida, 2004; Scott, 2006; Landry, 2000; Hartley, 2005).
Avrupa Komisyonu tarafýndan ‘Yaratýcý Endüstriler ve Aktiviteler’ baþlýðý altýnda deðerlendirilen ‘tasarým’ ve ‘mimarlýk’, yaratýcýlýðýn ve dolayýsýyla yaratýcý insanlarýn yoðunlaþtýðý alanlardýr. Yapýlan araþtýrmalar sonucunda ortaya çýkan istatistikler yaratýcý endüstrilerin gayri safi milli hasýlanýn içinde diðer sektörlerin (yiyecek, içecek, tütün üretimi sektörü) yanýnda önemli bir yer tuttuðunu ve hýzlý büyüyen bir sektör olduðunu göstermiþlerdir.
Bu makalede öncelikle yaratýcý endüstrilerin dünyadaki geliþimi ve bugün ki durumu ele alýnacak, sonrasýnda yerel ekonomiler içerisindeki konumu deðerlendirilecektir.

20. yüzyýlýn son çeyreðinden itibaren yükselen teknoloji ve kentleþmeye paralel olarak dünya enerji talebi giderek artmakta, enerji üretim ve tüketim süreçleri ekolojik sorunlarý beraberinde getirmektedir. 90’lý yýllardan itibaren, kentlerin ekolojik denge üzerindeki baskýsýnýn azaltýlmasý, daha verimli ve yaþanýlýr kentler için planlama yaklaþýmlarý ve çeþitli giriþimler (yeþil kent, ekokent, yaþanabilir kent, dijital kent, akýllý kent giriþimleri vb.) tasarlanmýþ ve kýsýtlý düzeyde hayata geçirilmiþtir. Geliþtirilen yaklaþýmlarýnýn tümünün ortak stratejisi “verimli enerji yönetimidir”. Yakýn geleceðin kentlerinin ‘verimli enerji yönetimi’ stratejisine göre biçimlenmesi için özellikle kentsel dönüþüm gerçeði parantezinde yerleþme fiziksel planlarýnýn "enerji verimliliði" yaklaþýmýna göre ele alýnmasý gerekmektedir. Bu kapsamda geliþtirilecek planlama süreci yükselen teknoloji ve kentleþme eðilimine paralel olarak, geliþme potansiyeli taþýyan, büyük ölçekli kentlere oranla sayýca oldukça fazla olan, beþeri, coðrafi sýnýrlarýný aþmamýþ “küçük ölçekli kentler”in saðlýklý geliþimi için önemli bir fýrsat ortaya koymaktadýr.

Bu makale "Küçük Ölçekli Yerleþmelerin Enerji Verimli Geliþimi" adlý araþtýrma projesinin temel sonuçlarý paylaþmaktadýr. Ayrýca çalýþmada fiziksel plan yapým sürecinde ele alýnmak üzere "enerji verimli deðerlendirme modeli" açýklanarak Çanakkale Boðazý'nda küçük ölçekli bir yerleþme olan Lapseki için modelin deneysel uygulamasý sunulmaktadýr.

Son yýllarýn küresel ölçekte en önemli saðlýk problemlerinden birisi olan çocuklarda obezite ile mücadelede, fiziksel aktivite düzeylerinin artýrýlmasý gerektiði vurgulanmakta, ancak yapýlan çalýþmalar bu gerekliliðin karþýlanamadýðýný göstermektedir. Çocuklarda fiziksel aktiviteyi engelleyen birçok parametre üzerinde durulmaktadýr. Yapýlan çalýþmalar net bulgular içermese de bu parametrelerden birisi fiziksel çevre deðiþkenleridir. Bu çalýþmada, çocuklarýn fiziksel aktivite düzeylerini etkilediði ileri sürülen algýlanan fiziksel çevre özelliklerine odaklanýlmýþtýr. Özel bir spor okulunda basketbol ve yüzme dersleri alan 9–12 yaþ grubundaki 47 çocuk, konut yakýn çevresinde gerçekleþtirdiði farklý fiziksel aktivite þiddetlerinin belirlenmesi için, 7 gün boyunca akselerometre ve KKS aygýtý takmýþtýr. Algýlanan fiziksel çevre özelliklerini belirlemek için katýlýmcý çocuklarýn ebeveynleri, yaþadýklarý mahallenin destinasyon yoðunluðunu, güvenliðini, estetik deðerini ve aktivite olanaklarýn, yapýlandýrýlmýþ anket formu ile deðerlendirmiþtir. Çalýþmanýn istatistiksel bulgularý, çocuðun konut yakýn çevresinde gerçekleþtirdiði farklý þiddetlerdeki fiziksel aktivite düzeyinin, ebeveyninin komþuluk birimine yönelik algýsýndan etkilenmediðini göstermektedir. Örneðin mahallesini estetik ve güvenli bulmayan, mahallesindeki aktivite olanaklarýný ve destinasyon yoðunluðunu yetersiz bulan ebeveynlerin çocuklarý ile diðer ebeveynlerin çocuklarýnýn fiziksel aktivite düzeyleri istatistiksel açýdan farklýlýk göstermemiþtir. Ancak, mekansal algý ve aktivite düzeyi arasýndaki iliþkisizliðe yönelik herhangi bir genellemeye varýlmadan önce ilgili literatürdeki çalýþmalardaki bulanýk sonuçlar ve bu çalýþmadaki yöntemsel eksiklikler (sýnýrlý örneklem sayýsý ve mekansal algýnýn ölçümüne yönelik) dikkatle irdelenmelidir. Bu yönüyle bu araþtýrma, konu hakkýnda daha çok çalýþma yapýlmasýnýn gerekliliðini ortaya koymaktadýr. Ayrýca, çalýþmada birey davranýþýný izlemede kullanýlan yeni yöntem bundan sonraki çalýþmalara ilham verebilecektir. Çalýþmada tarif edilen yöntemin farklý mekanlarda farklý fiziksel aktivite düzeyine sahip bireyleri içeren daha geniþ örneklem gruplarýyla tekrar edilmesi yararlý olacaktýr. Çalýþmada uygulanan yöntemin mekansal davranýþý belirlemede, kentsel tasarým ve planlama disiplinlerinde kullanýlabilirliði tartýþýlmýþtýr.

Kalkýnma ve geliþme amacýyla 1950’li yýllardan bu yana Türkiye’de hükümetler tarafýndan alýnan sosyo-ekonomik kararlar fizik mekâna yansýmakta ve imar planlarý bu çerçevede yapýlmaktadýr. Ülkemizde bölge planlama kavramý henüz olmasý gereken içerik ve teknikte ele alýnmamýþ olmasý ve ülke genelinde tüm bölgelere iliþkin doðal kaynaklarýn ekolojik hassasiyetleri ve potansiyelleri ile sosyo-ekonomik fonksiyonlarýn birbiriyle uyumu veya uyumsuzluðunun saptanmasý için parametrik ölçütlerle analizinin yapýlmadan elde edilen çevre düzeni ve imar planlarý Bursa Ovasý, Adana Ovasý, Adapazarý Ovasý, Konya Ovasý, Güneydoðu Anadolu Havzasý gibi önemli doðal kaynak özelliklerine sahip ve tarýmsal potansiyeli yüksek su toplama havzalarýnda çeþitli içerikte çevresel sorunlarý yaratmaktadýr. Özellikle bölgelerin su toplama havzalarýnda ki þehirleþme olgularýný yöneten imar planlarýndaki arazi kullanýmý kararlarý havzalarýn jeolojik yapýsý, morfolojik özellikleri, iklim durumu, toprak özellikleri gibi faktörleriyle çeliþmektedir. Yeni yerleþim alanlarý üretiminde bu olgular Türkiye genelinde yaþandýðý gibi ayný zamanda Ýstanbul’da da yoðun olarak yaþanmaktadýr.

Araþtýrmada araþtýrma alanýnýn doðal yapý özellikleri yapýlaþmaya uygunluk açýsýndan irdelenmiþtir. Bunun yanýnda araþtýrma alaný için yapýlmýþ eski ve yeni planlar incelenmiþ; 1996, 2009 ve 2014 yýllarýnda Ýstanbul Büyükþehir Belediyesi (ÝBB) tarafýndan hazýrlanmýþ yüksek çözünürlüklü ortofoto görüntülerinden yararlanýlarak yerleþme alanlarýnýn deðiþimleri Coðrafi Bilgi Sistemi (CBS) teknolojisi ile üst üste çakýþtýrma yöntemi kullanýlarak (overlay) deðerlendirilmiþtir. Son olarak araþtýrma alanýnda yapýlan planlar ile güncel arazi kullanýþ arasýnda yaþanan kentsel çatýþmalar deðerlendirilmiþtir.

Yenilenebilir enerjinin önemi, enerjide dýþa baðýmlýlýðý azaltmasý ve çevreye verdiði olumsuz etkilerin en düþük seviyede olmasýndan dolayý giderek artmaktadýr. Yenilenebilir enerji türlerinden olan biyokütle enerjisinde kullanýlan hammadde, enerji tarýmý uygulamasý ile elde edilebilmektedir. Bu sayede, yerel kaynaklara dayalý olarak çevreyle dost yenilenebilir enerji üretimi gerçekleþtirilmekte, enerji tarýmý uygulamasý ile tarýmsal faaliyetlerde artýþ görülmekte ve böylelikle özellikle az geliþmiþ kýrsal karakterli çeper bölgelerde kýrsal kalkýnma desteklenebilmektedir. Bu çalýþmanýn amacý, biyokütle enerjisi, enerji tarýmý ve kýrsal kalkýnma iliþkisini Bursa Karacabey Bölgesi özelinde incelemektir. Makalede, Karacabey’in bu konuda sahip olduðu potansiyeller ortaya konulmakta ve kýrsal kalkýnma için oluþturulan bir yol haritasý sunulmaktadýr.