Türkiye’deki Bütünleþik Kýyý Alanlarý Yönetimi Süreçlerinin Stratejik Mekansal Planlama Süreçleri ile Ýliþkili Olarak Deðerlendirilmesi

Bu makale stratejik mekansal planlama sürecleri ile iliþkili olarak Türkiye’deki Bütünleþik Kýyý Alanlarý Yönetimi (BKAY) süreçlerini incelemekte ve bu süreçlerin özelliklerini stratejik planlama pratikleri ile birlikte açýklamayý hedeflemektedir. Dünyada ve Türkiye’de özellikle 1990’lardan sonra stratejik mekansal planlamanýn kapsamlý planlamaya alternatif olarak kentsel ve bölgesel planlama uygulamalarýnda etkili olmasýyla ortaya çýkmýþtýr. Bu planlama yaklaþýmý kapsamlý planlama ile karþýlaþtýrýldýðýnda daha esnek, eylem odaklý, katýlýmý destekleyerek ve karar alma süreçlerinde müzakereci olma özellikleriyle farklý seviyelerdeki devlet kurumlarýnýn farklý ölçeklerde birlikte çalýþmasýný (çok düzeyli yönetiþim) ve farklý sektörlerin iþbirliðini ön plana çýkarmaktadýr. Ancak, 2000’li yýllarda stratejik planlarýn uygulama süreçlerine entegre edilememesi, yetki karmaþasýndan doðan sorunlar, plan süreçlerini destekleyen eylem plan ve programlarýnýn eksikliði ile izleme ve deðerlendirme aþamalarýndaki yetersizlikler, bu planlarýn öneminin azalmasýna neden olmuþtur. Son yýllarda, stratejik mekansal planlama yaklaþýmýnýn kentsel ve bölgesel planlama süreçleri ile iliþkilendirilmeye çalýþýldýðý görülse de bu konuda yapýlan çalýþmalarýn yetersiz olduðu anlaþýlmaktadýr. Bu makalede, bir stratejik mekansal planlama süreci olarak BKAY ve Planlama sürecinin mevcut yasal, kurumsal yapý ve planlama süreçleri ile iliþkisi incelenecektir. BKAY süreçlerinde yer almýþ uzmanlarla yapýlan derinlemesine görüþmeler ýþýðýnda bu süreçlerin olumlu ve olumsuz yönleri belirlenerek, BKAY sürecinin yeniden etkinleþtirilmesi için yapýlmasý gereken düzenlemeler tartýþýlacaktýr. Bu görüþmelerden elde edilen çýkarýmlar ile kýyý alanlarý ve planlamasý ile mevcut düzenlemelerin iyileþtirilmesi için öneri planlama politikalarý ve programlarý geliþtirilebilecek; stratejik mekansal planlamanýn güçlü yönleri ile kýyý alanlarýnýn sürdürülebilir þekilde yönetimi arasýnda iliþki kurulabilecektir.

An Evaluation of Integrated Coastal Zone Management Processes in Relation to Strategic Spatial Planning Processes in Turkey

The purpose of this article is to evaluate Integrated Coastal Zone Management (ICZM) features and processes in relation to strategic spatial planning processes and practices in Turkey. Strategic planning processes have become effective in urban and regional planning and evolved as an alternative to comprehensive planning processes, in particular, in the 1990s. These processes are more flexible, action-oriented, participatory and deliberative, and they support planning activities that focus on collaboration of different levels of state institutions on various scales (multi-level governance) and sectors compared to comprehensive planning. In the 2000s, however, failure to integrate strategic plans into implementation processes, problems arising from the authority incompatibility, lack of action plans and programs that support planning processes and the inaptitude in monitoring and evaluation stages have reduced the significance of these plans. In recent years, while strategic spatial planning approaches are still associated with urban and regional planning processes, it is observed that the studies on this subject are insufficient. In this article, existing legal, institutional and planning structure of ICZM and Planning processes as significant strategic spatial planning processes will be analysed. The positive and negative aspects of ICZM processes and the possible re-enabling of ICZM processes will be discussed under the light of in-depth interviews with experts that are involved in ICZM processes in various cities in Turkey. The findings of the content analysis with these experts will offer an opportunity to develop new planning policies and programs for the improvement of current regulations regarding coastal area and planning, and to establish a relationship between the strengths of strategic spatial planning and sustainable management of coastal areas along with planning practices.