Bu çalýþmada sosyal sermaye kavramýnýn Dünya Bankasý’nda yer alan kalkýnma tartýþmalarýnýn nasýl içine girdiði ve Dünya Bankasý’nýn sosyal sermaye kavramýný geliþtirerek yeni kalkýnma yaklaþýmlarýna nasýl dahil edildiði incelenmiþtir. Sosyal sermaye kavramý öncelikle Bourdieu ve Coleman ile gündeme gelmiþ olmasýna raðmen; Putnam ile son derece popülerleþmiþtir. Dünya Bankasý; oluþturduðu kalkýnma planlarýnýn baþarýsýzlýklarý ya da hatalarýný incelerken, banka içindeki çeþitli çalýþma gruplarý sosyal sermaye kavramýný sürece dahil etmiþ ve bu konuda yeni yaklaþýmlar ortaya koymaya baþlamýþtýr. Bu yaklaþýmlarýn en önemlilerinden biri; Banka’nýn stratejilerine çok ciddi eleþtiriler de getiren Woolcock’ un yapmýþ olduðu çalýþmalardýr. Woolcock; öncelikle Dünya Banka’sýnýn neden baþarýsýz olduðunu incelemiþ, sosyal sermaye bakýþý ile bu kalkýnma planlarýný analiz etmiþ ve yeni bir teorik çerçeve oluþturmuþtur. Woolcock’un geliþtirdiði yaklaþýmýn Türkiye’nin kalkýnma perspektifine ipuçlarý üretmek üzere derlenmesi yazýnýn konusunu oluþturmaktadýr.

Ýzmir-EXPO Alaný (Ýnciraltý) planlama süreci uzun ve karmaþýk bir süreç yaþamýþ, henüz alan bir çözüme kavuþamamýþtýr. 1980’lerden beri, yerel yönetimler ve bölgede yaþayanlar EXPO Alanýna iliþkin farklý öneriler geliþtirmiþlerdir. Son dönemde þehir vizyonuna aykýrý olarak EXPO süreci ve pazarlama giriþimlerine paralel yönde merkezi yönetimlerin ve yatýrýmcýlarýn büyük proje niyetleri, alanýn önemini arttýrmýþtýr. EXPO Alanýndaki imar planlarýnda kimi aktörler bölgenin imara açýlmasýný isterken kimileri de tam tersini savunmaktadýr. Balçova-Ýnciraltý bölgesi kent içinde önemli bir yere sahiptir ve tüm kentlinin ihtiyaçlarýna yönelik olarak planlanmasý gerekmektedir. Kent içinde kalan bu geniþ araziyi kendi haline terketmek mantýklý deðildir. Önemli olan bölgenin yerel özelliklerini ön plana çýkararak sürdürülebilir kentsel planlama yaklaþýmýyla ele alýnmasýdýr.

Deprem baþta olmak üzere, tüm doðal afetlere karþý hazýr konumda olmak bir zorunluluktur. ÝBB 2002 yýlýnda depreme hazýrlýklý olmak amacýyla JICA ile birlikte bu yönde çalýþmalar yapmýþ rapor hazýrlamýþtýr. Ancak daha sonra günlük yaþamda sýklýkla yaþanan kaza, yangýn ya da hasta taþýma gibi hýzla hareket edilmesi gerekli durumlarda bile yaþanan zorluklar, yapýlan hazýrlýklarýn yeterince hayata geçirilemediðini göstermektedir.
Bu makale “Ýstanbul’da afet yönetimi ve acil ulaþým yollarýnýn deðerlendirmesi” konulu yüksek lisans çalýþmasý esas alýnarak hazýrlanmýþtýr. Çalýþmada, kent bütününde mevcut durum deðerlendirilmesi yapýlmýþ, acil müdahale koþullarýnýn saðlanabilmesi için, yönetim modeli ve ulaþým düzenlemelerine iliþkin öneriler getirilmesi amaçlanmýþtýr.

Bir yerleþimin eþsiz form ve örüntüsü, özgün karakteri, o toplumun kültürüne göre yerleþimle içinde yaþayanlar arasýndaki diyalektik etkileþim sonucunda þekillenmiþtir. Toplumlar ve kültürleri deðiþtikçe, toplumlarýn ortaklaþa ürettikleri kararlarýn sonucu olan yapýlý çevre de dönüþmektedir. Modernleþme süreciyle birlikte kentler yeniden üretim mekaný haline gelmiþtir. Bu durum hem toplumlarýn ayrýþmasýna neden olmuþ hem de geleneksel yerleþmeleri dönüþtürmüþtür. Modernleþmenin akýlcý ve standartlaþtýrýcý mekansal uygulamalarý çoðunlukla geleneksel yerleþmelerin doðal ve kültürel deðerlerini yok ederek özgün karakterin ve örüntünün zaman içinde kaybolarak dönüþmesine neden olmuþtur. Böylece, geleneksel yerleþmelerin mevcut örüntüsünün, sosyo-ekonomik ve kültürel yapýsýnýn tarih içindeki anlamlý rolü ile vurgulanarak korunmasý kentsel planlama açýsýndan önemli bir gündem maddesi haline gelmiþtir.

Türkiye’de geleneksel yerleþim örüntüleri, 20. yüzyýlýn ortalarýndan itibaren modernizasyonla gelen ekonomik ve teknolojik geliþmeler sonucu farklý yaþam biçimlerine, yerleþim pratiklerine ve yapýlaþmalara açýk hale gelmiþtir. Zaman içinde geleneksel yerleþim örüntülerinin görsel olduðu kadar, sosyo-mekansal ve kültürel karakteri kaybolmaya baþlamýþtýr. Bu makalenin amacý, öncelikle, kültür ve fiziksel çevre arasýndaki etkileþimi ontolojik yaklaþýmla ele alarak karakter ve kültür mirasý kavramlarýný açýklamaktýr. Sonrasýnda, modernitenin ontolojik kabulü ihmali ile baþlayan sosyo-mekansal bozulmalarýn geleneksel yerleþim örüntülerinin varlýðý üzerinde yarattýðý sýkýntýlarý, Türkiye’deki modernizm ile dönüþen kentsel yaþam dinamiklerine paralel olarak ortaya koymayý hedeflemektedir. Özgün karakter ve kültürel mirasýn korunmasý anlayýþý kentsel planlama ve tasarým disiplinlerinin saðladýðý temel birikimden yola çýkýlarak ontolojik bir yaklaþýmla deðerlendirilecektir.

Bu yazý AOÇ ve Ankara’nýn bütünleþik, diyalektik kent sorununu tarif etmeyi amaçlamaktadýr. Cumhuriyet devrimi sonrasý yeni toplumsal yapýnýn formülasyonunda AOÇ’nin kuruluþu ve Ankara’nýn baþkent oluþu tarihsel olarak kesiþmekle beraber, sonrasýnda da önemli bir kent parçasý haline gelen AOÇ ile Ankara kent bütününün mekânsal örüntülerinin deðiþimi ve dönüþümü de siyasal perspektif çerçevesinde birbirini izlemiþ ve etkilemiþtir. Bildiri Ankara kent biçeminin deðiþimini, bizatihi AOÇ arazileri ve çeperinde incelemekte; bu alanlarýn 1920’lerden bugüne deðiþen yasal, yönetsel, ekonomik, siyasal düzlemde deðerlendirilmektedir. Bu anlamda özellikle 2000’ler sonrasýna yoðunlaþýlarak, neoliberal kentleþme pratiðinin AOÇ arazisi üzerindeki çarpýcý etkilerinin bir deðerlendirmesi yapýlmýþtýr. AOÇ özü, tözü itibariyle bir kamusallýðýn, kolektifliðin simgesi olarak üretilmiþ iken; siyasi otoritenin iktidarýný zor ile simgeleþtirdiði bir alan haline dönüþmüþ, hukuk ve kural tanýmazlýðýn meþruiyet kazandýðý bir dönüm noktasýna tanýklýk etmiþ, yeni kentsel toplumsal muhalefetin konusu haline gelmiþtir.
Bu çerçevede AOÇ’nin deðiþim ve dönüþüm hikâyesi ayný zamanda Ankara kentsel mekânýný, kentsel macrofromunun deðiþimine iþaret etmektedir. Bildiri önemli bir kamu arazisi olan, AOÇ’deki tumturaklý müdahalelerin Ankara kent bütününe çarpan etkisini belgeleme uðraþýdýr.

Bu makale 1980 sonrasý neoliberal dönemde, devingenlik eksenli yeni sembolik iktidar ve bu iktidarýn grameri ile kentsel devingenlik arasýndaki iliþki üzerine gerçekleþtirilen teorik bir tartýþma niteliðindedir.
Genel çerçeve, Bauman'ýn "tüketim toplumu" ve Boltanski ile Chiapello'nun "proje rejimi" kavramsallaþtýrmalarýna vurgu yapýlarak oluþturulmakta ve tartýþmanýn baðlamý, konunun son dönem kentsel devingenliði açýklayýcý "neo-liberal" okuma örnekleri ile iliþkilerine deðinilerek geliþtirilmektedir.
Böylece makale, neoliberalizmin kentlesmesi ve yeni yasal düzenlemeler alanýndaki tartýþmalara atýflarda bulunarak, "bir sonraki proje endiþesi" olarak sentezlenen olgunun, yeni kentsel devingenliðin ve yeni kentsel iktidar gramerinin incelenmesinde bir araþtýrma nesnesi olarak taþýdýðý potansiyeli ortaya çýkartmayý hedeflemektedir.