Bu çalýþma Ýstanbul’daki neoliberal mekanlara odaklanmakta, Sulukule ise çalýþmanýn ampirik odaðýný oluþturmaktadýr. Neoliberalizmin hegemonik üstünlüðü toplumsal huzursuzluða, itirazlara ve politik hareketlere yol acmaktadir. Sulukule örneði üzerinden muhafazakar/Ýslamcý bir yerel yönetimin neoliberal bir araç olarak kullandýðý soylulaþtýrma süreci ile mekana sadece ekonomik bir müdahalede deðil ayný zamanda kültürel bir müdahalede de bulunulduðu gösterilmeye çalýþýlacaktýr. Bu çalýþma, çoðunlukla geçimlerini eðlence sektöründen saðlayan ve dolasýyla muhafazakar politik kadrolarca hoþ görülmeyen Çingenelerin ikamet ettiði düþük gelirli bir mahalle olan Sulukule´de yaþanan süreci analiz etmektedir. Bu çalýþma, ekonomi, politika ve toplumsal çatlaklar ekseninde oluþan dinamiklere dikkati çekmekte ve neoliberalizm ile muhafazakar Ýslamcýlýðýn rahatsýz edici birleþimine karþý geliþen bir direniþ ve mücadele hikayesini anlatmaktadýr.

This study focuses on the spaces of neoliberalism in Istanbul and more specifically Sulukule neighborhood constitutes its empirical focus. The hegemonic ascendancy of neoliberalism encounters contestations and social unrest, political mobilizations across the world. Through the case of Sulukule (Istanbul, Turkey), our aim is to illustrate how gentrification as a neoliberal instrument utilized by a conservative/Islamist local government intervene the urban space not only for economic purposes but also culturally. This study analyzes this process, which went through in Sulukule, a former low-income neighborhood, mainly inhabited by a Gypsy community, sustaining livelihoods through an historically created entertainment culture, which was not welcomed by the conservative political cadres. This study turns the attention to the dynamics generated at the interstices of economy, politics and society, and delivers a tale of resistance and contestation to the uneasy marriage between conservative Islamism and neoliberalism.

Chicago Okulu, 20. yüzyýlýn baþýndan 1950’lere kadar süren süreç içerisinde geliþtirdiði yöntem ve çalýþmalar ile þehircilik içerisinde özgün ve öncü bir konuma sahip olmuþtur. Kendi dönemi içerisinde yapýlan tüm kent çalýþmalarýnda etkisi bulunan Chicago Okulu daha sonraki süreçte geliþtirilen kent kuramlarýnýn hemen hemen hepsinde kendisine referans verilen bir konumda olmuþtur. Chicago Okulu hem kent bilim içerisinde hem de sosyoloji alanýnda yepyeni bir dönemin baþlangýcýný temsil etmiþ, kent ve kentliyi hem sosyolojinin hem de kent bilimin gündemine sokmuþtur. Ancak Amerika kýtasýnda olgunlaþan bu yaklaþým barýndýrdýðý çerçeve ile Avrupa’da Frankfurt Okulu’nun temsil ettiði Marksist yaklaþýmdan kökten bir kopuþu da temsil etmiþtir. Bu anlamda bu makale içerisinde bir yandan Chicago Okulu’nun geliþtirdiði yöntemin ortaya çýkýþýndaki özgün koþullar ortaya konulduktan sonra Chicago Okulu’nun kent sosyolojisi alanýnda ürettiði yaklaþýmlar (Ekolojik Yaklaþým - Ýnsan Ekolojisi, Kültüralist Yaklaþým - Bir Yaþam Biçimi Olarak Kentlileþme) incelenmiþ ve bu yaklaþýmlarý besleyen ideolojik arka plan ve bu arka planýn dayandýðý düþünsel kökler ortaya konulmaya çalýþýlmýþtýr. Makale içerisinde Chicago Okulu’na yöneltilen eleþtirilerle birlikte okulun geliþtirdiði yöntemin yeterliliði ve kapsayýcýlýðý tartýþýlýrken diðer yandan 1970’lerden itibaren yepyeni bir çerçeveye bürünen kent çalýþmalarýnýn tarihsel süreç içerisindeki geliþim serüveninde Chicago Okulu’nun taþýdýðý özgün yer ortaya konulmaya çalýþýlmýþtýr.

Bu makale konut üretiminin insancýl bir yaklaþýmla ele alýnmasý gerekliliði temelinden yola çýkarak, bu sürecin aktörlerin katýlýmý ile yürütülmesini savunmaktadýr. Bunun için, önce katýlým olgusuna nereden bakýldýðý ve neden yaþamsal olduðu üzerinde durulmaktadýr. Daha sonra, baðlamsal ve süreçsel þartlara göre uyumlanma ihtiyacý ile birlikte genel olarak kabul edilebilecek uygulama adýmlarýný sunmaktadýr. Makale Ankara’nýn tarihi kent merkezinde uzun yýllardýr koruma statüsünde olan konut mahallesinde ilgili aktörler ile baþlatýlan iyileþtirme sürecinin sunuþu ile devam etmektedir. Bu baðlamda, projenin gerçekleþtiði dönemki adý ile Ýstiklal Mahallesi’nin iyileþtirilmesi Katýlýmlý Eylem Araþtýrmasý (KEA) yaklaþýmý ile bir toplumsal deðiþim süreci olarak yürütülmüþtür. Bu araþtýrma yaklaþýmý mahallenin çocuklarýnýn, kadýnlarýnýn ve mahallelilerin çeþitli diyalog ortamlarýnda sistematik olarak geleceklerini planlamalarýna ve deðiþim için adýmlar atmalarýna imkan vermiþtir.

This article argues for the involvement of all actors of interest in the process of housing production on the basis of the need to undertake such a process from a humanistic point of view. To do that, the article, first, discusses the approach that enhances the notion of participation, and secondly, addresses the reasons behind the essentiality of participation. Furthermore, it presents the workable phases of a participatory process in housing production that is subject to change when needed with respect to the procedural and contextual characteristics and dynamics of the setting in which the process takes place. The article continues with a presentation of a participatory rehabilitation process conducted in the historic residential neighborhood of the Ankara city center with the involvement of interest groups. The process, which took place in the Istiklal Neighborhood, adopts the Participatory Action Research (PAR). This inquiry approach allows the intervention to be undertaken as a social change process, and thereby, permits the neighborhood children, women and residents to be systematically engaged in the formulation of their future and steps for change through a variety of dialogical settings.

Küçükçekmece Ayazma-Tepeüstü kentsel dönüþümü, Ýstanbul’un ilk geniþ kapsamlý kentsel dönüþüm projesi olduðu gibi ayný zamanda homojen büyük bir nüfusun toplu olarak yeniden iskân edildiði ilk projedir. Çoðunluðu Ayazma’dan, 1440 aileden oluþan 7800 kiþilik bir nüfusu etkilemiþtir. Kentsel dönüþüm projesi, Ayazmalýlarýn sadece yaþam alanlarýný deðil, büyük kentte tutunabilmek için kurduklarý düzenlerini ve yaþamlarýný da darmadaðýn eder. Bezirgânbahçe’deki ekonomik koþullar ve site yaþamýnýn dayattýðý þartlardan dolayý aralarýndaki dayanýþma ve sosyal iliþki aðlarý çözülür; dahasý, site düzeninin kýsýtlý kamusal alanlarýnda ve baskýcý ortamýnda, topluca gerçekleþtirdikleri kültürel pratiklere de olanak yoktur; elveriþsiz koþullar altýnda atomize bireyler olurlar. Bu çalýþmada, gecekondu nüfuslarýnýn yaþam pratiklerine uymayan ve söz konusu Kürt bir nüfus olduðundan sosyal ve kültürel birçok pratiði de imkânsýz kýlan; dolayýsýyla, maðduriyet ve ihlallere sebebiyet veren TOKÝ konutlarýndaki yaþam pratikleri, Ayazmalýlar örneðinde mercek altýna alýnacaktýr. Yerel yönetimce önce damgalanan, yerlerinden edilen ve birbirlerinden kopartýlan Ayazmalýlara, yeniden iskân ertesinde ‘medenileþtirme’ projesi olarak dayatýlan apartman yaþamý diktesi ve sonuçlarý incelenecek ve yerel yönetimin gerçek amacý masaya yatýrýlacaktýr.

Ayazma/Tepeüstü urban transformation project in Küçükçekmece (2004-2007) happens to be the first and the largest urban transformation project implemented in Istanbul so far. It is also the first project targetting a homogenous population. It impacted the lives of 1440 familes, a populaton of about 7800 persons, mainly from Ayazma. Ayazma and Tepeüstü neighbourhoods were ‘’cleansed’’ for regeneration and opened up to developers for prestigious projects while the inhabitants composed mainly of the urban poor were subjected to forced evictions and displacement from their decades old settlements, encountering serious economic deprivations, violations of social and cultural rights and psychological traumas engendered by the relocation.
The study is based on a research conducted in the relocation site betweeen October 2008-February 2009, almost 2 years after the relocation. In depth interviews were carried out with 75 persons, comprising mainly relocated residents in Bezirganbahçe Mass Housing Administration (TOKI) blocks. Some NGO representatives, civil servants and officials from the municipality were also interviewed.
The study focuses on the social, cultural and psychological aspects of the project which disregarded the distinctive culture, tradition and custom of the Kurdish community and the social engineering mechanisms imposed through ‘’civilization’’ projects named ‘’How to live in an apartment-building’’. Hostilities between ethnic groups and polarization in the relocation site were other findings of the study. The study also discloses the criminalization of the urban poor (and minorities) as a legitimization tool to intervene into urban space.

Bu makale yenileme ve dönüþüm projeleri odaklanýrken ayný zamanda Ýstanbul’un tarihi mahallelerinde neoliberal kentsel politika açýsýndan soylulaþtýrma kavramýný araþtýracaktýr. Neoliberal kentsel politikalar, tarihi mahallelerde, kentsel yenileme ve soylulaþtýrma sürecini nasýl etkiler? Kentsel dönüþüm, yenileme projeleri ve soylulaþtýrma süreçleri arasýndaki karmaþýk iliþkiler ve buna ek olarak neden bazý durumlarda soylulaþtýrma yenileme dönüþüm projelerini takip etmekte olduðu araþtýrýlacaktýr. Bu noktalarý anlamak için, Türkiye ekonomi ve konut sistemindeki deðiþiklikler ve bu dinamiklerin Ýstanbul üzerindeki etkileri incelenecek ve bu bölümde, özellikle Ýstanbul’un tarihi soylulaþmýþ semtleri önem kazanacaktýr. 2000’li yýllardan önce soylulaþtýrma sürecinin konut piyasasý üzerinden gerçekleþmesi, ancak 2000’li yýllarla berbaer bu dürecin daha çok devlet eliyle yapýlan kentsel projelerle geliþiyor olmasý araþtýrmanýn önemli konularýndan biridir.

This paper will focus on the renovation and regeneration projects, and also on the gentrification concept in regards to neoliberal urban politics in the historic neighbourhoods of Istanbul. How neoliberal urban politics affect the process of urban renovation and gentrification in historic neighbourhoods? Examining the diverse and complex relationships between regeneration, renovation projects and gentrification processes and in addition to these, one of the main aspects of the present study is to understand why in certain cities gentrification occurs after renovation and regeneration projects. To investigate these points, changes in Turkish economic and housing system will be studied to understand the dynamics that affect Istanbul. In this part, also, a particular attention will be provided to the gentrified neighbourhoods in the historic part of Istanbul. Before the 2000s, gentrification through private housing market was the case in Istanbul, but from the 2000s state-led gentrification started to become more common. The reason behind the increase of state intervention and involvement in gentrification from the 2000s will represent a key aspect to investigation.