XHýzlý Arama
Baraj Yapýmý Nedeniyle Yeri Deðiþtirilen Kýrsal Yerleþmelerin Morfolojik Açýdan Analizi: Dedemli Köyü Örneði
Raziye Çýnar1, Zafer Kuyrukçu21Mimarlýk Bölümü, Konya Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eðitim Enstitüsü, Konya2Mimarlýk Bölümü, Konya Teknik Üniversitesi Mimarlýk ve Tasarým Fakültesi, Konya
Kýrsal yerleþmeler, bireylerin günlük ihtiyaçlarýna yönelik, doðayla bütünleþik, çevresel verilere uygun, geleneksel ve kültürel deðerleri yaþatan yerleþim alanlarýdýr. Bu kýrsal yerleþmeler, dað ve ova yerleþmeleri olmak üzere iki ana kategoride incelenmektedir. Son yýllarda kýrsal yerleþmeler doðal ya da yapay çeþitli sebeplerle ve özellikle baraj projeleri nedeniyle yok olma tehdidi altýnda kalmakta veya yer deðiþtirme süreçlerine tabi tutulmaktadýr. Çalýþmada, Konya/Hadim ilçesine baðlý Dedemli Köyü’nün Bozkýr Barajý yapýmý nedeniyle Meram Dedemli Mahallesi’ne taþýnmasý üzerine yerleþim ölçeðinde morfolojik açýdan bir analiz yapýlmasý amaçlanmýþtýr. Ýlk olarak yerleþme alanlarý tanýmlanmýþ, yollar ve sýnýrlar, parsel-yapý-yol iliþkileri, ortak kullaným mekanlarý, doluluk-boþluk, iþlev, kat sayýsý, yeþil alan analizleri gerçekleþtirilerek karþýlaþtýrmalý olarak deðerlendirilmiþtir. Çalýþmaya nicel bir bakýþ saðlamak amacýyla Mekansal Dizim Yöntemi kullanýlmýþ, bütünleþme haritalarý ve verileri ortaya konmuþ, aksiyel analizler ile bu veriler desteklenmiþtir. Yapýlan analiz sonuçlarýna bakýldýðýnda yeni yerleþmenin integration, connectivity, intelligibility deðerlerinin ve aksiyel analiz sonuçlarýnýn eski yerleþmeye kýyasla daha yüksek olduðu, mean depth deðerinin ise daha düþük olduðu tespit edilmiþtir. Dolayýsýyla organik dokudaki kýrsal dað yerleþmesine kýyasla planlý kýrsal ova yerleþmesinin daha okunabilir, baðlantýlarý güçlü ve bütünleþik bir yerleþim sistemine sahip olduðu görülmüþtür. Sonuç olarak yeri deðiþtirilen kýrsal yerleþmelerde alan seçimi ve planlamasýnýn etkin ve saðlýklý bir yerleþim saðlamasý açýsýndan kritik bir süreç olduðu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Bozkýr Barajý, Dedemli Köyü, yer deðiþtirme; Meram Dedemli Mahallesi; morfolojik analiz; kýrsal serleþme; Space Syntax.Morphological Analysis of Rural Settlements That Have Been Relocated Due to the Construction of Dams: The Example of Dedemli Village
Raziye Çýnar1, Zafer Kuyrukçu21Department of Architecture, Konya Technical University, Institute of Graduate Studies, Konya, Turkey2Department of Architecture, Konya Technical University Faculty of Architecture and Design, Konya, Turkey
Rural settlements are residential areas integrated with nature, pre-serving traditional and cultural values and meeting the daily needs of individuals by environmental data. These rural settlements are analyzed into two main categories: mountain and plain settlements. In recent years, rural settlements have been under threat of extinction or subjected to relocation processes, particularly due to various natural or artificial reasons, especially dam projects. This study aims to conduct a morphological analysis of the settlement scale following the relocation of Dedemli Village to the Meram Dedemli Neighborhood in the Konya/Hadim district due to the construction of the Bozkýr Dam. Firstly, the settlement areas were defined, roads and boundaries, parcel-structure-road relations, common use spaces, occupancy-vacancy, function, number of floors, and green space analyses were carried out and evaluated comparatively. Space Syntax Method was used to provide a quantitative perspective in the study, integration maps and data were revealed, and axial analyses supported these data. Upon examination of the analysis results, it was determined that the integration, connectivity, and intelligibility values of the new settlement, and the results of axial analysis were higher compared to the old settlement. In contrast, the mean depth value was lower. Therefore, it was observed that compared to rural mountain settlements with organic texture, planned rural plain settlements have a more readable, well-connected, and integrated settlement system. Consequently, it can be said that site selection and planning are critical processes for providing effective and healthy settlements in relocated rural settlements.
Keywords: Bozkýr Dam, Dedemli Village, displacement; Meram Dedemli Neighborhood; morphological analysis; rural settlement; Space Syntax.Makale Dili: Ýngilizce