XHýzlý Arama
Mekanlarda Ýþlev Dönüþümü ve Soylulaþtýrma Ýliþkisi Üzerine Bir Araþtýrma, Nevþehir Uçhisar
Tuðçe Utku SümerMimarlýk Bölümü, Atýlým Üniversitesi Güzel Sanatlar, Tasarým ve Mimarlýk Fakültesi, AnkaraDünyada 1960’larda tartýþýlan soylulaþtýrma, fiziksel ve toplumsal hareketliliði içeren kaotik bir durumdur. Ortaya çýkýþýndan günümüze, ilk söylendiði þekliyle temel alýnsa da farklý birçok tanýmý yapýlmýþtýr. Tanýmlarýn çoðunda da toplumsal sonucuna odaklanýldýðý ve bir “soylulaþtýrma genellemesi” yapýldýðý görülmüþtür. Ancak bu tür bir soylulaþtýrma anlayýþýnýn, farklý kentlerde görülen soylulaþtýrmanýn baðlamsal çeþitliliðini, özelliklerini ve/veya varsa sýnýrlarýný bulma sürecini gölgelemekte olduðu görülmüþtür. Bu nedenle çalýþma soylulaþtýrmanýn, özellikle mekanla ve fiziksel dönüþümle iliþkili olduðunu, buna baðlý olarak mekansal dinamiklerle direnç gösteren ya da tetiklenebilen bir kavram olduðunu göstermeyi hedeflemektedir. Bunu yaparken örneklem alaný olarak turizmin aktif bir role dönüþmesi ile tarihi yapý stoðunun dönüþümüne þahitlik eden ve soylulaþtýrma ile temas halinde olan Nevþehir’in Uçhisar beldesi seçilmiþtir. Turizmin bölgeye hâkim olmasý ile pek çok kayadan oyma konut, konaklama yapýsýna dönüþtürülmeye baþlanmýþtýr. Çalýþma kapsamýnda bu mekânlar incelenmiþ ve tasarým süreçlerine dâhil olan mimar ve iþletmecileriyle yenilenme sürecine dair görüþmeler yapýlmýþtýr. Yapýlý çevredeki deðiþimlerin soylulaþtýrmayý nasýl etkilediði, soylulaþtýrmanýn yapýlý çevreyi nasýl etkilediði ve yeni bir mimari dil yaratýp yaratmadýðý sorularýna cevap aranmýþtýr. Analizler sonucunda mekânsal dönüþümle soylulaþtýrma arasýnda bir döngü olduðu, dönüþüm sürecinde mekâna dair dinamiklerin soylulaþma üzerinde tetikleyici ve engelleyici etkisi olduðu saptanmýþtýr. Burada kavramý yalnýzca toplumsal bir sorun olmaktan çýkararak mekânsal parametrelere sahip olduðu görülmüþ ve kavramýn yalnýzca sosyolojik bir kavram olmadýðý saptanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Yeniden kullaným, soylulaþtýrma, turizm soylulaþtýrmasý; Uçhisar.A Research on the Relationship Between Functional Transformation in Spaces and Gentrification, Nevþehir Uçhisar
Tuðçe Utku SümerDepartment of Architecture, Atýlým University Faculty of Fine Arts, Desing and Architecture, Ankara, TurkeyThe concept of gentrification, which was widely discussed around the world in the 1960s, concerns the complex phenomenon of physical and social mobility. Since its emergence, numerous definitions have been proposed, although they are largely based on the manner in which it was initially conceptualised. Although many definitions place an emphasis on the social consequences of gentrification, this broad perspective often fails to take into account the contextual diversity and specific characteristics of gentrification in various cities. This study aims to demonstrate that gentrification is linked to spatial and physical transformations, which are shaped by spatial dynamics that can either impede or accelerate the process. The Uçhisar town of Nevþehir was selected as the study area due to its transformation driven by tourism and its historical architecture. The influx of tourists has resulted in the conversion of numerous rock-carved houses into accommodation facilities. The research entailed an examination of these transformations and the conduct of interviews with architects and operators engaged in the renovation processes. The objective was to assess the impact of alterations to the built environment on gentrification, the influence of gentrification on that environment, and the potential emergence of a new architectural language. Furthermore,there is a cyclical relationship between spatial transformation and gentrification, either triggering or inhibiting it during the transformation process. This demonstrates that the concept has spatial parameters, moving beyond its traditional definition as a social problem. Furthermore, it highlights that the concept is not solely a sociological phenomenon.
Keywords: Adaptive reuse, gentrification, tourism gentrification, Uçhisar.Makale Dili: Ýngilizce