Ýmar Planlarýnda Park Eriþiminin Mekânsal Hakçalýðý: Karabaðlar ve Buca'da bir konut alaný örneði (Ýzmir)

Kamusal parklarýn konumu, eriþilebilirliklerini þekillendiren en önemli faktörlerden biridir. Birçok doðal ve fiziksel özellik (ör. Topografya, akarsu yollarý, sokak aðý, trafik yoðunluðu, yol kavþaklarý ve arazi kullanýmý) konutlardan bu konumlara yürüme mesafelerini etkiler. Ayrýca, bu konumlara eriþim maliyeti (zaman ve metre cinsinden ölçülür), farklý yürüme kapasitesine sahip yaþ gruplarý arasýnda farklýlýk gösterir. Türkiye'deki mekansal planlar, parklarýn tahsisinin belirlenmesi ve uygulanmasýna yönelik belgelerdir. Bununla birlikte, plan yapma uygulamalarýnýn, farklý mahalle sakini gruplarý için yürüyerek park eriþilebilirliðini göz önünde bulundurmada sýnýrlý kalmaktadýr. Bu çalýþma, kamusal parklarýn eriþilebilirliðini mekansal hakçalýk sorunu olarak ele almaktadýr. Ýzmir'in Karabaðlar ve Buca ilçelerinde bir konut yerleþim alaný ile ilgili yakýn tarihli bir mekansal planda park eriþilebilirliðini deðerlendirmektedir. Planlanan parklarýn tahsisini deðerlendirmeyi ve yeni park alanlarý için potansiyel yerler önermeyi amaçlamaktadýr. Çalýþma, park eriþilebilirliðine yönelik noktaya dayalý bir yaklaþýmla, analizi Coðrafi Bilgi Sistemlerinde çok kriterle Konum Tahsisi (LA) Analizi ile gerçekleþtirir. Sonuçlar, planda, belirtilen konut yerleþim alanýnýn park eriþilebilirliðinde mekansal hakkaniyetsizliðe sahip olduðunu göstermektedir. Planlanan diðer kamu hizmeti alanlarý arasýnda, bazý yerler yeni park alanlarý olarak yeniden planlanabilir ve bu da plandaki mekansal eþitsizlikleri kýsmen iyileþtirir. Ayrýca bu çalýþma, Türkiye'de kamu hizmet alanlarýnýn tahsisinin mekansal analizi için verilerin CBS yardýmýyla nasýl hazýrlanýp çalýþtýrýlacaðýna bir örnek teþkil etmektedir.

Do Spatial Development Plans Provide Spatial Equity in Access to Public Parks: A Case with a Residential Area in Karabaðlar and Buca (Ýzmir)

Public parks' location is one of the major factors shaping their accessibility. Many natural and physical features (e.g., topography, stream ways, street network, traffic density, road junctions, and land uses) affect walking distances from dwellings to these locations. Also, the cost of access (measured in time and meter) to these locations vary among age groups with different walking capacities. Spatial plans in Turkey are the documents for determining and implementing the allocation of parks. However, plan-making practices have limitations in considering the park accessibility by walking among different groups of dwellers. This study considers the accessibility of public parks as an issue of spatial equity. It evaluates the park accessibility at a recent spatial plan about a residential area in Karabaðlar and Buca Districts of Ýzmir. It aims to assess the allocations of planned parks and propose potential locations for new park areas. With a point-based approach to park accessibility, the study analysis performs the Location-Allocation (LA) Analysis with multiple criteria at Geographic Information Systems. The results show that at the plan, the specified residential area has spatial inequities with park accessibility. Among the other planned public service areas, some locations can be re-planned as new park areas, which partially improves spatial inequities at the plan. Also, the study is an example of how to prepare and run the data for the spatial analysis of allocations of public service areas with the help of GIS in Turkey.