Planning. 2022; 32(1): 162-173 | DOI: 10.14744/planlama.2021.36036

Kentsel Güvenliðin Saðlanmasýnda Tasarým Rehberleri

Tuba Koca, Nilgün Çolpan Erkan
Yýldýz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Þehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalý, Ýstanbul

Kentsel yaþam içerisinde güvenliðin saðlanmasý öncelikli ihtiyaçlardan biridir. Dünya kentlerinde güvenliðin saðlanmasýnda, emniyet güçlerinin suç önleyici çalýþmalarý yaný sýra çevresel tasarým yoluyla suç önlenme çalýþmalarý da gerçekleþtirilmektedir. Yapýlan araþtýrmalar mekânsal düzenleme ile bazý suçlara karþý önlemler alýnabileceðini ve bu þekilde kýsmen suç ve suç korkusunun azaltýlabileceðini göstermektedir. Buna dayanarak Dünya’da suç önleme ve güvenlik saðlamada Çevresel Tasarým Yoluyla Suç Önleme (Crime Prevention Through Environmental Design - CPTED) rehberlerinin kullanýldýðý görülmektedir. Bu çalýþmada da kentsel tasarým rehberleri içinde yer alan, tematik rehberlerden olan, CPTED rehberleri konu edilmektedir. Çalýþmada öncelikle kýsaca kentlerdeki suç ve suç korkusuna iliþkin, kentsel güvenliðin saðlanmasýnda öne çýkan yaklaþýmlar ele alýnmýþtýr. Bu yaklaþýmlardan ortaya çýkan tasarým rehberlerine odaklanýlmýþtýr. Bu baðlamda Batý Avustralya ile Virginia Beach rehberleri olmak üzere, iki adet güvenlik odaklý kentsel tasarým rehberi incelenmiþtir. Avusturalya rehberi geniþ kapsamlý, eyalet ölçeðinde bir rehber olmasý ve alt rehberlerin hazýrlanmasýna iliþkin ilkeleri de içermesi nedeniyle; Virginia Beach rehberi ise daha yerel ölçekte bir rehber olmasý sebebiyle seçilmiþtir. Bu rehberler amaçlarý, kapsamlarý, paydaþlarý, teknikleri ve ilkeleri baðlamýnda karþýlaþtýrýlmýþtýr. Türkiye’de henüz kentsel güvenliðin saðlanmasýna yönelik bir planlý bir çevresel tasarým veya rehber çalýþmasý yapýlmadýðý görülmektedir. Bu nedenle farklý ölçekteki iki rehberden saðlanan bilgilenme ile Türk kentleri için kurgulanacak çevresel tasarým yoluyla suç önleme rehberi konusunda öneriler ele alýnmaktadýr.

Anahtar Kelimeler: CPTED, çevresel tasarým yoluyla suç önleme, kentsel güvenlik kuramlarý, kentsel tasarým rehberi.

---

Design Guidelines for Urban Safety

Tuba Koca, Nilgün Çolpan Erkan
Yýldýz Technical University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Department of City and Regional Planning, Istanbul

Ensuring security in urban life is one of the primary needs. In ensuring security in the cities around the world, crime prevention activities through environmental designs are carried out as well as the crime prevention efforts of the police forces. Researches shows that spatial arrangements can create prevention against some crimes, therefore crime and fear of crime can be partially reduced as well. Based on this finding, it is seen that Crime Prevention Through Environmental Design - CPTED Guides are used around the world in crime prevention and security. In this study, CPTED Guides, one of the thematic guides included in the urban design guides, are discussed. Firstly, the study briefly discusses the prominent approaches in ensuring urban security, regarding crime and fear of crime in cities. It focuses on the design guidelines that emerge from these approaches. In this context, two safety-oriented urban design guides, Western Australia and Virginia Beach Guides, were reviewed. The Australian Guide was chosen due to the fact that it is a comprehensive, state-level guide and it includes the principles for the preparation of sub-guides; whereas the choice of The Virginia Beach Guide was due to its local scale. These guides were compared in terms of their purpose, scope, stakeholders, techniques and principles. It is seen that, in Turkey, there has not been a planned or organized environmental design or a study for a guide on urban security yet. For this reason, the information provided by these two guides of different scales are taken into consideration for recommendations on a crime prevention through environmental design guide for Turkish cities.

Keywords: CPTED, crime prevention through environmental design, urban safety theories, urban design guidelines.

---