Planning. 2022; 32(1): 24-37 | DOI: 10.14744/planlama.2021.93270

Direniþçi Planlama: Geliþmekte Olan Ülkeler Ýçin Yeni Bir Planlama Kuramý

Pelin Albayrak Fakýoðlu
Yýldýz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Þehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalý, Ýstanbul

1970’lerin sonundan itibaren artan neoliberalizm görüþü ve ülkelerin liberal politikalarý terk edip neoliberal politikalara aðýrlýk vermesi, özellikle geliþmekte olan ve henüz insan haklarý konusunda yeterli düzeye ulaþamamýþ üçüncü dünya ülkelerinin demokratikleþme sürecine ket vurmuþtur. Geliþmekte olan üçüncü dünya ülkelerinde kapitalin gücünün artmasý ile ülkedeki insan haklarý göz ardý edilmeye baþlanmýþ; sömürge döneminde güdülen eþitsiz ve sert politikalar bu sefer de sosyoekonomik ve sosyokültürel yönden geri planda býrakýlmýþ halk üzerinde uygulanmaya baþlamýþtýr. Direniþçi planlama, ezilen halkýn otoriteye karþý durarak, bu eþitsiz ve sert uygulamalara direniþ göstermesini ve halkýn belirli yasal boþluklardan da yararlanarak kendini planlamanýn bir parçasý haline getirmesini savunan bir planlama teorisidir, yani bu kuram ile birey yaþadýðý alanda herhangi bir aracýya ihtiyaç duymadan birebir söz sahibidir. Makale kapsamýnda özellikle Dünya Bankasý’nýn Küresel Güney olarak adlandýrdýðý bölgelerde geliþen bu kuram detaylý bir þekilde irdelenecek; ikinci kýsýmda ise Dominik Cumhuriyeti, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Ýsrail’deki direniþçi planlama uygulamalarý olarak görülen Los Platanitos, Western Cape ve Ýsrail Bedevileri örnekleri hazýrlanan tablolar yardýmýyla özetlenecektir. Son aþamada, direniþin örgütleþme düzeyi, sürecin baþarý/baþarýsýzlýk durumu ve otoriter rejimin duruþu parametreleri üzerinden kuram çýktýlarý araþtýrýlarak farklý coðrafyalarda kuramýn iþleyiþi ve kuramý etkileyen unsurlar üzerine bir tartýþma ortamý oluþturularak planlama dünyasýnda yeni bir kuramýn ne kadar mümkün olduðu tartýþýlacaktýr.

Anahtar Kelimeler: Direniþ, direniþçi planlama; küresel güney; planlama kuramý; radikal planlama.

---

Insurgent Planning: A New Planning Theory for Developing Countries

Pelin Albayrak Fakýoðlu
Yýldýz Technical University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Department of City and Regional Planning, Istanbul

The rise of neoliberalism that began at the end of 1970s and the countries’ abandonment of liberal policies for neoliberal policies; hindered in particular the democratization process of Third World countries that were developing and lacked in human rights. With the increase of capital’s power in developing Third World countries, human rights were becoming ignored, the unfair and harsh policies administered during the colonial ages were now being conducted on people that were socioeconomically and socioculturally left behind. Insurgent planning is a planning theory that advocates oppressed people to stand against authority by resisting harsh practices and using legal loopholes to make themselves part of the planning process; meaning that with this concept, individuals have a voice in the places they live, without any intermediaries. Within this article, this developing theory will be thoroughly investigated, particularly in regions defined by the World Bank as the Global South. In the second part, cases like Los Platanitos, Western Cape and Negev Bedouins that are seen as insurgent planning practices in their respective countries Dominican Republic, Republic of South Africa and Israel; will be compiled in table format. To conclude, the outputs of the theory using the parameters: the organization level of the resistance, the success status of the process and the stance of the authoritarian regime; will be examined, and a groundwork for discussing the practice of the theory in other places and the factors affecting the theory will be provided to ultimately discuss if a new theory in planning is possible.

Keywords: Insurgency, insurgent planning; global south; planning theory; radical planning.

---