Planning. 2017; 27(1): 57-74 | DOI: 10.14744/planlama.2017.74946

Kentsel Mekân Üretiminde ‘Kendin Yap’ Hareketi

Ýlgi Atay Kaya, Esra Kut Görgün
Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ýzmir

Kentleþme çoðu zaman planlý gerçekleþse de kimi zaman çeþitli aktörlerin spontane müdahaleleri ile þekillenmektedir. Bu çalýþma bunlardan ikincisi olan yani kentlerde kendiliðinden gerçekleþen küçük ölçekli uygulamalarý ele almaktadýr. Çalýþmanýn amacý ‘kendin yap kentleþmesi’ (DIY Urbanism) ya da ‘taktiksel kentleþme’ (Tactical Urbanism) adýyla bilinen bu hareketlerin örneklerini aktörleri ve amaçlarý açýsýndan incelemek ve bu uygulamalarýn kentsel mekâna ve kentleþme sürecine etkilerini ortaya koymaktýr. Bu amacý gerçekleþtirebilmek için literatür taramasý, medya araþtýrmasý, gözlem ve örnek inceleme araþtýrma teknikleri kullanýlmýþtýr. Çalýþmanýn bulgularý bu hareketlere dâhil olan aktörlerin mahalleliler, aktivist gruplar, kamu kurumlarý veya belediyeler, üniversiteler, özel giriþimciler ve diðer þahýslar olduðunu göstermektedir. Bu uygulamalarýn en belirgin amaçlarý bir ihtiyacýn giderilmesi, kentsel estetik veya sanat arayýþý, þahsi veya ticari fayda saðlama ve çeþitli konularda verilen tepkiler olarak bulunmuþtur. Kendin yap kentleþmesinin olumlu yanlarý kentsel mekâný daha yaþanabilir, yürünebilir ve kullanýcýya uygun hale getirme ve güzelleþtirme olasýlýðýnýn olmasý, kentleþme sürecine kullanýcýlarýn doðrudan katýlýmýný saðlamasý ve pratik, uygulanabilir ve esnek çözümler getirmesi olarak saptanmýþtýr. Bunlarýn yanýnda izinsiz eylemler olmasý ve kapsayýcý planlama kararlarýyla entegrasyon sorunlarý gibi olumsuz yanlarý da bulunmaktadýr.

Anahtar Kelimeler: Kendin yap kentleþmesi, taktiksel kentleþme, katýlým, mekân üretimi

---

Do it Yourself (DIY) Movement in Urban Space Production

Ýlgi Atay Kaya, Esra Kut Görgün
Department of City and Regional Planning, Faculty of Architecture, Dokuz Eylül University, Ýzmir, Turkey

Even though urbanism is usually realized within a plan, it is sometimes formed by spontanous interventions of various actors. This study deals with the second type that includes small scale practices spontaneously realized in cities. The aim of this study is to examine the examples of these movements, which are known as ‘do it yourself urbanism’ (DIY urbanism) or ‘tactical urbanism’, in terms of their actors and purposes and to put forward the effects of these practices on urban space and urbanism process. To manage this aim, research techniques including literature review, media search, observation and case studies are used. The findings of this study shows that the actors involved in these movements are local people, activist groups, public institutions or municipalities, universities, private entrepreneurs and other individuals. It is found that the main purposes of these practices are resolving a need, providing urban easthetics or art, taking advantage of private or commercial benefits and reacting to various issues. The positive aspects of do it yourself urbanism are determined as having the possibility of beautifying and making urban space more livable, walkable and user friendly, providing direct participation of users in urbanism process and proposing practical, implementable and flexible solutions. Besides, there are negative aspects such as being illegal activities and having integration problems with comprehensive planning decisions.

Keywords: DIY urbanism, do it yourself urbanism, tactical urbanism, participation, space production

---