Edirne Makedonya ve Sarayiçi Yerleþkelerinde Jeofizik ile Tarihin Ýzlerini Sürmek ve Kentin Planlama Sürecine Entegrasyonu [Planning]
Planning. 2022; 32(1): 90-113 | DOI: 10.14744/planlama.2021.72602

Edirne Makedonya ve Sarayiçi Yerleþkelerinde Jeofizik ile Tarihin Ýzlerini Sürmek ve Kentin Planlama Sürecine Entegrasyonu

Mehmet Ali Kaya1, Neslihan Karataþ2
1Trakya Üniversitesi, Mimarlýk ve Þehir Planlama Bölümü, Edirne
2Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ýzmir

Birkaç on santimetreden birkaç metreye kadar olan derinlikleri araþtýran tahribatsýz jeofizik araþtýrmalarý yakýn yüzey (/sýð) jeofizik olarak tanýmlanmaktadýr. Kültürel mirasýn korunmasýna yönelik jeofizik araþtýrmalar, restorasyon amaçlý jeofizik araþtýrmalar, yeraltýndaki arkeolojik yapý kalýntýlarýný belirlemeyi amaçlayan arkeoloji jeofiziði araþtýrmalarý, yakýn yüzey jeofizik araþtýrmalara örnek oluþturmaktadýr. Yeraltýnda bulunan arkeolojik yapý kalýntýlarýnýn ortaya çýkarýlmasý ve günümüz kent planlama sürecine eklenmesi konusunda arkeoloji jeofiziði araþtýrmalarý ile elde edilen veriler deðerli katkýlar saðlamaktadýr. Edirne’de Osmanlý dönemine ait yapýlardan Makedonya Yerleþkesi ve Yeni Sarayýn etrafýndaki Sarayiçi Yerleþkesi sýð jeofizik araþtýrmalar için örnek alan seçilmiþtir. Her iki yerleþke de tarihsel öneminin yansýra bugün de kentsel alan içinde aktif olarak kullanýlan önemli yerleþmelerdir. Dolayýsýyla bu yerleþimlere ait yeraltýndaki arkeolojik yapý kalýntýlarýnýn ortaya çýkarýlmasý alanýn yerleþim planýnýn tasarlanmasýnda önemli bir veri tabaný oluþturmaktadýr. Hem Makedonya Yerleþkesi hem de Sarayiçi yerleþkesinin tasarýmýna altlýk olmak üzere yüksek çözünürlüklü hasarsýz jeofizik uygulamalar gerçekleþtirilmiþtir. Makedonya Yerleþkesi bahçesinde mümkün olduðunca sýk doðrultular üzerinde 1m aralýklarla elektriksel özdirenç tomografi (EÖT) uygulanarak Osmanlý dönemine ait yeraltýndaki yapý kalýntýlarý belirlenirken Sarayiçi Yerleþkesinde ise yer radarý (GPR) yöntemi ile 1m aralýklý paralel profiller üzerinde 5 cm aralýklarla 500 MHz korumalý anten kullanýlarak yaklaþýk 20.000 m2'lik bir alan araþtýrýlmýþtýr. Bu bilgilerle varlýðý belirlenmiþ fakat arkeolojik kazýlarla henüz ortaya çýkarýlamayan alanlar bulunmaktadýr. Bu alanlar planlama sürecine dahil edilerek kentin kültürel ve tarihi mirasý korunup gelecek nesillere aktarýlacaktýr.

Anahtar Kelimeler: Edirne, EÖT; GPR; jeofizik; kültürel miras; Osmanlý dönemi; planlama; tarih; Trakya.

Tracing the Traces of History with Geophysics in Edirne Makedonya and Sarayiçi Campuses and Integration of the City Planning Process

Mehmet Ali Kaya1, Neslihan Karataþ2
1Trakya University, Department of Architecture and Urban Planning, Edirne
2Dokuz Eylul University, Faculty of Architecture, Department of City and Regional Planning, Izmir

Non-destructive geophysical surveys exploring depths from a few tens of centimeters to several meters are described as near-surface geophysics. Geophysical surveys for the protection of cultural heritage, geophysical surveys for restoration, archaeological geophysical surveys are examples of near-surface geophysical surveys. The data obtained by archaeological geophysical surveys provide valuable contributions to the discovery of cultural heritage) remains underground and their inclusion in today's urban planning process. Two of the Ottoman period buildings in Edirne, the Macedonian campus and the Sarayiçi campus were selected as sample sites for geophysical surveys. Both settlements are important settlements that are actively used within the urban area today. Therefore, the unearthing of the underground archaeological remains of these settlements constitutes an important database in the design of the site's settlement plan. High-resolution Geophysical applications were carried out as underlining the design of both the Macedonian campus and the Sarayiçi campus. In the Macedonia campus garden as often as possible at intervals of 1m in line with the campus electrical resistivity tomography (ERT) when determining the underground ruins of the Ottoman period by applying, in the Sarayiçi campus georadar (GPR) with 500 MHz shielded antenna using parallel profiles 1m spaced at 5 cm intervals on method 20.000 m2 was investigated. There are areas that have been identified with this information but have not yet been uncovered by archaeological excavations. These areas will be included in the planning process and the cultural and historical heritage of the city will be preserved and transferred to future generations.

Keywords: History, Geophysics, Ottoman Period, ERT, GPR, Cultural Heritage, Planning, Edirne, Thrace.

Mehmet Ali Kaya, Neslihan Karataþ. Tracing the Traces of History with Geophysics in Edirne Makedonya and Sarayiçi Campuses and Integration of the City Planning Process. Planning. 2022; 32(1): 90-113

Sorumlu Yazar: Neslihan Karataþ, Türkiye
Makale Dili: Türkçe
LookUs & Online Makale