Planning. 2025; 35(2): 241-263 | DOI: 10.14744/planlama.2025.60243

Çocuk-merkezli Araþtýrma Yöntemlerinin Araþtýrmacý Perspektifinden Deðerlendirilmesi: Aktivite Günlükleri Üzerine Bir Ýnceleme

Yücel Can Severcan
Orta Doðu Teknik Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalý, Ankara

Planlama disiplininde çocuklarý konu alan çalýþmalar kentlerde artan çocuk nüfusu ve kentsel sorunlar ile birlikte giderek yaygýnlaþmaktadýr. Bu çalýþmalarda, çocuk-merkezli araþtýrma yöntemlerinin daha fazla kullanýldýðý görülmektedir. Ancak, yöntemlerin araþtýrmacýlar açýsýndan baþarýsý bir coðrafyadan diðerine deðiþebilmektedir. Bu durum, konu hakkýndaki yöntem yazýnýnýn geliþtiði ülkeler dýþýnda çalýþmalarýný yürütmekte olan araþtýrmacýlarýn mevcut yazýnda yer alan yöntem bilime iliþkin her paylaþýlmýþ tecrübeyi genelleþtirilmemeleri gerekliliðine dikkat çekmektedir. Bu çalýþma, çocuk-merkezli veri toplama yöntemlerinin baþarýsýnýn nasýl deðerlendirilebileceðini mevcut yazýna atýfla ele almaktadýr. Daha sonra ortaya konulan bu yöntem, yazarýn Ýstanbul ve Ankara’da yürüttüðü iki araþtýrma projesinde 9-14 yaþ arasý toplam 1303 çocuk ile deneyimlediði farklý tasarým ve uygulamalara sahip aktivite günlüðü çalýþmalarýnýn araþtýrmacý perspektifinden deðerlendirilmesi için kullanýlmaktadýr. Bulgular, söz konusu aktivite günlüðü çalýþmalarýnýn uygulama kolaylýðý, çocuklarýn yapabilirlikleri ve elde edilen verilerin bilimselliði hakkýnda hem farklý hem de örtüþen avantaj ve dezavantajlarýnýn olduðunu göstermektedir. Elde edilen deneyimler, çizelge formatýnda uygulanan aktivite günlüðü çalýþmalarýnýn yaratýcý olarak nitelendirilebilecek günlük tasarýmlarýna kýyasla daha fazla olumlu yanýnýn olduðunu göstermiþtir. Bu olumlu yanlar, bilimsel çalýþmalarda aranan ampirisizm ve bulgularda tekrarlanabilirlik kriterleri baðlamýnda öne çýkmaktadýr. Çocuklarýn aktif katýlýmýný saðlamaya yönelik, bireysel uygulamalarýn iki çocuklu uygulamalara kýyasla daha iyi sonuçlar verdiði deneyimlenmiþtir. Gelecek araþtýrmalarýn baþarýsý için bu tür deðerlendirmelerin paylaþýlmasý önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Aktivite günlüðü, çocuk, çocuk-merkezli yöntemler, planlama, veri toplamada baþarý ölçütleri.

---

Evaluation of Child-centered Research Methods From a Researcher's Perspective: An Investigation of Activity Diaries

Yücel Can Severcan
Department of City And Regional Planning, Middle East Technical University, Ankara, Turkiye

Studies focusing on children in the field of urban planning are increasing along with an increase in the number of children living in urban areas and problems associated with urbanization. There has been a tendency in these studies for the usage of child-centered methods. Accordingly, a growing number of researchers have begun to assess the success of the methodologies they employed in their research, especially in western countries. However, from the standpoint of the researchers, the success of the methods may change from one context to another. This fact highlights the necessity of refraining from generalizing results obtained from different contexts. This study presents a method of assessment to evaluate the success of child-centered data collection methods. Thereafter, it uses this method to assess the success of various activity diaries completed by 1303 9–14-year-old children in Ankara and Istanbul from a researcher’s perspective. Results show that the diaries analyzed in this study have both overlapping and non-overlapping benefits and drawbacks in relation to the applicability of the methods, children’s capabilities, and the principles of scientific research. The author found that activity diaries in the form of spreadsheets are more beneficial to researchers than those that can be categorized as creative in type. These benefits can be especially seen regarding the empiricism and repeatability dimensions of scientific research. Conducting the activity diary exercises with individuals rather than groups yields better results in engaging children in research. The discussion of these experiences is essential for the success of future research.

Keywords: Activity diary, children, child-centered methods, planning, success of data collection.

---

ATIF KOPYALA