Kent Plancýsýnýn Politik Rolü: Türkiye Deneyiminden Çýkarýmlar

Bu makale, planlama yazýnýnda giderek önem kazanan kent plancýsýnýn politik rolüne odaklanmaktadýr. Amacý, ilk olarak, özellikle teknokrat ve iletiþimci/müzakereci plancý rollerine bir alternatif olarak savunulan plancýnýn politik rolünün pratikteki anlamýný ve somut düzeyde oluþabilecek politik rolleri ortaya koymak; ikinci olarak da, bunlarýn karþýsýna çýkan olanak ve engelleri Türkiye örneði üzerinden tartýþmaktýr. Makale öncelikle politik rolün kuramsal temellerine bakmakta, siyaset felsefesi alanýndaki tartýþmalarý temel alarak, ‘politik olan nedir?’ sorusu üzerinde durmaktadýr. Daha sonra, politik rolün planlama yazýnýndaki yerine bakýlmakta ve iletiþimsel planlamaya bu rol çerçevesinde yapýlan eleþtirilere yer verilmektedir. Bir sonraki bölümde; rant yaratma odaklý kentsel dönüþüm tehdidi altýndaki mahallelere plancýlar tarafýndan destek verme ve refakat etme süreçlerinde, yine plancýlar tarafýndan kamusal alanlarý savunmaya yönelik yürütülen muhalefet süreçlerinde ve Þehir Plancýlarý Odasý tarafýndan neoliberal kentsel projelere karþý açýlan davalarý merkezine alan yasal süreçlerde somut anlamda ortaya çýkan politik roller irdelenmektedir. Bu kapsamda; refakatçi rol, kamusal alanlarý savunucu/aktivist rol ve yasal mücadeleci rol olmak üzere üç farklý politik rol ortaya konulmaktadýr. Sonuç olarak makale, plancýnýn teknokrat ve iletiþimci/müzakereci rolünün yanýnda, planlama kararlarýnýn veya mekânsal müdahalelerin niteliðine göre farklýlaþan politik rollerinin de olduðunu savunmakta ve bu rollerin planlamanýn demokratikleþmesi açýsýndan gerekliliðini ortaya koymaktadýr. Bununla birlikte, makale, plancýnýn politik rolünün zaman boyutuna, diðer plancý rolleri ile iliþkiselliðine ve son olarak da sürekliliðine ve gücüne iliþkin çýkarýmlarda bulunmaktadýr.

The Political Role of the Urban Planner: Implications from the Turkish Experience

The article focuses on the political role of the urban planner, which is gaining importance in the planning literature. Its purpose is to disclose the practical meaning of the political role that comes as an alternative to the roles of technocrat and communicator/negotiator planner, to show the political roles that occur at concrete level; and to discuss the opportunities and obstacles they face based on the Turkish example. The article first looks at the theoretical foundations of the political role focusing on the question of 'what is political?', based on the discussions in the field of political philosophy. The place of the political role in the planning literature is examined, including the criticisms against the communicative planning. Then, the political roles that emerge in the processes of supporting and accompanying the neighbourhoods under the threat of urban transformation based on land rent generation, in the opposition processes carried out by the planners to defend public spaces, and in the legal processes carried out by the Chamber of City Planners against neoliberal urban projects are examined. Three different political roles are defined; the accompanying role, the defender/activist role of public spaces, and the legal struggling role. The article finally argues that the planner has political roles that differ according to the nature of planning processes, revealing their vitality for democratization of planning. Moreover, the article makes implications with regards to the time dimension of the political role, its relationship with other planner roles and finally on its continuity and strength.