Kentsel Dönüþüm Projelerinden Beklenen Faydalarýn AHS-BWM Yöntemi ile Belirlenmesi

Bu çalýþmada, kentsel dönüþüm projelerinden beklenen faydalarýn çoklu kriter seçimi ve sýralama kararlarýna yardýmcý olmak için yapýsal (Y), çevresel (C) ve sosyo-kültürel (S) ana boyutlar ve bunlara ait alt kriterlerden oluþan bir model önerisinde bulunulmuþtur. Bu modelde yer alan 3 boyut ve 17 alt kriterin önem dereceleri, MCDM yöntemlerinden olan Analitik Hiyerarþi Süreci (AHS) ve Best-Worst Yöntemi (BWM) kullanýlarak deðerlendirilmiþ ve analiz edilmiþtir. 13 uzmanýn görüþlerine dayanan sonuçlara göre, AHS ve BWM yöntemlerinin her ikisinde de yapýsal özelliklerin en önemli boyut olduðu, ardýndan çevresel özellikler ve sosyo-kültürel özelliklerin geldiði görülmektedir. Sonuçlar ayrýca, 17 kriter arasýnda en önemlisinin AHS yöntemine göre yapýsal boyutun bir parçasý olan afet risklerinin dikkate alýnmasý kriteri olduðunu göstermektedir. BWM yöntemine göre en önemli kriter ise çevresel boyutun bir parçasý olan açýk alanlarýn tasarýmý ve peyzaj düzenlemesi olmuþtur. Çalýþmanýn bulgularý, kentsel dönüþüm projelerinden beklenen faydalarý belirlemek için kullanýlacak 3 temel boyutu ve toplamda 17 alt kriteri tanýmlayarak ve her boyut ve kriter için önem aðýrlýklarýný iki farklý yöntemle belirleyerek literatüre önemli katký yapmaktadýr. Bu çalýþmada oluþturulan genel çerçeveyi geniþletmek için daha fazla açýklayýcý çalýþmaya ihtiyaç olduðu açýktýr. Bu çalýþmada, temel boyutlar ve kriterler ile bunlarýn aðýrlýklarý, Türkiye baðlamýnda sunulan uzman görüþlerine dayandýrýlmýþtýr. Kentsel dönüþüm projelerinden beklenen faydalarýn her ülke ve þehir için farklý önceliklere sahip olabileceði düþünülerek, farklý bakýþ açýlarý saðlamak için diðer ülkelerden uzman gruplarý kullanýlarak ülke ve þehir baðlamýnda yeni çalýþmalarýn yapýlmasý faydalý olacaktýr.

Determination of Expected Benefits from Urban Transformation Projects Using AHP-BWM Method

In this study, a model consisting of structural (S), environmental (E) and socio-cultural (S) main dimensions and their sub-criteria has been proposed to assist in multi-criteria selection and ranking decisions of the benefits expected from urban transformation projects. The importance levels of the 3 dimensions and 17 sub-criteria in this model were evaluated and analyzed using the Analytical Hierarchy Process (AHP) and Best-Worst Model (BWM), which are among the MCDM methods. According to the results based on the opinions of 13 experts, structural features are the most important dimension in both AHP and BWM methods, followed by environmental features and socio-cultural features. The most important crateria is "taking disaster risks into account" for AHP method and "the design and landscaping of open spaces" for BWM method. The findings of the study make a significant contribution to the literature by defining 3 dimensions and 17 sub-criteria to be used to determine the benefits expected from urban transformation projects and by determining the importance weights for each dimension and criterion with two different methods. It is clear that more explanatory studies are needed to expand the general framework established in this study. In this study, the basic dimensions and criteria and their weights are based on expert opinions presented in the Turkish context. The benefits expected from urban transformation projects have different priorities for each country/city, it would be useful to conduct new studies in the context of countries and cities using expert groups from other countries to provide different perspectives.