Planning. 2016; 26(1): 20-31 | DOI: 10.5505/planlama.2016.53824

Bir Kentsel Tasarým Yarýþmasýnýn Süreç Analizi: Edirne/Selimiye Örneði ve “Tarihi Merkezde Araç Yolu” Tartýþmasý

Sertaç Erten
8artý Mimarlýk Ve Kentsel Tasarým, Ýstanbul

Bu çalýþma, bir yarýþma sürecinin analizi üzerinden, kentsel tasarým disiplinine ait en önemli bileþenlerden olan araç-yaya iliþkisi hakkýnda ne tür söylemler üretildiðini göstermeyi hedefler. Tarihi yapýlý çevre gibi son derece tanýmlý bir baðlam içinde yapýlan bu deðerlendirme, “yarýþma” denen arayüzün kentsel tasarým proje üretim süreçlerini nasýl ve hangi koþullarla biçimlendirdiði ile de ilgilenir. 2009 yýlý baþlarýnda Kültür ve Turizm Bakanlýðý’nýn, Mimar Sinan’ýn yapýsý Selimiye Camii’ni 2010 yýlý sonuna kadar UNESCO Dünya Mirasý Listesi’ne aday olarak girmesi için çalýþmalara baþlamasý, Edirne Belediyesi’nin Camii yakýn çevresini içine alan ve ulusal ölçekli-tek aþamalý bir kentsel tasarým yarýþmasý düzenlemesine aracý olmuþtur. Yarýþma süreci, yarýþmaya giren veya girmeyen ilgili meslek insanlarý arasýnda o dönem için hiç beklenmedik büyüklükte bir tartýþma platformu yaratmýþtýr. Bu tür yarýþmalarýn baþlýca aktörleri olan mimarlar, þehir plancýlarý ve peyzaj mimarlarý, sadece bu yarýþmanýn içeriðini ve sürecin geliþimini deðil, genel anlamda tarihi kent merkezlerinde kentsel tasarým pratiðini sorgulamaya baþlamýþlardýr. Kolokyumda yükselen jüri-yarýþmacý krizi, “yolun yer altýna alýnmasý” olarak sembolize olan bir konu etrafýnda dönerken, yaya-araç iliþkisinin tarihi dokulardaki geçmiþi ve geleceði de dolaylý olarak masaya yatýrýlmýþtýr. Bu araþtýrma, Selimiye Camii ve çevresi Yarýþmasý örneðine odaklanýrken, kentsel tasarým yarýþmalarý için süreç analizi yapmanýn da disiplinin kurumsallaþmasý adýna önemli bir yöntem olduðu önermesini yapar.

Anahtar Kelimeler: Kentsel tasarým, yarýþma, tarihi kent merkezi, araç yolu; Selimiye Camii; Edirne; Türkiye.

---

Analysis of an Urban Design Competition: Case of Edirne/Selimiye and Discussion of Vehicular Road at a

Sertaç Erten
8arti Architecture And Urban Design Studio, Istanbul, Turkey

This study examines the discourse driven by concepts of the relationship between pedestrians and vehicles, one of the most important components of the discipline of urban design. It also explores how and under what conditions the interface of competition affects the production processes of project and idea within urban design. Edirne-Selimiye Mosque, built by the architect Mimar Sinan between 1568-1574, is considered the architect’s masterpiece, a s well as one of the most important structures of Islamic architecture. The Ministry of Culture and Tourism decided to nominate the mosque for the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) World Heritage List in 2010, which created the foundation for a national urban design project competition announced by the Edirne Municipality. An unexpected debate developed among professionalswho participated in the competition. Architects, planners, and landscape architects began to question not just the content of the competition, but also the practice of architectural and urban design in a conservation area. Discussion primarily focused on design and planning proposals for a specific vehicular road and the jury’s attitude toward these proposals. While this article focuses on a particular urban design competition, it is suggested that conducting process analyses of competitions will contribute to the institutionalization of the urban design discipline in the country.

Keywords: Competition, Edirne, historic site, urban design, Selimiye Mosque; vehicular road.

---