Kültürel Peyzajlarýn Tarihsel Süreç Ýçerisindeki Deðiþimlerinin Tespiti: Bursa Ýznik Örneði

Günümüzde kültürel peyzajlar hýzlý ve radikal deðiþimler geçirmektedirler. Bu deðiþimler kültürel peyzajlarýn korunmasý ve yönetilmesi baðlamýnda deðiþimi anlama ve tanýmlama konusunu gündeme getirmiþtir. Bu kapsamda deðiþimin tespiti üzerine farklý bakýþ açýlarýna sahip birçok araþtýrma bulunmaktadýr. Bu çalýþmada ise niceliksel bir yöntem olan tarihi peyzaj deðerledirmesi ve niteliksel bir yöntem olan rehberli gezi birlikte, Bursa’nýn Ýznik ilçesinde uygulanmýþtýr. Bu amaçla tarihi peyzaj deðerlendirmesi kapsamýnda, alana ait 1943,1953,1963,1973,1997,2011,2016 hava fotoðraflarý ve 1839 yýlýna ait harita sayýsallaþtýrýlmýþtýr. Buna ek olarak rehberli gezi yöntemi kapsamýnda saha çalýþmasýnda 28 adet rehberli gezi yapýlmýþtýr. Özellikle Unesco’nun 2012 yýlýnda yapmýþ olduðu güncel tarihi kentsel peyzaj tanýmý kapsamýnda, her iki yöntem çalýþma alanýnda uygulanmýþ ve elde edilen bulgular, üç baþlýkta toplanmýþtýr. Bunlar doðal çevredeki deðiþimler, somut kültürel mirastaki deðiþimler ve somut olmayan kültürel mirastaki deðiþimlerdir. Her bir baþlýktaki deðiþim süreçleri neden sonuç iliþkisi içinde net olarak belirlenmiþtir. Araþtýrma sonucunda, Ýznik kentinin sahip olduðu kültürel peyzaj deðerlerinin zaman içinde deðiþtiði tespit edilmiþtir. Bu kapsamda kültürel peyzajlarýn sürdürülebilirliði saðlanmasýnda farklý yöntemlerin birlikte kullanýlmasýnýn pozitif etkisi belirlenmiþtir.

Detection of Cultural Landscape Changes in the Historical Process: The Case of Bursa Ýznik

Cultural landscapes are undergoing rapid and radical changes. These changes have brought about the concept of understanding and defining change in the context of conservation and management of cultural landscapes. There are many studies with different perspectives on the determination of such change. In this study, a quantitative method of historical landscape assessment and the commented walk method were applied to an analysis of the Ýznik district of Bursa. Aerial photographs from 1943,1953,1963,1973,1997, 2011, and 2016, as well as a map from 1839 were digitized for a historical landscape assessment. In addition, 28 commented walks were conducted as part of the fieldwork. The findings were examined in 3 categories using the 2012 United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation definition of a historic urban landscape: changes in natural heritage, changes in tangible cultural heritage, and changes in intangible cultural heritage. Causes of the change processes in each category were identified. As a result of the research, it was determined that the cultural landscapes of Ýznik had changed over time. The combined use of different methods can have a positive effect on the sustainability of cultural landscapes.