Planning. Baskýdaki Makaleler: PLAN-37084

Ankara’nýn Tarihi ve Simgesel Kamusal Mekânlarýndan Gençlik Parký’nýn ‘yer kimliði’nin Evrimi

Müge Akkar Ercan
Orta Doðu Teknik Üniversitesi, Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ankara

Küreselleþme ve neoliberal politikalarýn etkisi altýnda 1980’lerden itibaren kentler ekonomik, sosyal ve mekânsal olarak yeniden yapýlanýrken, yer kimliklerinde de önemli deðiþimler oluþmaktadýr. Çaðdaþ kentler, büyük ölçekli kentsel dönüþüm projeleriyle küresel kimlik kazanýrken, bazý mekânsal kararlarla yerel ve özgün yer kimliði özellikleri bozulmakta, deðersizleþtirilmekte, bazý durumlarda da yok edilmektedir. Kültürel miras alanlarý, kentlerin yerel ve küresel kimlik çatýþmalarýnýn merkezinde, siyasi ve ekonomik çýkar mücadelelerine sahne olmaktadýr. Günümüzde, yerel kimliðin korunmasý, birçok kentin küresel baðlamda giriþimcilik ve rekabet gücünü artýrýrken, özellikle kültürel miras alanlarýndaki yer kimliðini oluþturan özellikler ve bileþenlerin metalaþtýrýlmasý, ticarileþtirilmesi ve özelleþtirilmesine neden olmaktadýr. Bu makale, Ankara’nýn tarihi ve simgesel kamusal mekânlarýndan Gençlik Parký’nýn Cumhuriyet’in 100 yýllýk tarihi boyunca geçirdiði kimlik deðiþimini incelemektedir. Cumhuriyet’in yeni kurulan baþkentinin en önemli kent parklarýndan biri olarak, 1920’lerde modern, laik ve Batýlý bir toplumun ideallerini temsil etmek üzere tasarlanan Gençlik Parký, zaman içinde, özgün tasarýmýndan ve kimlik özelliklerinden uzaklaþarak, baþkalaþmýþtýr. Kuramsal bir çerçevede “yer kimliði” kavramýný tanýmlayan bu nitel araþtýrma, Gençlik Parký'nýn 100 yýllýk ‘kimlik’ deðiþimini tarihsel olarak mekânýn fiziksel özelliklerinin, etkinliklerinin ve anlamýnýn deðiþimi üzerinden incelemektedir. Araþtýrma, tekil bir örnek üzerinden tarihsel inceleme ve vaka analizi yöntemleri kullanýlarak, parkýn özgün kimliðinin yýllar içinde nasýl deðiþerek dönüþtüðü -hatta kaybolduðunu- göstermektedir. Bu deðiþimin arkasýndaki birçok faktörü, kentin deðiþen mekânsal, ekonomi-politik ve tarihsel baðlamlarý ile iliþkili olarak ele alarak, kentsel kimlik deðiþimi ile parkýn geçirdiði kimlik deðiþimi arasýndaki iliþkileri ortaya koymaktadýr.

Anahtar Kelimeler: yer kimliði, kamusal mekân, kent parký, koruma, Gençlik Parký, Ankara

---

Evolving ‘Place Identity’ of Ankara’s Historical and Symbolic Public Space, Gençlik Park

Müge Akkar Ercan
Middle East Technical University, Faculty of Architecture, Department of City and Regional Planning, Ankara

Since the 1980s, while cities have been economically, socially and spatially restructured under the influence of globalization and neoliberal policies, place identities have changed significantly. Contemporary cities have gained global identities through large-scale urban transformation projects. At the same time, characteristics of local and unique place identities are being distorted, devalued, and, in some cases, destroyed through spatial decisions. Cultural heritage sites have become the spaces reflecting the conflicts between the local and global identities of cities, and the stages of political and economic interest struggles. Today, while conserving local identity fosters the entrepreneurial and competitive power of many cities in a global context, it causes the commodification, commercialization and privatization of the characteristics and components that constitute the place identity, especially in cultural heritage areas. This article explores the transformation of Gençlik Park, a historic and symbolic public space in Ankara, over the 100-year history of the Republic. Initially designed in the 1920s to embody the ideals of a modern, secular, and Western society, the park has gradually shifted away from its original design and identity. Using a theoretical framework of “place identity”, this qualitative study examines changes in the park’s physical characteristics, activities, and meaning over time. Through historical analysis and a single-case study approach, it highlights the park’s evolving identity in relation to the city’s changing identity, the factors driving these changes, and their connection to the broader urban, economic-political, and historical shifts in Ankara.

Keywords: place identity, public space, urban park, conservation, Gençlik Park, Ankara

---

ATIF KOPYALA