Bahçelievler Millet Bahçesi Katýlýmcý Tasarým Uygulamasýnda Bir Aktör Olarak Üniversite: Katýlým Merdiveni Üzerinden Bir Deðerlendirme

Katýlýmcý tasarým süreçleri, toplumun her kesimi için yaþadýklarý çevrenin tasarýmý, geliþtirilmesi ve dönüþümü üzerine karar alma sürecine dâhil olmalarýna olanak tanýyan uygulamalarý içermektedir. Yaratýlan demokratik ortam içinde planlama ve tasarým aþamalarý, profesyonel mimar, plancý ve tasarýmcýlarýn bilgi, beceri ve kaynaklarýyla yerel topluluklarýn bilgi, beceri ve kaynaklarýnýn birleþtirilmesi yoluyla gerçekleþtirilmektedir. Katýlýmcý süreçlerde farklý aktörlerin etkileþimi açýsýndan çok boyutlu bir yapýlanma oluþmakta, gerçek katýlýmýn saðlanabilmesi için üniversitelerin tarafsýz aktörler olarak önemli bir rolü bulunmaktadýr. Katýlýmcý tasarým süreçlerini açýklayan merdiven metaforlarý bu süreçte yer alan paydaþlarýn rollerini ve katýlýmýn hangi durumlarda ortaya çýktýðýný aþamalarýyla tanýmlamaktadýr. Söz konusu katýlým merdivenleri hem farklý coðrafyalarda, farklý ölçek ve kapsamdaki pratikleri içermekte hem de topluluklarýn sözde katýlým ile gerçek katýlým arasýnda geniþ bir yelpazedeki deneyimlerini basamak basamak sunarak tartýþmaya ve deðerlendirmeye açmaktadýr. Türkiye’nin özgün koþullarý tasarým ve planlamada katýlýmcý süreçlere de kuþkusuz yansýmakta, yerel koþullar bazýnda katýlýmcý tasarým açýsýndan da farklý yaklaþýmlar ortaya çýkmaktadýr. Son yýllarda Türkiye’de üniversitelerin tarafsýz aktörler olarak yer aldýklarý katýlýmcý tasarým uygulamalarý görülmektedir. Ancak, formel eðitim kapsamýnda yürütülen katýlýmcý uygulamalar açýsýndan deneyim zemininin yeterince güçlü olmadýðý gözlenmektedir. Bu baðlamda, Ýstanbul Kültür Üniversitesi Mimarlýk Bölümü ve Bahçelievler Belediyesi iþ birliðinde Bahçelievler Millet Bahçesi’nin katýlýmcý bir süreç ile yeniden tasarlanmasýna yönelik bir uygulama gerçekleþtirilmiþ ve bulgular, katýlým merdiveni yardýmýyla deðerlendirilmiþtir. Üç dönemde tamamlanan bu çalýþmada belediyenin çekinceleri ve pandemi sebebiyle katýlým basamaklarý açýsýndan katýlýmsýzlýk ve sözde katýlým arasýnda kalan bir uygulama ortaya çýkmýþtýr.

University as an Actor in Bahçelievler Millet Bahçesi Participatory Design Practice: An Evaluation via Ladder of Participation

Participatory design process includes practices that enable all seg-ments of society to participate in decision-making about design, de-velopment, and transformation of their environment. Within such democratic environment, planning and design stages are conducted by combining the knowledge, skills and resources of professional architects, urban planners, designers, and local communities. In participatory processes, the interaction between different actors provides a multi-dimensional structure, and the universities have an important role as objective actors to ensure actual contributions in terms of effective participation. Ladder metaphor for citizen par-ticipation in design process defines the roles of the stakeholders and the situations in which the participatory approaches are expe-rienced. Abovementioned ladder of participation includes practices in different scales and scopes in different geographies. Accordingly, it also represents and discusses wide range of experience levels in-between symbolic participation (tokenism) and actual participation. In Turkey, participatory planning and design practices undoubt-edly reflect the national circumstances, and different approaches emerge in terms of participatory design. In recent years, participa-tory design practices, in which the universities are included as ob-jective actors, began to gain importance in Turkey. However, these experiences do not establish a firm ground in terms of participa-tory practices conducted within the scope of formal education. In this context, a case study was developed to redesign Bahçelievler National Garden in cooperation with Istanbul Kultur University Department of Architecture and Bahçelievler Municipality, and the findings were evaluated within the scope of ladder of participation. This study consists of three stages and concluded with a practice in-between non-participation and symbolic participation as a con-sequence of the pandemic and hesitations of the local government.