Julia Kristeva’da Platonik Mekân Kavramý “Chora”

Çaðdaþ feminist edebiyat eleþtirisinin önde gelen isimlerinden dilbilimci ve psikanalist Julia Kristeva, kendi özgün yaklaþýmýný inþa ederken Platon’un mekânsala iliþkin kavramý choradan fazlasýyla faydalanmýþtýr. Ortaya koyduðu baðlam esasta 1970’lere kadar giden ve 1980 sonrasý dönemde ivme kazanan Mekânsal Dönüþ (Spatial Turn) sürecinin belki de en az dikkat çeken ancak en belirgin ve yaratýcý örneklerinden biri olarak deðerlendirilebilir. Buradan hareketle çalýþmanýn temel amacý, Kristeva’nýn hangi motivasyonla chora kavramýna yöneldiði, neden bu kavram ile analoji yaptýðý ve kendi alaný ile coðrafya arasýnda kurduðu bu iletiþimi mekânsal dönüþün bir boyutu olarak anlamlandýrmaya çalýþmaktýr. Bu kapsamda, öncelikle Platon’un mekânsal mecazý chora kavramý üzerinde durulmakta, ardýndan Kristeva’nýn edebiyat eleþtirisi ve psiko-analitik baðlama içkin çok yönlü düþünü mekân odaðýnda irdelenmektedir. Çalýþma mekânýn nasýl dili/edebiyatý, psiko-analitik içerimi, feminist baðlamý düþünmenin bir tarzý olarak geliþtiðine yönelik yapýlan çýkarsama ile sonlanmakta olup, feminist eleþtiri, edebiyat çalýþmalarý, psiko-analitik çerçeve ile iliþkilenmekle birlikte esasta yeni ve farklý bir coðrafi perspektifin nasýl üretilebileceðini sorgulamaktadýr. Mekân kavramýnýn imkânlarý, yapýsal inþacý bir yaklaþým ve tarihsel-coðrafya perspektifiyle aranýrken, Kristeva’nýn kendi çalýþmalarý ve konuya yönelik yazýlmýþ ikincil metinlere dayalý nitel-yorumlayýcý bir araþtýrma deseni benimsenmiþtir. Sonuç olarak, Kristeva’nýn anne bedeniyle bütünleþen þiirsel dilin çocuðun dil geliþiminde etkili olduðu yönündeki izahatýnýn, o zamana kadarki fallusçu bakýþýn anneliðe “oryantalist” yaklaþým olarak da ifade edilebilecek çehresini yerle bir ettiði, baþlýca desteðini ise mekânsal bir metafordan, maternal bulunup tarihsel dikotomiler varlýðýnda öteki ile buluþturulan, örtüklenen çoklu ses ve anlamlarýn heterotopik uðraðý, kitonyen choradan aldýðý vargýsýna ulaþýlmaktadýr.

Plato's Space Concept "Chora" in Julia Kristeva

A leading feminist literary critic, linguist and psychoanalyst, Julia Kristeva has considerably benefited from Plato’s space related term chora to construct her own approach. The work she created is one of the most salient of the all produced with reference to Spatial Turn process dating back to 1970s and boomed after 1980s. As to this importance, the purposes of this paper are to show the motivation behind Kristeva’s use of the term chora, with and for what she associates this term and finally how her manipulation of her subject area into geography contributes to spatial turn process. To this end, first Plato’s use of the term chora will be analyzed and then Kristeva’s multifaceted literary and psychoanalytic approach will be scrutinized with reference to space notion. As a final conclusion, how space turns into a language with which we think on language/literature, psychoanalytical content and feminist criticism will be stated to concretize possible ways of creating a different geographical perspective. The prospects of the term space have been worked on with a structural constructivist approach and a historical geography perspective. As for Kristeva’s own works and secondary sources on her works a qualitative text-hermeneutic method has been adopted. All in all, it has been concluded that Kristeva’s notion that the poetic language coalesced with mother’s body contributes to child’s language drastically refuted long lasting alleged phallocentric and somehow orientalist notions of motherhood, and it has been stressed that the chthonian chora as a geographical metaphor, as a heterotopic latent haunt of multiple voices and meanings is at the center of all these discussions.