Planning. 2023; 33(2): 324-339 | DOI: 10.14744/planlama.2023.74429

Korunan Alanlarýn Sürdürülebilirliðinde Planlama ve Yönetim: Kayseri Sultan Sazlýðý

Reyhan Yýldýz¹, Ceyhan Yücel², Gizem Katýrcýoðlu^3
1Gebze Teknik Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kocaeli
²Erciyes Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kayseri
³Kayseri Valiliði, Çevre, Þehircilik ve Ýklim Deðiþikliði Ýl Müdürlüðü, Altyapý ve Kentsel Dönüþüm Þube Müdürlüðü, Kayseri

Dünyada sanayileþme, kentleþme gibi biyolojik çeþitlilik üzerindeki baskýlarý artýran süreçlerin hýzlanmasý nedeniyle biyoçeþitliliðin korunmasý uluslararasý çabalarla önlenebilecek önemli bir sorun olarak kabul edilmektedir. Ekosistemler, türlerin çeþitliliði ve genetik çeþitlilik unsurlarýný içine alan biyolojik çeþitliliðin korunmasýnda, dünyada genel olarak uluslararasý ölçekte yaygýn kabul gören yerinde (in-situ) ve yeri dýþýnda (ex-situ) koruma yaklaþýmlarý benimsenmektedir. Bu çalýþmada In-situ koruma çerçevesinde, Türkiye’de biyolojik çeþitliliðin etkin bir þekilde korunabilmesi, gelecek nesillere aktarýlabilmesi ve sürdürülebilir kullanýmýnýn saðlanmasý hedefi doðrultusunda Kayseri Sultan Sazlýðý örneðinde (doðal sit alaný, milli park, sulak alan ve tabiatý koruma alaný statüsünde) korunan alanlarýn planlanmasý ve yönetimi süreci deðerlendirilmektedir. Bu deðerlendirmenin yapýlmasýnda, RAPPAM (Rapid Assessment and Prioritization of Protected Area Management) Yöntemi ve Yönetim Etkinliðini Ýzleme Aracý (METT-Management Effectiveness Tracking Tool Method) kullanýlmýþtýr. Bu doðrultuda, korunan alanlarýn planlanmasý ve yönetiminde amaç ve hedefler, kurumsal yapý, planlama yetkileri, yasal çerçeve, sürdürülebilir geliþme stratejileri, katýlýmcý planlama yaklaþýmý ve uygulama sürecine yönelik sorunlar tespit edilmiþtir. Araþtýrmanýn ortaya koyduðu temel sorunlar; sulak alan ekosisteminin doðal su döngüsünün bozulmasý, plansýz geliþmeler ve turizm faaliyetlerinin neden olduðu ekolojik kirlilik, farklý kurumlar tarafýndan havza içinde uygulanan yönetim ve planlama yaklaþýmlarýnýn bütünsel olmamasý, sektörler arasý entegrasyonunun saðlanmasýnda ortak anlayýþ eksikliði, ekonomik teþvik tedbirlerinin yeterli olmamasý, deneyim ve teknoloji transferinin eksikliði, izleme ve denetim faaliyetlerinin yürütülmesi için personelin ve teknik imkanlarýn yeterli olmamasý olarak belirtilebilir.

Anahtar Kelimeler: Biyolojik çeþitliliðin korunmasý, Kayseri; korunan alan; Sultan Sazlýðý; yerinde koruma.

---

The Planning and Management in the Sustainability of Protected Areas: Kayseri Sultan Sazlýðý

Reyhan Yýldýz¹, Ceyhan Yücel², Gizem Katýrcýoðlu^3
1Gebze Technical University, Faculty of Architecture, Department of City and Regional Planning, Kocaeli
²Erciyes University Faculty of Architecture, Department of City and Regional Planning, Kayseri
³Kayseri Governorship, Provincial Directorate of Environment, Urbanisation and Climate Change, Infrastructure and Urban Transformation Branch Directorate, Kayseri

The conservation of biodiversity on which the processes of rapid urbanization and industrialisation creating pressure is concerned as an important issue that might be handled with international efforts. The conservation of biodiversity that consists of ecosystems, species diversity and genetic diversity, principally uses the “in-situ” and “ex-situ” conservation methods. This paper aims to evaluate the planning and manage-ment process of protected areas (natural sites, national parks, wetlands and protected areas) in Turkey through the Sultan Sazlýðý (Kayseri) case and to argue the opportunities for effective conservation of biodiversity and probability of sustainable targets for Turkish natural heritage. The RAPPAM (Rapid Assessment and Prioritization of Protected Area Management) and METT (Management Effectiveness Tracking Tool Method) methods are used in the study to determine the problems related to the aims and the targets in planning and management of protected areas, institutional structure, planning authority, legal framework, sustainable development strategies, participatory planning approaches and conservation practices. At the final evaluation, the main problems are observed as the disruption of natural water cycle in wetland ecosystem, the ecological pollution caused by the unplanned developments and touristic activities, the fragmented and partial institutional structure on the management and planning of the protected areas, the lack of the common sense among the different sectors to achieve the integrated conservation aims, insufficient economic subsidies, the deficiency in experience and technology transfer, inefficient personnel and technical opportunity for monitoring and controlling the process and activities.

Keywords: The conservation of biodiversity, Kayseri; protected area; Sultan Sazlýðý; in-situ conservation.

---

ATIF KOPYALA