Planning. 2023; 33(2): 302-323 | DOI: 10.14744/planlama.2023.72681

Bergama’nýn Sahip Olduðu Çok Katmanlý Kültürel Mirasýn Korunmasýnda Kapasite Geliþtirme Yaklaþýmý ve Katýlým

Gülce Güleycan Okyay Bayazit, Demet Ulusoy Binan
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Mimarlýk Bölümü, Restorasyon Anabilim Dalý, Ýstanbul

Kapasite geliþtirme, uluslararasý mecrada sýkça üzerinde durulan ve sunduðu olanaklar yordamýyla tüm disiplinlerde öne çýkan bir yaklaþýmdýr. Bu yaklaþýmýn koruma alanýna taþýnmasý düþüncesi, güncel miras çalýþmalarýnýn dikkat çekici konu baþlýklarý arasýnda deðerlendirilebilir. Bu çerçevede, kiþi ve topluluklarýn bilgi, beceri, yeti ve davranýþlarýnýn iyileþtirilmesi, kurumsal/örgütsel yapýlarýn güçlendirilmesi ile miras ve baðlamý arasýndaki iliþkinin dinamikleþtirilmesi gibi çeþitli arayýþlar da ilgili perspektifte giderek önem kazanmaktadýr. Bu makale, öncelikli olarak kapasite geliþtirmenin koruma alanýna uyarlanmasýný ve yaklaþýmýn kavramsal çerçevesinin detaylý bir biçimde irdelenmesini amaçlamaktadýr. Dünya Mirasý Kapasite Geliþtirme Stratejisi’nde sözü geçen ana temalar arasýnda yer alan “yerel topluluklarýn dahiliyeti, sivil toplum kuruluþlarý ve yönetim sürecinde yer alan diðer paydaþlar” ile baðlantýlý bir katýlým düþüncesine odaklanan araþtýrmanýn örneklemi olarak gündelik yaþamýn ve buna baðlý olarak miras-topluluk iliþkilerinin faal þekilde biçimlenmeye devam ettiði Bergama Çok Katmanlý Kültürel Peyzaj Alaný’nýn kent çekirdeði seçilmiþtir. Yöntemsel açýdan, Birleþmiþ Milletler Kalkýnma Programý tarafýndan önerilen kapasite geliþtirme metodolojisinden hareketle, tez araþtýrmasý özelinde özgün bir kurgu ortaya konulduðunu ifade etmek mümkündür. Bu kapsamda, alandaki anahtar aktörlere iliþkin irdelemeler yapýlmýþ, katýlýmla iliþkili mevcut ve hedeflenen kapasite ile ihtiyaçlar çözümlenmiþtir. Anahtar kelime taramasý yordamýyla kapasite belirleyicilerinin tespiti, yerel sakinlerle gerçekleþtirilen anket çalýþmasý ve yarý yapýlandýrýlmýþ görüþmeler ile araþtýrma için geliþtirilen ölçek vasýtasýyla konuyla ilgili çalýþma yapan farklý alanlardan uzmanlarýn görüþüne baþvurulmasý ve rastlanma sýklýðý analizi gibi çalýþmalar süreçte yararlanýlan farklý araçlardýr. Bu çerçevede, Bergama’ya yönelik bütüncül bir kapasite geliþtirme yaklaþýmý geliþtirilmesi hedeflenmiþtir.

Anahtar Kelimeler: Bergama, kapasite geliþtirme, katýlým, koruma; kültürel miras.

---

Capacity Building and Participation in Conserving the Multi-Layered Cultural Heritage of Bergama

Gülce Güleycan Okyay Bayazit, Demet Ulusoy Binan
Mimar Sinan Fine Arts University, Faculty of Architecture, Department of Architecture, Department of Restoration, Istanbul

Capacity building, as a frequently emphasized approach in the global discourse, takes precedence in all disciplines with regard to the possibilities it offers. The idea of applying this approach to the field of conservation can be considered one of the prominent topics in current heritage studies. Various endeavors, such as improving the knowledge, skills, abilities, and behaviors of individuals and communities, strengthening institutional/organizational structures, and dynamizing the relationship between heritage and its context, are becoming increasingly important from the relevant perspective. In this light, this article primarily aims to adapt capacity building to the field of conservation and examine its conceptual framework in detail. It scrutinizes the approach within the context of the “involvement of communities, NGOs, and other stakeholders in the management process”, as mentioned in the World Heritage Capacity Building Strategy. Within this scope, the research specifically focuses on the urban core of the UNESCO World Heritage Site of Bergama (Pergamon) and Its Multi-layered Cultural Landscape, where daily life and, accordingly, heritage-community relations continue to form and evolve. It can be argued that a unique methodological construct has been proposed for this research, based on the general capacity building framework presented by United Nations Development Programme (UNDP). Firstly, the key actors of the heritage area were examined. Moreover, the existing and targeted capacity, as well as the needs of the area, were evaluated. The identification of research-specific capacity indicators through keyword scanning, a survey conducted with the local dwellers, semi-structured interviews, the utilization of a capacity building scale developed for experts, and frequency analysis are among the dominant tools employed in the above-mentioned process. In this framework, the research ultimately aims at developing a holistic capacity building approach towards Bergama.

Keywords: Bergama, capacity building, participation, conservation; cultural heritage.

---

ATIF KOPYALA