XHýzlý Arama
Dayanýklý Kent Planlamasý Önündeki Kronik Stresler: Arazi Kullanýmda Nüfus-Donatý Dengesi Sorunsalýný Ýstanbul-Baðcýlar Örneðinde Ýrdelemek
Yunus Tatar, Ýclal Sema DinçerYýldýz Teknik Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalý, ÝstanbulÞehirler, yalnýzca afetlere karþý dayanýklý olduklarý sürece gelecek nesillere aktarýlabilir. Kentsel dayanýklýlýðý etkileyen kritik bir faktör ise arazi kullaným kararlarýdýr. Yerleþim, ticaret ve sanayi alanlarýnýn boyutu, yoðunluðu ve daðýlýmý ile yeþil alanlar ve altyapýlarýn yeterliliði, dayanýklýlýk ve yaþam kalitesini þekillendirmede önemli bir rol oynar. Bu makale, Ýstanbul’un Baðcýlar ilçesine odaklanarak, kentsel dayanýklýlýðýn yoðun nüfuslu ve yetersiz olanaklara sahip bölgelerde mümkün olup olmadýðýný analiz etmektedir. Analizlerden elde edilen bulgular neticesinde kentsel dayanýklýlýk önündeki kronik stresler tespit edilerek bu streslerin çözümü için öneriler geliþtirilmiþtir. Saha çalýþmasý kapsamýnda, mevcut arazi kullaným durumlarý, ulaþým altyapýsý ve afet toplanma alanlarýnýn daðýlýmlarý incelenmiþtir. Buradaki amaç, nüfus yoðunluðu ile mevcut arazi kullanýmda yer alan donatý alanlarýnýn yeterliliðinin karþýlýklý irdelenebilmesidir. Mahalle düzeyinde detaylý arazi kullaným analizi yapýlarak mevcut donatý ve altyapýnýn kapasitesi ölçülmüþ, nüfus-donatý dengesi sorununu ele alan senaryolar test edilmiþtir. Bu kapsamda ilçedeki afet toplanma alanlarýnýn da analizi gerçekleþtirilerek alansal büyüklükleri ve standart ölçütler doðrultusunda yeterlilik durumlarý irdelenmiþtir. Baðcýlar’ýn mekânsal planlama geçmiþi, arþiv araþtýrmalarý ve CBS haritalamasý kullanýlarak incelenmiþtir. 1986-2014 yýllarý arasýndaki imar planý deðiþiklikleri manuel olarak analiz edilirken, 2014 sonrasý deðiþiklikler e-plan otomasyon sistemi üzerinden analiz edilmiþtir. Bu bulgular, nüfus yoðunluðu, arazi kullaným deðiþimi ve mekânsal planlama kültürüne dair mekanizmalar hakkýnda çýkarýmlar yapýlmasýna imkân saðlamýþtýr. Önerilen çözümler, 3194 sayýlý Ýmar Kanunu’nun 18.Maddesi (Düzenleme Ortaklýk Payý- DOP) çerçevesinde yasal bir temele dayanmaktadýr. Çalýþma, "Kentsel Dayanýklýlýðýn Oluþmasýný Engelleyen Kronik Stresleri" vurgulamakta ve dayanýklýlýða engel olan unsurlarý netleþtirmeyi hedeflemektedir. Ayný zamanda, mevcut ve varsayýmsal senaryolar altýnda kentsel dayanýklýlýðý test ederek gelecekteki araþtýrmalar için bilimsel bir katký sunmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Afet toplanma alanlarý, arazi kullanýmý, kentsel dayanýklýlýk, kentsel donatý alanlarý, mekânsal planlama.Chronic Stresses in Resilient Urban Planning: Examining the Population-Amenity Balance Issue in Land Use Through the Case of Istanbul-Baðcýlar
Yunus Tatar, Ýclal Sema DinçerDepartment Of Urban And Regional Planning, Yildiz Technical University, Ýstanbul, TurkeyCities can only be passed on to future generations if they are resilient to disasters. A critical factor influencing urban resilience is land use decisions. The size, density, and distribution of residential, commercial, and industrial areas, as well as the adequacy of green spaces and infrastructure, play a significant role in shaping resilience and quality of life. This article focuses on the Baðcýlar district of Istanbul, analyzing whether urban resilience is achievable in densely populated areas with inadequate resources. Based on findings from the analysis, chronic stresses hindering urban resilience were identified, and recommendations were developed to address these challenges. As part of the field study, current land use patterns, transportation infrastructure, and the distribution of disaster assembly areas were examined. The aim was to evaluate the adequacy of existing amenities within land use plans in relation to population density. A detailed land use analysis was conducted at the neighborhood level to assess the capacity of existing facilities and infrastructure. Scenarios addressing the population-amenity balance were tested. Additionally, the adequacy of disaster assembly areas was analyzed, considering their spatial dimensions and compliance with standard criteria. Baðcýlar's spatial planning history was reviewed using archival research and GIS mapping. Zoning plan amendments between 1986 and 2014 were analyzed manually, while post-2014 changes were examined via the e-plan automation system. These findings allowed inferences to be made regarding population density, land use changes, and mechanisms tied to the spatial planning culture. Proposed solutions are grounded in the legal framework of Article 18 of the Zoning Law No. 3194 (Land Readjustment Contribution Share). The study emphasizes "Chronic Stresses Preventing Urban Resilience" and aims to clarify factors impeding resilience. Furthermore, it tests urban resilience under existing and hypothetical scenarios, providing scientific contributions for future research.
Keywords: Disaster assembly areas, land use urban resilience urban amenity areas, spatial planning.Makale Dili: Türkçe