Since the 1980s, while cities have been economically, socially and spatially restructured under the influence of globalization and neoliberal policies, place identities have changed significantly. Contemporary cities have gained global identities through large-scale urban transformation projects. At the same time, characteristics of local and unique place identities are being distorted, devalued, and, in some cases, destroyed through spatial decisions. Cultural heritage sites have become the spaces reflecting the conflicts between the local and global identities of cities, and the stages of political and economic interest struggles. Today, while conserving local identity fosters the entrepreneurial and competitive power of many cities in a global context, it causes the commodification, commercialization and privatization of the characteristics and components that constitute the place identity, especially in cultural heritage areas. This article explores the transformation of Gençlik Park, a historic and symbolic public space in Ankara, over the 100-year history of the Republic. Initially designed in the 1920s to embody the ideals of a modern, secular, and Western society, the park has gradually shifted away from its original design and identity. Using a theoretical framework of “place identity”, this qualitative study examines changes in the park’s physical characteristics, activities, and meaning over time. Through historical analysis and a single-case study approach, it highlights the park’s evolving identity in relation to the city’s changing identity, the factors driving these changes, and their connection to the broader urban, economic-political, and historical shifts in Ankara.
Keywords: place identity, public space, urban park, conservation, Gençlik Park, AnkaraKüreselleşme ve neoliberal politikaların etkisi altında 1980’lerden itibaren kentler ekonomik, sosyal ve mekânsal olarak yeniden yapılanırken, yer kimliklerinde de önemli değişimler oluşmaktadır. Çağdaş kentler, büyük ölçekli kentsel dönüşüm projeleriyle küresel kimlik kazanırken, bazı mekânsal kararlarla yerel ve özgün yer kimliği özellikleri bozulmakta, değersizleştirilmekte, bazı durumlarda da yok edilmektedir. Kültürel miras alanları, kentlerin yerel ve küresel kimlik çatışmalarının merkezinde, siyasi ve ekonomik çıkar mücadelelerine sahne olmaktadır. Günümüzde, yerel kimliğin korunması, birçok kentin küresel bağlamda girişimcilik ve rekabet gücünü artırırken, özellikle kültürel miras alanlarındaki yer kimliğini oluşturan özellikler ve bileşenlerin metalaştırılması, ticarileştirilmesi ve özelleştirilmesine neden olmaktadır. Bu makale, Ankara’nın tarihi ve simgesel kamusal mekânlarından Gençlik Parkı’nın Cumhuriyet’in 100 yıllık tarihi boyunca geçirdiği kimlik değişimini incelemektedir. Cumhuriyet’in yeni kurulan başkentinin en önemli kent parklarından biri olarak, 1920’lerde modern, laik ve Batılı bir toplumun ideallerini temsil etmek üzere tasarlanan Gençlik Parkı, zaman içinde, özgün tasarımından ve kimlik özelliklerinden uzaklaşarak, başkalaşmıştır. Kuramsal bir çerçevede “yer kimliği” kavramını tanımlayan bu nitel araştırma, Gençlik Parkı'nın 100 yıllık ‘kimlik’ değişimini tarihsel olarak mekânın fiziksel özelliklerinin, etkinliklerinin ve anlamının değişimi üzerinden incelemektedir. Araştırma, tekil bir örnek üzerinden tarihsel inceleme ve vaka analizi yöntemleri kullanılarak, parkın özgün kimliğinin yıllar içinde nasıl değişerek dönüştüğü -hatta kaybolduğunu- göstermektedir. Bu değişimin arkasındaki birçok faktörü, kentin değişen mekânsal, ekonomi-politik ve tarihsel bağlamları ile ilişkili olarak ele alarak, kentsel kimlik değişimi ile parkın geçirdiği kimlik değişimi arasındaki ilişkileri ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: yer kimliği, kamusal mekân, kent parkı, koruma, Gençlik Parkı, Ankara