Urban and rural areas are highly vulnerable to the effects of climate change and are adversely impacted by the natural disasters it causes. Given this vulnerability, enhancing social and spatial resilience has become crucial in combating climate change. To address this, there is a need for methods and strategies that guide local actions and take a holistic approach to both urban and rural areas. This study aims to examine urban and rural areas from a comprehensive perspective in the context of combating climate change and to highlight the significance of the rural-urban fringe, an important transitional zone, in this process. Specifically, the research seeks to answer the following questions: "What are the vulnerabilities and potentials of the rural-urban fringe in the fight against climate change?" and "How can the rural-urban fringe be planned to adapt to climate change?" Denizli rural-urban fringe serves as a case study to explore these questions. The study first established criteria for evaluating adaptation and risk factors related to climate change. A field study was then conducted in a sub-region selected from the periphery of Denizli, based on the city's development trends and the established criteria. Through spatial observations and in-depth interviews, the socio-spatial characteristics, development trends, and future projections of the study area were identified, with its problems and potentials analyzed. Based on this analysis, adaptive planning strategies were proposed. Ultimately, the study presents a framework for planning climate-resilient and sustainable rural-urban environments and offers a climate-responsive planning approach/guideline for medium-sized cities such as Denizli.
Keywords: Denizli, climate change adaptation, urban planning, rural-urban fringe.Kentsel ve kırsal alanlar iklim değişikliğinin etkilerine karşı kırılgan bir yapıdadır ve sosyo-mekânsal yapısı itibariyle iklim değişikliğine bağlı yaşanan doğa olayları ve afetlerden doğrudan olumsuz etkilenmektedir. Kırılgan yapıları göz önüne alındığında sosyal ve mekânsal dayanıklılığı arttırmak günümüzde iklim değişikliği ile mücadele sürecinde önem kazanmış durumdadır. Bu bakımdan, yerel düzeyde gerçekleştirilen eylemlere yön verecek, kentsel ve kırsal alanları bütüncül bir yaklaşımla ele alacak yöntem ve stratejilere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak, bu çalışma, iklim değişikliği ile mücadele sürecinde kentsel ve kırsal alanların bütüncül bir çerçeveden değerlendirilmesini ve önemli bir geçiş bölgesi olarak kabul edilen kır-kent çeperinin iklim değişikliği ile mücadele sürecindeki öneminin ortaya koyulmasını amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, ‘‘Kır-kent çeperinin iklim değişikliği karşısındaki kırılganlıkları ve potansiyelleri nelerdir?’’ ve ‘‘Kır-kent çeperi iklime uyumlu nasıl planlanabilir?’’ sorularına Denizli kır-kent çeperi örneği üzerinden yanıt aranmaktadır. Yapılan çalışma ile öncelikle iklim değişikliğine karşı uyum/risk faktörlerini değerlendirmek amacıyla bir kriter seti tanımlanmış ve odaklanılan kriterler doğrultusunda Denizli kentinin gelişme eğilimleri incelenerek çeper bölge üzerinden seçilen bir alt bölge kapsamında alan araştırması yapılmıştır. Mekânsal gözlem ve derinlemesine görüşmeler yoluyla çalışma alanının sosyo-mekânsal özellikleri, gelişme eğilimi ve gelecek öngörüleri tespit edilmiş, sorun ve potansiyelleri sorgulanmış, sonuçta iklime duyarlı planlama stratejileri tartışılmıştır. Yapılan çalışma ile iklime dayanıklı ve sürdürülebilir kırsal-kentsel çevrelerin planlanmasına ilişkin genel bir çerçeve tanımlanmakta ve Denizli gibi orta ölçekli kentler için örnek bir iklime uyumlu planlama yaklaşımı/rehberi ortaya konmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Denizli, iklim değişikliğine uyum, kent planlama, kır-kent çeperi.