Policies for Ensuring Physical Integrity with the Historical Fabric in Planning Decisions Around Conservation Areas in Turkey

Law No. 2863, which come into force in 1983, is an important regulation for the conservation of historical areas in Turkey through zoning plans. Until this year, historical areas were planned together with their surroundings. With Law No. 2863, historical areas were planned separately from their surroundings in order to better understand the building typology and to enable interdisciplinary work. The fact that zoning plans defined as "conservation-oriented" treat historical areas separately from their surroundings was initially considered a positive motivation for conservation. However, these plans have been criticized for failing to ensure the integrity of historic areas with their surroundings. Another problem is the perception that there is no need for sensitivity to conservation with respect to other plans. In this study, the plans produced in the surroundings of historical areas are analyzed in terms of the number of floors and building density values. The main objective is to determine whether the plans are sensitive to the conservation of historical areas or not. The study was conducted on 20 sample areas. According to the results, as the population of the settlement increases, the number of floors and building density values in the zoning plans increase. Based on this observation, this article develops framework policies for the protection of Urban Conservation Areas and the integration of their surroundings, drawing upon Turkey's conservation and Comprehensive Planning experiences since the Republic's founding, and the discussions in the literature regarding the physical dimension of Integrated Planning.

Keywords: Comprehensive Planning, Buffer Zone, Conservation Area, City Development Plan, Law No. 2863

Türkiye'de Kentsel Sit Alanlarýnýn Çevresinde Üretilen Plan Kararlarýnda Tarihi Doku ile Fiziksel Bütünlüðün Saðlanmasýna Yönelik Politikalar

1983 yýlýnda yürürlüðe giren 2863 sayýlý Kanun, Türkiye'de kentsel sit alanlarýnýn planlanmasý konusunda önemli bir deðiþim noktasý olmuþtur. Bu yýla kadar çevresi ile birlikte planlanan bu alanlar, yeni yasa ile birlikte çevresinden farklý bir planlama süreci ile ele alýnmýþtýr. “Koruma amaçlý” olarak tanýmlanan yeni planlama yönteminin amacý, tarihi dokuyu daha iyi anlamak ve korumak için farklý disiplinlerden oluþan uzmanlarýn bir araya gelerek çalýþmasýný saðlamaktýr. Böylece, kentsel sit alanlarýnýn özgün yapý tipolojisi ve dokusunun daha iyi korunarak, gelecek nesillere aktarýlmasý hedeflenmiþtir. Baþlangýçta olumlu bir adým olarak deðerlendirilen bu yöntemin, zamanla bazý olumsuz sonuçlara yol açtýðý yönünde eleþtiriler de ortaya çýkmýþtýr. Bu eleþtirilerden biri de yeni planlama yönteminin kentsel sit alanlarýnýn çevresiyle bütünlüðünü kaybetmesine yol açtýðý konusundadýr. Eleþtirinin temelinde “koruma amaçlý” olarak nitelendirilmeyen diðer imar planlarýnýn koruma hassasiyeti taþýmasý gerekmediðine iliþkin bir algýnýn oluþmasý yer almaktadýr. Bu çalýþmada, yukarýda belirtilen tespitin sýnanmasý amacýyla Türkiye’de farklý coðrafi bölgelerde ve nüfus aralýklarýnda yer alan kentsel sit alanlarý belirlenerek, çevrelerinde üretilen plan kararlarý kat sayýsý ve yapý yoðunluðu deðerleri açýsýndan incelenmiþ; imar planlarýnýn fiziki yapýlaþma kararlarý bakýmýndan tarihi dokulara karþý hassasiyet taþýyýp taþýmadýðý araþtýrýlmýþtýr. Bu çerçevede beþ farklý nüfus aralýðýna göre belirlenen 20 örnek alan üzerinden yapýlan incelemelerde, kentsel sit alanlarýnýn bulunduðu yerleþimlerin nüfusu arttýkça, çevresinde üretilen plan kararlarýnda tarihi alanlara karþý hassasiyetin azaldýðýný tespit edilmiþtir. Ýfade edilen tespitten hareketle bu makalede, Türkiye'de Cumhuriyet'in kuruluþundan günümüze kadar edinilen koruma ve planlama tecrübeleri ile bütünleþik planlama kavramýnýn fiziksel boyutuna dair literatürdeki tartýþmalar temel alýnmýþtýr. Bu kapsamda, kentsel sit alanlarýnýn çevresi ile bütünlüðünün saðlanmasýna yönelik çerçeve politikalar geliþtirilmiþtir.

Anahtar Kelimeler: Bütünleþik Planlama, Etkileþim Geçiþ Sahasý, Kentsel Sit Alaný, Uygulama Ýmar Planý, 2863 sayýlý Kanun