In recent decades, bioclimatic architecture has become a highly discussed topic among researchers and architects who mainly aim to harmoniously integrate architecture with the environment and even the climate to ensure human comfort and well-being. Although this topic generates a keen interest in discussions, it is important to confirm the use of this approach by examining the achievements of our predecessors, particularly in vernacular architecture. In this article, we aim to explore the link between vernacular architecture and the bioclimatic approach, highlighting two masterpieces on the architectural and urban level: The M’zab Valley in Algeria and the Yazd Valley in Iran. These two cities, listed as UNESCO World Heritage Sites, demonstrate a remarkable adaptation of local societies to hot and arid climatic challenges. By conducting a comparative study, we notice striking similarities such as a compact urban fabric, minimization of vegetation, introverted architecture, narrow streets, compact fabric…etc. From this study, we explore how these ancient cities were able to integrate sustainable solutions on the architectural and urban level to be able to integrate with the immediate environment. We also find nuances that emerge, especially in the way each city finds solutions according to the particularity of its site. These two vernacular examples showcase the bioclimatic factors used in ancient cities. Based on the main factors of the two approaches, bioclimatic and vernacular, this study aims to highlight the understanding of the environmental aspects of ancient cities and their know-how, with the aim of preserving them and using them in future constructions. This comparison allowed us to confirm that both approaches emphasize the deliberate use of local resources, the need to adapt to the prevailing climate and the creation of a built environment that integrates perfectly with nature to ensure human comfort. Thus, we can affirm that vernacular architecture is a bioclimatic architecture which has been able to meet the needs of the inhabitants, provide comfort and well-being, and has been able to integrate into its environment while respecting it.
Keywords: Bioclimatic, hot-arid climate, M'Zab Valley (Algeria), Yazd Valley (Iran), vernacular.Son yıllarda, biyoklimatik mimarlık, başta insan konforu ve refahını sağlamak amacıyla mimari çevreyi iklimle uyumlu bir şekilde bütünleştirmeyi amaçlayan araştırmacılar arasında oldukça tartışılan bir konu haline gelmiştir. Bu makalede, vernaküler mimari ile biyoklimatik yaklaşım arasındaki bağlantının kurulması amaçlanmıştır. Bu bağlantı Cezayir’deki M’zab Vadisi ve İran’daki Yazd Vadisi olmak üzere iki örnek üzerinden tartışılarak ortaya konmuştur. Bu şehirler, yerel toplumların sıcak ve kurak iklim zorluklarına karşı gösterdiği olağanüstü uyumu göstermektedir. Bu iki yer arasında karşılaştırma yapıldığında, kentsel doku, bitki örtüsünün minimuma indirilmesi, içe dönük mimari, dar sokaklar, yoğun doku gibi dikkat çekici benzerlikler gözlemlenmiştir. Bu çalışmada, geleneksel kentlerin, çevreleriyle uyum sağlayabilmek için ürettikleri sürdürülebilir çözümleri mimari ve kentsel düzeye nasıl entegre ettikleri incelenmiştir. Biyoklimatik ve vernaküler yaklaşımların ana faktörlerine dayanan bu çalışma, geleneksel kentlerin çevresel yönlerinin ve yerel bilgi birikimlerinin anlaşılmasını vurgulamayı amaçlamakta olup, bunların gelecekte korunması ve bu bilgilerin kullanılmasını hedeflemiştir. Bu karşılaştırma, her iki yaklaşımın da yerel kaynakların bilinçli bir şekilde kullanılmasına, hâkim iklime uyum sağlanmasına ve insan konforunu sağlamak amacıyla doğa ile mükemmel bir şekilde uyumlu bir yapılı çevre yaratılmasına vurgu yapıldığını doğrulamaya olanak sağlamıştır. Böylece, vernaküler mimarinin, yaşayanların ihtiyaçlarını karşılayabilen, konfor ve refah sağlayan ve çevreye uyum sağlayan bir biyoklimatik mimari olduğu göstermiştir. Ayrıca vernaküler mimarinin biyoklimatik yaklaşımları kentte yapılacak yeni düzenlemelerde önemli bir tasarım yöntemi ortaya koymaktadır. Bu açıdan M’Zab Vadisi (Cezayir), Yazd Vadisi (Iran) üzerine yapılan çalışma Cezayir ve Iran kentleri için veri sağlamanın yanında kurak iklim bölgeleri için mimari ve kentsel düzeye sürdürülebilir çözümleri nasıl ürettikleri bağlamında bir öğreti veya yöntem sağlaması açısından önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Biyoklimatik, sıcak-kurak iklim, M'Zab Vadisi (Ceza-yir), Yazd Vadisi (Iran), Vernaküler.