Chronic Stresses in Resilient Urban Planning: Examining the Population-Amenity Balance Issue in Land Use Through the Case of Istanbul-Bağcılar

Cities can only be passed on to future generations if they are resilient to disasters. A critical factor influencing urban resilience is land use decisions. The size, density, and distribution of residential, commercial, and industrial areas, as well as the adequacy of green spaces and infrastructure, play a significant role in shaping resilience and quality of life. This article focuses on the Bağcılar district of Istanbul, analyzing whether urban resilience is achievable in densely populated areas with inadequate resources. Based on findings from the analysis, chronic stresses hindering urban resilience were identified, and recommendations were developed to address these challenges. As part of the field study, current land use patterns, transportation infrastructure, and the distribution of disaster assembly areas were examined. The aim was to evaluate the adequacy of existing amenities within land use plans in relation to population density. A detailed land use analysis was conducted at the neighborhood level to assess the capacity of existing facilities and infrastructure. Scenarios addressing the population-amenity balance were tested. Additionally, the adequacy of disaster assembly areas was analyzed, considering their spatial dimensions and compliance with standard criteria. Bağcılar's spatial planning history was reviewed using archival research and GIS mapping. Zoning plan amendments between 1986 and 2014 were analyzed manually, while post-2014 changes were examined via the e-plan automation system. These findings allowed inferences to be made regarding population density, land use changes, and mechanisms tied to the spatial planning culture. Proposed solutions are grounded in the legal framework of Article 18 of the Zoning Law No. 3194 (Land Readjustment Contribution Share). The study emphasizes "Chronic Stresses Preventing Urban Resilience" and aims to clarify factors impeding resilience. Furthermore, it tests urban resilience under existing and hypothetical scenarios, providing scientific contributions for future research.

Dayanıklı Kent Planlaması Önündeki Kronik Stresler: Arazi Kullanımda Nüfus-Donatı Dengesi Sorunsalını İstanbul-Bağcılar Örneğinde İrdelemek

Şehirler, yalnızca afetlere karşı dayanıklı oldukları sürece gelecek nesillere aktarılabilir. Kentsel dayanıklılığı etkileyen kritik bir faktör ise arazi kullanım kararlarıdır. Yerleşim, ticaret ve sanayi alanlarının boyutu, yoğunluğu ve dağılımı ile yeşil alanlar ve altyapıların yeterliliği, dayanıklılık ve yaşam kalitesini şekillendirmede önemli bir rol oynar. Bu makale, İstanbul’un Bağcılar ilçesine odaklanarak, kentsel dayanıklılığın yoğun nüfuslu ve yetersiz olanaklara sahip bölgelerde mümkün olup olmadığını analiz etmektedir. Analizlerden elde edilen bulgular neticesinde kentsel dayanıklılık önündeki kronik stresler tespit edilerek bu streslerin çözümü için öneriler geliştirilmiştir. Saha çalışması kapsamında, mevcut arazi kullanım durumları, ulaşım altyapısı ve afet toplanma alanlarının dağılımları incelenmiştir. Buradaki amaç, nüfus yoğunluğu ile mevcut arazi kullanımda yer alan donatı alanlarının yeterliliğinin karşılıklı irdelenebilmesidir. Mahalle düzeyinde detaylı arazi kullanım analizi yapılarak mevcut donatı ve altyapının kapasitesi ölçülmüş, nüfus-donatı dengesi sorununu ele alan senaryolar test edilmiştir. Bu kapsamda ilçedeki afet toplanma alanlarının da analizi gerçekleştirilerek alansal büyüklükleri ve standart ölçütler doğrultusunda yeterlilik durumları irdelenmiştir. Bağcılar’ın mekânsal planlama geçmişi, arşiv araştırmaları ve CBS haritalaması kullanılarak incelenmiştir. 1986-2014 yılları arasındaki imar planı değişiklikleri manuel olarak analiz edilirken, 2014 sonrası değişiklikler e-plan otomasyon sistemi üzerinden analiz edilmiştir. Bu bulgular, nüfus yoğunluğu, arazi kullanım değişimi ve mekânsal planlama kültürüne dair mekanizmalar hakkında çıkarımlar yapılmasına imkân sağlamıştır. Önerilen çözümler, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18.Maddesi (Düzenleme Ortaklık Payı- DOP) çerçevesinde yasal bir temele dayanmaktadır. Çalışma, "Kentsel Dayanıklılığın Oluşmasını Engelleyen Kronik Stresleri" vurgulamakta ve dayanıklılığa engel olan unsurları netleştirmeyi hedeflemektedir. Aynı zamanda, mevcut ve varsayımsal senaryolar altında kentsel dayanıklılığı test ederek gelecekteki araştırmalar için bilimsel bir katkı sunmaktadır.