Geleceðin kentlerinin yirminci yüzyýl kentlerinin devamý niteliðinde olmayacaðý açýktýr. Ekonomilerin, kültürlerin ve kurumlarýn hem küresel ölçekte hem de yerel ölçekte birbirlerine olan karþýlýklý baðýmlýlýklarý, sonsuz sayýdaki nesnelerle ve yapýlarla oluþan kentsel çevrede milyonlarca temsilcinin ve paydaþýn etkileþimi, bu etkileþimin oluþturduðu çeþitli aðlardan yayýlan bilgi ve iletiþim kentlerin nasýl farklýlaþacaðýný göstermektedir. Karmaþýklýk içinde kentlerin geçmiþteki gibi sadece temel üretim ve tüketim iliþkileriyle açýklanamayacaðý ve benzer uzun dönemli ve deðiþmez kararlarla kentlerin planlanamayacaðý açýktýr. Bu kentlere ve kent planlamaya olan yaklaþýmda deðiþikliði gerektirmektedir. Kentler artýk dinamik, doðrusal olmayan, açýk ve sürekli evrilen, beklenmedik durumlar yaratan, kendi kendini örgütleyen karmaþýk sistemler olarak kabul edilmektedir. 1990’lý yýllardan bu yana karmaþýklýk kuramýna dayanan araþtýrmalar ve model çalýþmalarý kentleri açýklamaktan çok anlamak için geliþtirilmektedir. Bilgisayar ve biliþim teknolojilerindeki ilerlemelerle bir kentteki temsilciler ve onlarýn kentin geliþimine esas iliþkisel davranýþlarý belirlenmiþ ve kentin geçmiþteki deðiþim evreleri doðrultusunda geleceðine iliþkin senaryolar üretilmeye baþlanmýþtýr. Böylece doða bilimlerindeki karmaþýklýk sosyal bilimlerde de uyarlanabilir olmuþtur. Bu derleme çalýþmasýnda karmaþýklýk kuramýndan yola çýkarak geliþtirilen fraktal kentler, hücresel öziþleme kentleri gibi biliþim ve matematik-temelli modelleme çalýþmalarýyla mekansal planlama ve siyasa-geliþimi odaklý eleþtirel ve söylemsel çalýþmalar birleþtirilerek kent planlamadaki yeni yaklaþým tartýþýlmaktadýr.

It is becoming ever more clear that cities in the future will not be a continuation of the twentieth century’s ones. The interdependence of economies, cultures and institutions at both global and local scales; assemblages of infinite numbers of objects and structures; interactions of agents and stakeholders in that physical environment; and information transmissions equally and pervasively through networks show how cities will change and evolve differently. Under this complexity cities could not be explained only by basic production and consumption relations as well as urban planning could not keep pace with planners’ desire only by long-term, static and similar land-use decisions. This brings about a new approach towards cities and urban planning. According to this approach cities are assumed to be complex systems, which are dynamic, non-linear, open and evolutionary, adaptive with emerging properties and self-organizing. Since the 1990s research and model studies based on the complexity theory have been accumulated to understand how cities evolve rather than formulating them. With the technological advents in computers and informatics it is possible to identify agents in a city and their relational behaviors while developing scenarios for the future after specifying phase-transitions and bifurcations in the process. By this way complexity in natural sciences could be adapted to social sciences. In this article, we compile prominent computational and mathematical modeling studies such as fractal cities and cellular automata cities in the complexity literature and critical and narrative studies that highlight strategic spatial planning and policy-making issues to open new urban planning approach up for discussion.

Dünya’da sosyal, ekonomik, kültürel, yönetsel ve mekansal yeniden yapýlanma sürecindeki deðiþimler çeþitli alanlarda olduðu gibi kýrsal alanlarda da deðiþime neden olmaktadýr. Bu deðiþimlerin etkisiyle birlikte kýrsal alanlarýn kalkýnma politikalarýnda yeni bir yapýlanma sürecine girilmiþtir. Uzun yýllar kýrsal alan politikalarýnýn önemli bir bileþeni olarak kabul edilen tarým sektöründe yaþanan sorunlar kýrsal alandaki çözülmeleri hýzlandýrmýþtýr. Bu duruma ilave; kýrsal alanlarda artan yoksulluk ve yoksunluk, kýr-kent ikilemiyle birlikte kýr kent arasýndaki geliþmiþlik farkýnýn artmasý ve kýrsal alandaki doðal kaynaklarýn hýzla tükenmesi, kýrsal alan politikalarýnýn farklýlaþmasýný gerektirmiþtir. Tarým sektörüyle özdeþleþtirilen kýrsal alanlarda, ekonomik temelli ve devlet destekli yaklaþýmlarýn günümüz neoliberal politikalarý karþýsýnda yetersiz kaldýðý görülmüþtür. Kýrsal alanlarýn çok sektörlü geliþme ile çok aktörlü bir yönetiþimi içeren ekonomik, sosyal, mekansal ve çevresel sürdürülebilir geliþimini hedefleyen politikalarla ele alýnmasý gerektiði ve kýrsal alanlarda hem sektörel hem de mekansal yaklaþýmlarla çözümün saðlanabileceði yönünde görüþler oluþmuþtur. Bu çalýþma; kýrsal alanlarýn içeriðindeki deðiþimle birlikte kýrsal kalkýnmaya yönelik dünya genelindeki politikalarýn nasýl deðiþtiðini detaylý olarak tartýþmak ve Türkiye’nin kýrsal kalkýnma politikalarýnýn bu deðiþimden nasýl etkilendiði sorusuna yanýt aramayý amaçlamaktadýr. Çalýþma kapsamlý bir literatür araþtýrmasý ile konuyu ele almakta ve Türkiye’nin kýrsal kalkýnmaya yönelik politikalarýndaki deðiþimi kalkýnma planlarý ve strateji belgeleri üzerinden tartýþmaktadýr. Çalýþma neoliberal politikalarýn ve özellikle Avrupa Birliði’ne uyum sürecindeki yeniden yapýlanma kapsamýnda Türkiye’nin günümüz kýrsal kalkýnma politikalarýndaki deðiþime odaklanmaktadýr.

The changes in the social, economic, cultural, administrative and spatial restructuring process in the world cause changes in various fields, as well as in rural areas. With the effects of these changes, development policies of rural areas have entered to a new restructuring process. The problems in agriculture sector, which has been regarded as an important component of rural policy for many years, has accelerated the disintegration of rural areas. In addition to this situation; increase in poverty and deprivation in rural areas, increase in the development gap between rural and urban areas with the rural-urban dilemma and rapid depletion of natural resources in rural areas have required the differentiation of rural area policies. It has been seen that in rural areas that are identified with the agricultural sector, economic-based and state-initiated approaches have become inadequate with today’s neoliberal policies. There has been remarks that rural areas should be addressed with policies aiming at economic, social, spatial and environmental sustainable development, which requires multi-sectoral development and multi-actor governance, and that rural areas can be resolved through both sectoral and spatial approaches. This study aims to discuss in details about how the rural development policies in the world have changed together with the changes in the meaning of the rural areas and to answer the question of how Turkey’s rural development policies have been affected by this change. The study handles the issue with a comprehensive literature survey and discusses the changes in the rural development policies of Turkey with reference to development plans and strategy documents. The study focuses on the changes in Turkey’s current rural development policies within the context of the neoliberal policies and notably within the restructuring of the European Union’s harmonization process.

Günümüzde, kentsel büyüme ve yayýlma, insan kaynaklý sera gazý salýmlarýnýn artýþýna neden olan faktörler arasýnda gösterilmektedir. Bu çerçevede çalýþmanýn amacý, Bursa Kenti’nin 1984–2014 yýllarý arasýndaki mekânsal geliþiminin, yerel iklim deðiþikliði üzerinde etkili olup olmadýðýný ortaya koymaktýr. Uydu görüntüleri ve iklim parametreleri bu çalýþmanýn temel veri kaynaklarýdýr. Ýklim parametrelerinin analizi ve deðerlendirmesi Eþli Örneklem t-Testi kullanýlarak yapýlmýþtýr. Çalýþmadan elde edilen sonuçlara göre, 1984–2014 yýllarý arasýnda kent nüfusu iki buçuk kat artarken kent yerleþim alaný altý kat büyümüþtür. Kentsel alanýn büyümesi ile orman ve tarým alanlarýnda azalma olmuþtur. Holdren Modeli uygulamasý sonucunda, 1995–2003 dönemindeki büyümenin %65,5 oranýnda kentin yayýlmasýndan kaynaklandýðý saptanmýþtýr. Ayný dönemde yerel iklim parametrelerinden ortalama aylýk minimum sýcaklýklarda 1,36°C artýþ izlenmiþtir. Bu deðiþimde Bursa Ovasý’nýn kentsel geliþmeye açýlmasýnýn önemli bir payý olduðu söylenebilir. Sonuç olarak bu çalýþma, yerel iklim deðiþiminde bir yandan kentsel büyümenin ve yayýlmanýn etkili olduðunu ortaya koyarken diðer yandan da mekânsal planlama kararlarýnýn bu süreçteki rolüne dikkat çekmektedir.

Today, urban growth and sprawl are cited among the factors causing the increase of human-induced greenhouse gas emission. Within this framework, the purpose of the study is to determine whether the spatial development of Bursa City between 1984 and 2014 has an effect on local climate change or not. Satellite images and climatic parameters were the data sources used in the study. The analysis and evaluation of the climate parameters were made by using Paired Samples t- Test. According to the results obtained from the study, the urban settlement grew sixfold between 1984 and 2014 while the urban population revealed an increase of two and a half. With the growth of the urban area, a reduction occurred in forests and agricultural land. As a result of the application of the Holdren Model, it was determined that the growth during 1995–2003 stemmed from the 65% urban sprawl. During the same period, an increase of 1.36°C in monthly minimum temperatures was observed from the local climate parameters. It may be said that the opening of the Bursa Plain to urban development has played a major role in this change. In conclusion, this study suggests on the one hand that urban growth has an effect on local climate change and, on the other hand that it draws attention to the role of spatial planning decisions in this process.

Günümüzde, dünyanýn baþka bölgelerinde olduðu gibi Türkiye’de de büyük ölçekli etkinliðe ev sahipliði yapma eðilimi, özellikle markalaþma, tanýtým, pazarlama ve yatýrým fonlarýný, yerel ve bölgesel kalkýnmanýn bir aracý olarak kullanýlmasýyla artmýþtýr. Bu strateji sanayisizleþme sorunu yaþayan ülkelerde kentsel ve bölgesel kalkýnmanýn önemli bir aracý haline gelmiþtir ve ilgili ülkelerde son 30 yýldýr ekonomik kalkýnmayý tetiklemek için yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Türkiye’de kentlerin bazýlarý, 2000’li yýllarýn ortasýndan itibaren bu uluslararasý etkinliklere ev sahipliði yapmýþtýr. Bu kapsamda, bu çalýþma Türkiye’de son yýllarda gerçekleþtirilen Erzurum, Trabzon ve Mersin çoklu-spor etkinliklerinin etkilerini irdelemektedir. Genel olarak, bu çalýþmada, bu büyük etkinliklerin düzenlendikleri kentlerde yarattýklarý etkilere odaklanýlarak, merkezi ve yerel yönetimlerce söz konusu etkinlikler yardýmýyla yaratýlmasý istenilen hýzlý kentsel geliþme ve dönüþümün kapsamýnýn ve gerçekleþme düzeyinin aydýnlatýlmasý amaçlanmaktadýr. Çalýþma, oyunlar öncesinde, boyunca ve sonrasýnda kent dokusundaki ve mekanýndaki fiziksel, ekonomik ve sosyo-kültürel deðiþim ve dönüþümleri resmetmektedir. Etkinlikleri gerçekleþtirmek için yapýlan projelerin planlama ve yönetimine odaklanýlarak, etkinliklere ev sahipliði yapan þehirlerin geliþimi için yaratýlan fýrsatlar eleþtirel bir baðlam içinde ele alýnacaktýr. Bu tür büyük organizasyonlarýn kentsel deðiþim üzerindeki etkisi, sadece projelerin planlanmasý ve yönetimi deðil ayný zamanda bu olaylarýn bir parçasý olarak inþa edilen altyapýlarýn doðru kullanýmý ve yönetimi açýsýndan da incelenmiþtir.

Nowadays, in Turkey as well as in other parts of the world the tendency of hosting mega events has increased owing to the employment of particularly branding promotion, marketing, and attracting investment funds as a tool for the local and regional development. This strategy has become an important tool of urban and regional development in the countries suffering from de-industrialization, and it has been widely used in the respective countries to trigger the economic development for the last 30 years. Some of the cities in Turkey have been hosting some of these international events since the mid 2000s. Within this context, this study elaborates the impacts of Erzurum, Trabzon and Mersin multi-sport events recently hold in Turkey. Overall, in this paper, it is aimed to unveil the extent of the rapid urban development and transformation desired by the central and local governments with the help of the mega events by focusing on the effects of the events concerned in the respective cities. The study portrays the physical, economical and socio-cultural change and transformations in urban fabric and space before, during, and after the Games period. By focusing on the planning and management of the projects realized in order to hold the events, the opportunities created for the development of the cities hosting the events will be examined within a critical context. The impact of such mega-events on the urban change are explored in terms of not only planning and management of the projects, but also the proper use and management of the infrastructures built as part of these events.

Kentleþme çoðu zaman planlý gerçekleþse de kimi zaman çeþitli aktörlerin spontane müdahaleleri ile þekillenmektedir. Bu çalýþma bunlardan ikincisi olan yani kentlerde kendiliðinden gerçekleþen küçük ölçekli uygulamalarý ele almaktadýr. Çalýþmanýn amacý ‘kendin yap kentleþmesi’ (DIY Urbanism) ya da ‘taktiksel kentleþme’ (Tactical Urbanism) adýyla bilinen bu hareketlerin örneklerini aktörleri ve amaçlarý açýsýndan incelemek ve bu uygulamalarýn kentsel mekâna ve kentleþme sürecine etkilerini ortaya koymaktýr. Bu amacý gerçekleþtirebilmek için literatür taramasý, medya araþtýrmasý, gözlem ve örnek inceleme araþtýrma teknikleri kullanýlmýþtýr. Çalýþmanýn bulgularý bu hareketlere dâhil olan aktörlerin mahalleliler, aktivist gruplar, kamu kurumlarý veya belediyeler, üniversiteler, özel giriþimciler ve diðer þahýslar olduðunu göstermektedir. Bu uygulamalarýn en belirgin amaçlarý bir ihtiyacýn giderilmesi, kentsel estetik veya sanat arayýþý, þahsi veya ticari fayda saðlama ve çeþitli konularda verilen tepkiler olarak bulunmuþtur. Kendin yap kentleþmesinin olumlu yanlarý kentsel mekâný daha yaþanabilir, yürünebilir ve kullanýcýya uygun hale getirme ve güzelleþtirme olasýlýðýnýn olmasý, kentleþme sürecine kullanýcýlarýn doðrudan katýlýmýný saðlamasý ve pratik, uygulanabilir ve esnek çözümler getirmesi olarak saptanmýþtýr. Bunlarýn yanýnda izinsiz eylemler olmasý ve kapsayýcý planlama kararlarýyla entegrasyon sorunlarý gibi olumsuz yanlarý da bulunmaktadýr.

Even though urbanism is usually realized within a plan, it is sometimes formed by spontanous interventions of various actors. This study deals with the second type that includes small scale practices spontaneously realized in cities. The aim of this study is to examine the examples of these movements, which are known as ‘do it yourself urbanism’ (DIY urbanism) or ‘tactical urbanism’, in terms of their actors and purposes and to put forward the effects of these practices on urban space and urbanism process. To manage this aim, research techniques including literature review, media search, observation and case studies are used. The findings of this study shows that the actors involved in these movements are local people, activist groups, public institutions or municipalities, universities, private entrepreneurs and other individuals. It is found that the main purposes of these practices are resolving a need, providing urban easthetics or art, taking advantage of private or commercial benefits and reacting to various issues. The positive aspects of do it yourself urbanism are determined as having the possibility of beautifying and making urban space more livable, walkable and user friendly, providing direct participation of users in urbanism process and proposing practical, implementable and flexible solutions. Besides, there are negative aspects such as being illegal activities and having integration problems with comprehensive planning decisions.

Tarihi, ekonomik ve toplumsal geliþmeler ile mekan arasýndaki karþýlýklý olarak birbirini üreten iliþki, mekan ve bellek arasýnda da söz konusudur. Bu nedenle mekan ve bellek arasýndaki bu diyalektik iliþkinin çözümlenmesi, fiziksel çevre algýsý ve bellekteki temsillerinin araþtýrýlmasý, tek bir mekansal öðe ya da bütün bir kentin görünen somut varlýðýnýn ötesinde, bunlarýn bellekteki soyut karþýlýklarýný anlamak için önemli olanaklar sunmaktadýr. Fiziksel çevre algýsýnýn ölçülmesi ve bellekteki temsillerinin araþtýrýlmasýnda, mekana iliþkin bilginin biliþsel olarak nasýl temsil edildiði, söz konusu bilginin nasýl bir iþlemden geçirildiði, ifade edilmesinde ne tür bireysel kýsýtlar bulunduðu, bunlarýn ölçümünde ve deðerlendirilmesinde kullanýlacak uygun araç ve yöntemin ne olduðu gibi çok sayýda sorun hala tartýþýlmaktadýr. Ne var ki, tarihsel gerçekliðin yeniden inþasýnda, geçmiþteki “doðru”nun ne olduðundan çok onun “nasýl” olduðu ya da “nasýl bir iz býraktýðý” ve “ne anlama geldiði” sorularýnýn sunacaðý olanaklar dikkate alýndýðýnda, söz konusu tartýþmalarýn gölgesinden kurtulmuþ çalýþmalar yapýlabilecektir. Buradan hareketle çalýþmada, kentsel mekanýn toplumsal bellekteki karþýlýklarý, aralarýndaki etkileþimli iliþki çerçevesinde, Mersin örneði üzerinden sözlü tarih yönetimi kullanýlarak araþtýrýlmýþtýr. Mersin’in, Doðu Akdeniz’de önemli bir ticaret ve liman kenti kimliðiyle geliþtiði on dokuzuncu yüzyýldan 1960’lý yýllara kadarki dönemde, kentsel mekan ve kent belleði arasýndaki iliþki, bu döneme tanýklýk etmiþ Mersinliler ile yapýlan sözlü tarih görüþmeleri ile ortaya konmaya çalýþýlmýþ, kentsel mekan ve kent belleði arasýndaki iliþkinin neden önemli olduðu, günümüz Mersin’inde yaþanan kentsel mekan ve kent kimliði sorunlarý temelinde tartýþýlmýþtýr.

The reciprocal relation between historical, economical and social developments and urban space also exists between urban memory and urban space. Therefore, the analysis of the dialectic relation between urban memory and urban space and investigation of environmental perceptipon and their representation in the memory provides substantial potentials for understanding the abstract repercussions of memory on urban space beyond conceiving it only as a physical asset. There are many questions on evaluation of the environmental perception and analysis of the representations on memory; how is the knowledge on urban space represented through cognition, what are the processes of that, what are the personal restrictions to express the experiences and perceptions on urban space, what are the convenient methods and tools for evaluating all of them. These questions have been still argued. However, thinking on “how” the truth is formed, or “how it left its mark” or “how it reproduced the meaning”, rather than “What the truth is” will provide opportunities to reconstruct the historicity. Thus, in this study, the representations of the urban space on urban memory is examined through the case of Mersin by using the oral history method. The reciprocal relation between urban space and memory is scrutinized through oral history interviews with inhabitants of Mersin, and the improtance of aforementioned relation and the problems embedded on urban space in relation to memory is discussed.

Endüstri devrimi sonrasý kentlerin hýzla büyümesi, yeni kentsel dinamikleri doðurmuþ ve ortaya çýkan yeni ihtiyaçlar doðrultusunda kentler düzensiz bir þekilde geliþmeye baþlamýþtýr. Bu kontrolsüz geliþme dünyada pek çok ülkede olduðu gibi Türkiye’de de dönüþüm ihtiyacýný beraberinde getirmiþtir. Türkiye’de kentsel dönüþüm kavramý, maalesef artan rant politikalarý ve kontrolsüz yapýlan dönüþüm projeleri nedeni ile kentli tarafýndan yeterince anlaþýlamamaktadýr. Bu çalýþma kentsel dönüþüm konusundaki bu algý karmaþasýna dikkat çekmekte ve dönüþüm kavramýný Izmir Alaybey örneði ile kent sakinlerinin gözünden incelemeyi hedeflemektedir. Yapýlan alan çalýþmasýnda bölgede yaþayan çocuk ve yetiþkin iki farklý kullanýcý grup ile çalýþýlmýþ, çalýþmada veri toplama aracý olarak kýsa anket sorularýndan faydalanýlmýþtýr. Çalýþmanýn bulgularý deðerlendirildiðinde, çocuk ve yetiþkinlerin, yaþadýklarý kentteki problemlere yönelik tespitlerinin benzer olduðu, ancak kentsel dönüþüm kavramýnýn tüm katýlýmcýlar tarafýndan literatürdeki tanýmdan farklý algýlandýðý tespit edilmiþtir. Bu bulguya dayanarak, dönüþüm süreçlerinde kentli kullanýcýlarýn kentsel dönüþüm ile ilgili bilinçlendirilmesi gerektiði söylenebilir. Öte yandan kentsel dönüþüm projesinden beklenenler sorgulandýðýnda, çocuk ve yetiþkinler arasýnda farklýlýk çýkmasý, çocuk katýlýmý almadan, büyüklerin gözü ile yapýlan çalýþmalarýn çocuklarý tam olarak temsil etmediðini göstermiþtir. Bu çalýþma ile kentsel dönüþümle ilgili yapýlacak çalýþmalarda çocuklarýn ayrý bir alt grup olarak incelenmesi gerektiði ispatlanmýþtýr.

The expansion of the cities after the industrial revolution led to new urban dynamics and cities began to develop in a disorganized way according to arising new needs. This uncontrolled development brought the need for urban transformation/renewal in Turkey as well as in other countries. In Turkey, the terms ‘urban transformation’ has not clearly been understood by the city dwellers due to the increasing unearned income policies and unmonitored projects. This paper aims to draw attention to this problem and analyze the notion of urban transformation from the perspective of the city dwellers with a case study carried out in Alaybey-Izmir. In the case study which was implemented on two distinct groups, namely children and adults, the survey was employed for data collection. The findings reveal that both the children and the adults were able to detect the problems in their neighborhoods that cause transformation. But they understood the “urban transformation” differently from the definition given in the literature. Based on this result, it is suggested that the awareness of residents regarding the urban transformation should be raised. On the other hand, the expectations from the transformation project differ between children and adults. This result proves the claim that the studies from the perspective of adults cannot represent children. As is seen in the case study, children should be analyzed as a distinct subgroup in studies concerning the urban transformation.