Planning. 2017; 27(3): 329-346 | DOI: 10.14744/planlama.2017.73745

Parsel Bazýndaki Dönüþüm Uygulamalarýnýn Kentsel Maliyetleri, Karþýyaka-Bostanlý Mahallesi Örneði

Hayat Zengin Çelik, Tolga Çilingir
Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ýzmir

Kentler için kaçýnýlmaz olan evrilme sürecinin geldiðimiz aþamada “kentsel dönüþüm” olarak tanýmlanýp sermaye piyasasýnýn egemenliðine tamamen teslim ediliþine tanýklýk ediyoruz. Böyle bir aþamada karþýmýzda duran uygulamalarýn meþruiyetini saðlayacak ya da en azýndan söz konusu uygulamalarýn kolayca hayata geçmesine aracýlýk edecek yasal bir zeminin sürekli olarak inþa ediliþini de izliyoruz. Bunun Türkiye kentleþmesinin tarihsel bir sorunu olduðu ve yerel ya da makro düzeyde ekonomik stratejilere yaslandýðý açýk olsa da, yaþanan dönüþümlerin neden olduðu sonuçlar açýsýndan iyi anlaþýlmasý önem taþýyor. Bu noktada büyük ölçekli ve 5393 sayýlý “Belediye Kanunu”nun “Kentsel Dönüþüm ve Geliþim Alaný” baþlýklý 73. Maddesi kapsamýndaki uygulamalar kadar kentte yaþayanlarýn bireysel olarak aldýðý kararlarla gerçekleþen ve 6306 sayýlý “Afet Riski Altýndaki Alanlarýn Dönüþtürülmesi Hakkýnda Kanun”a temellenen parsel ölçeðindeki yenileme faaliyetlerinin de mekansal ve toplumsal sonuçlarý açýsýndan irdelenmesi ve ortaya çýkardýðý kentsel maliyetlerin belirlenmesi gerekli görünüyor. Bu gereklilikten yola çýkarak kurgulanan çalýþma bugün parsel bazýnda yenileme uygulamalarýnýn hýz kazandýðý Ýzmir Bostanlý’daki durumu farklý açýlardan tartýþmaya açma amacýna temellenmektedir. Fiziksel olarak izlenen yapý yoðunluðu deðiþiminin yaný sýra uygulamalarýn yol açtýðý nüfus deðiþimine de dikkat çekmeyi hedefleyen çalýþmada, kentsel teknik ve sosyal altyapýnýn ayný kaldýðý bir düzende ortaya çýkan deðiþimler kent planlama penceresinden ve “yaþam kalitesi” temelinde deðerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Karþýyaka-Bostanlý, kentsel dönüþüm; kentsel teknik ve sosyal altyapý yenileme; yaþam kalitesi.

---

The Urban Cost of Parcel-Based Transformation: The Case of Karþýyaka-Bostanlý Neighborhood

Hayat Zengin Çelik, Tolga Çilingir
Department of City and Regional Planning, Dokuz Eylül University Faculty of Architecture, Ýzmir, Turkey

“Urban transformation” is now often presented as an inevitable stage of urban evolution, and urban land is entirely offered up to the capital market. Legal regulations are also created in order to provide authorization for these plans or to ease their implementation. Although it is clear that the urbanization of Turkey is a historical problem and that it is related to economic strategies at the local and the macro level, it is important that the consequences of such transformation be understood. At this point, it is essential to examine the socio-spatial outcomes and urban cost created by not only Article 73 of Municipal Law No. 5393, which allocated responsibility for decisions related to urbanization and urban development to the municipalities and the Housing Development Administration of Turkey, but also parcel-based implementation under “The Law of Transformation of Areas Under Disaster Risks,” No. 6306. This study examined the circumstances in the Ýzmir neighborhood of Bostanlý, where the implementation of parcel-based renewal has accelerated. The resulting population change, as well as a change in the physical density of the buildings and changes in the urban technological and social infrastructure that have occurred were evaluated from the urban planning perspective and on the basis of quality of life.

Keywords: Karþýyaka-Bostanlý, renewal; urban transformation; urban technical and social Infrastructure; quality of life.

---