Kentsel kentsel alanýnýn büyümesinde kentsel saçaklanma ve nedenleri

Kentsel saçaklanma, 1950'lerden sonra dünyadaki pek çok kentte görülen bir büyüme biçimi olarak literatürde yer almaktadýr. Kentlerin çevresine doðru düþük yoðunlukta, sýçramalý bir kentsel büyüme biçimi olarak tariflenen saçaklanma, kentsel alanýn etkin kullanýlmamasýna ve
çevresel sorunlara neden olmaktadýr. Saçaklanmanýn ortaya çýkmasýnda artan nüfus en önemli sebebi oluþtursa da diðer etmenler de en
az nüfus artýþý kadar önem arz etmektedir. Genel olarak kabul gören sebepler, tüm dünyadaki kentlerin saçaklanma sürecindeki dinamikleri
açýklamaya niyet etmektedir. Ancak ülkelerin kendi içlerinde siyasal, yasal, kültürel yapýlarý, geliþmiþlik düzeyleri hatta kentleþme dinamikleri
kentsel saçaklanma sürecinde farklý etkiler oluþturmaktadýr. Dolayýsýyla her ülke için saçaklanmanýn ortaya çýkmasýnda etkili olan etmenlerin
deðerlendirilmesi, sürecin anlaþýlmasý ve çözüm önerilerinin geliþtirilebilmesi adýna hayati öneme sahiptir. Bu çalýþmanýn amacý, kentsel saçaklanmayla ilgili literatürde yer alan genel etmenleri ele almakla birlikte Türkiye’de saçaklanmayý ortaya çýkaran dinamikleri ve Konya kenti özelinde saçaklanmaya neden olan etmenleri ortaya koymaktýr. Konunun saha araþtýrmasý için kentsel saçaklanmanýn belirgin biçimde
yaþandýðý Konya kenti seçilmiþ ve uydu fotoðraflarýndan faydalanarak kentin makroformunun yýllar içerisindeki deðiþimi analiz edilmiþ, ayrýca
imar planlarý incelenerek planlama aracýlýðýyla kentin geliþimi üzerindeki etkileri de tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Küresel anlamda tüm kentleri
etkileyen etmenlerin yanýnda Türkiye’de 1980’lerden sonra dünya ekonomisine eklemlenme ve liberal politikalar nedeniyle kentlerde büyük deðiþimler meydana gelmiþtir. Konya 1940’lardan itibaren planlý geliþen kentlerden biri olarak, konut ve planlama politikalarý anlamýnda önemli
kazanýmlara sahip olmuþtur. Son yýllarda ise kamu ve özel sermaye yatýrýmlarý kentin geliþiminde önemli bir rol oynamýþ ve Konya’ya özgü
‘planlamanýn kontrolünde’ gerçekleþen saçaklanmayý ortaya çýkarmýþtýr.

Urban sprawl and its reasons in the growth process of Konya urban area

Urban sprawl takes place in the literature as a form of growth seen in almost all cities in the world after 1950s. Urban sprawl, which is defined as a low density, leapfrog development towards the periphery of cities, causes ineffective use of urban space and environmental problems.
lthough increasing population is the most important reason of urban sprawl, other factors are as important as population growth. Generally
ccepted reasons intend to explain dynamics of sprawl. However, the political, legal, cultural structures, level of development and even urbanization dynamics of the countries have different effects on the urban sprawl process. Therefore, evaluating the factors causes of the sprawl for each country is vital for understanding the process and developing solutions. The aim of this study, in addition to addressing the factors in the literature related to urban sprawl, is to evaluate sprawling dynamics in Turkey and to reveal the factors that cause sprawling in the city of Konya. In the field research, the city of Konya was selected and the changes in the macroform of the city over the years were analyzed using satellite photographs. In addition, the effects of planning on the development of the city were tried to identify by examining city plans. Along with the factors affecting all cities globally, Turkey also has experienced major changes in cities due to its incorporation into the world economy after 1980s and liberal policies. Konya, as one of the cities that expands in a planned manner since the 1940s, has had important implementations in terms of housing/planning policies. In recent years, public and private capital investments have played important role and caused a type of sprawl specific to Konya which took place under the 'control of planning'.