Ürün ve bilgi alýþveriþlerinin yapýldýðý, bilgi paylaþýmlarýnýn gerçekleþtiði sosyalleþme mekânlarý olarak nitelendirilen kamusal alanlar; bulunduklarý kentsel çevre içinde önemli odak noktalarý ve temas / iletiþim yüzeyleri oluþtururlar. Tarihsel süreç içinde kamusal alanlar; mülkiyet deseni ve kentsel mekân organizasyonuna baðlý olarak merkezi, eþsiz, tanýmlý ve kendiliðinden geliþen mekânsal oluþumlar olarak süregelmiþtir. Çeþitli iþlevlerin kamusal alanlarýn çevresinde kendiliðinden veya bilinçli bir örgütlenme ile yer seçmesi ile insanlarýn doðal / gündelik ihtiyaçlarýna baðlý kullanýmlara olanak saðlanmýþtýr. Bu sayede kamusal alanlarýn imajý da kendiliðinden oluþmuþ, kültürel ve fiziksel dönüþümlere baðlý olarak zaman içinde deðiþkenlik göstermiþtir.

Kamusal alanlardaki iþlevlerin herhangi bir ateþleyici / çekici unsura gerek duymadan kullanýlmasý ve kamusal alan imajýnýn bu baðlamda þekillenmesi, zaman içinde farklý iþlev ve kullanýmlarýn kasýtlý olarak kamusal alanlara iliþtirilmesi ile dönüþüme uðramýþtýr. Kimlik ve marka oluþturma adýna öncelikle sayýlarý arttýrýlarak tekillik ve odak oluþturma etkileri azaltýlmakta, ayrýca farklý çekici unsurlar kullanýlarak birbirleriyle yarýþtýrýlmaktadýr. Yarýþtýrýlan kamusal alanlar birbirlerinden daha cazip hale getirilmek için zorunlu imajlara bürünmek zorunda kalmaktadýr. Bu zorunlu imaj biçme kaygýsýndan ötürü kamusal alanlar özgün kimliklerini yitirmekte, bir sosyal paylaþým merkezi olma özelliðini epistemolojik olarak korumaya devam etse de “vitrin” görünümüyle insan çekmeye yönelik birer mýknatýs olarak kullanýlmaktadýr. Kamusal alanlarý çevreleyen binalarýn iþlevselliði ve estetiði, yerini prestij ve güç gösterisine býrakmýþtýr. Güç gösterisinin bir diðer iþleyiþi de, geçmiþten günümüze otoriter yönetimlerin kamusal alanlara “iz býrakma” arzusuyla gerçekleþtirdiði uygulamalardýr. Ýz býrakmak adýna kamusal alanlara eklenen simge yapýlar da, kimi zaman yeni eðilimler ile iç içe olmak üzere kamusal alanlarýn imajýný deðiþtirmektedir.

Bu araþtýrma / derleme çalýþmasý kapsamýnda, kamusal alanlarýn zorunlu imajlar ile geçirmiþ olduðu evrim süreci paradigmatik olarak irdelenmiþtir. Araþtýrma, kamusal alanlarýn geçmiþten süregelen felsefesinin nasýl bir kýrýlma süreci içinde olduðunu vurgulamayý hedeflemektedir. Bu baðlamda kamusal alan kavramý, tarihsel süreçten günümüze kamusal alanlarýn evrilme süreci ve kamusal alanlarýn sahip olduðu imajlar üç örnek üzerinde incelenmiþtir.

Bilgi ve Ýletiþim Teknolojileri (BÝT), toplumlarýn yönetim sistemlerini deðiþtirmeye devam etmektedir. Teknolojinin bu yeni altýn çaðýnda; siber alem (özellikle internet) hükümetlerin yönetim sistemlerini büyük ölçekte deðiþtirmiþtir. Elektronik devlet (e-develt), insanlarýn yaþam yeri, sosyal durumu ve cinsiyetlerinden baðýmsýz olarak onlarýn ihtiyacýný karþýlamak üzere bir çözüm haline gelmiþtir.
Bu makale, Iran’daki e-devletin kullaným sürecini ele alarak e-devlet kavramý üzerinde bir deðerlendirme sunmaktadýr. Amaç, siyasi olarak ülkeler arasýnda kritik pozisiyonu olan ve ayný zamanda geliþmekte olan bir ülkede, Elektronik devletin ve bilgi ve iletiþim teknolojileri kavramýnýn kentsel, çevresel ve sosyo-kültürel etkilerini deðerlendirmektir.
Anahtar kelimeler: Elektronik Devlet, bilgi ve iletiþim teknolojileri, Kentsel yönetim stratejileri, Çevresel deðiþimler, Sosyo-kültürel geliþmeler, Iran.

Bu yazý son zamanlarda medyanýn neden “kentsel meseleleri” yoðun olarak konu edindiðini ve temsil ettiðini araþtýrmaktadýr. Ayrýca, kentsel söylemlerini geniþleten medya pratiklerinin kentsel mekan ve kentsel imge üretimine etkilerini ekonomi politik perspektif ile tartýþmaktadýr. Ne ölçüde medyanýn birtakým kentsel politikalarý (konut politikalarý gibi) meþrulaþtýrmayý baþardýðý çalýþmanýn ana sorunsalýdýr.
Devlet, sermaye ve sivil toplum arasýndaki kentsel politikalar baðlamýndaki iliþkiyi medya eklemleniþi dikkate alýnarak yeniden deðerlendirmek için; günümüz planlama süreci ve özellikle güncel kentsel mekan üretim pratikleri incelenmektedir. Þöyle ki, medya konut/yaþam çevresi üzerine geliþtirilen kentsel fantezilerin yaratýmýnda önemli bir araç haline gelmiþtir. Meta haline getirilmiþ konutun tüketimini arttýrma ve hegemonya inþasý amaçlarýnýn yanýsýra; medya yargý sürecindeki planlama konularý dahi yerel yönetimlerin planlama kararlarýný da etkilemektedir. Sivil toplum ile kapitalist devlet eylemleri arasýndaki mücadele sonucu kentsel mekan üretildiði önsavý, medya araçsallýklarý ile toplumsal rýza devþirilerek etkilenmektedir. Böylelikle, devletin kentsel mekana müdahale biçimleri de bu çerçevede deðiþmektedir. Bu makale söz konusu önermeyi Ankara’daki bir kentsel yenileme alanýnda yer alan “Sinpaþ Altýnoran” konut projesi ile örneklendirmektedir. Projenin tarihsel olarak geliþimi, yargý süreci, medya ilgisi ve mekan üretim sürecine dahil olan politik aktörler/kurumlar bu baðlamda irdelenmektedir.

Türkiye’de uygulanmakta olan kentsel dönüþüm projeleri, yeni bir kentleþme politikasý olarak gündeme gelmektedir. Özellikle 2000’li yýllardan baþlayarak günümüze kadar geçen süreçte, dönüþüme iliþkin birçok yasal düzenlemeler yapýlmýþtýr. Hem yapýlan yasal düzenlemelerde, hem de verilen yetkiler giderek merkezileþmekte ve dönüþümde aciliyet sorunu gündeme gelmektedir. Türkiye’nin büyük metropollerinde, özellikle kent merkezlerinde ve rantý yükselmiþ alanlarda dönüþümde ayný projeler uygulanmakta, yerel özellikler ve yerel sorunlar göz ardý edilebilmektedir. Ayrýca yasalarýn verdiði olanaklarla birlikte dönüþümdeki yetki tek bir kurum üzerinde toplanabilmektedir.

Bu çalýþmada 2000’li yýllardan sonra, kentsel dönüþüm kapsamýnda ortaya çýkan yasalar ve bu yasalarýn Ankara kenti örneðinde hangi alana yönelik olduklarý incelenmektedir. Araþtýrma'da, kentsel dönüþüm kanunlarýnýn yasal çerçevede nasýl realize olduðu tartýþmaya açýlmakta, yasal boyutta ortaya çýkan sorunlar ve yetki aktarýmlarý tespit edilmektedir. Bu yasalarda amaçlanan “fen ve sanat norm ve standartlarýna uygun, saðlýklý ve güvenli yaþama çevreleri...” gibi söylemlerin gerçekle ne kadar uyumlu olduðu tespit edilmektedir. Ankara Ýli’ndeki kentsel dönüþüm alanlarý, 2000 ve 2014 yýllarý arasýnda tamamlanmýþ, uygulama aþamasýnda, plan aþamasýnda veya ilan süreci durumundaki tüm kentsel dönüþüm projeleri kapsamýnda deðerlendirilmektedir.

Kentsel mekân; sosyal ve ekonomik özellikleriyle, üretim ve tüketim yapýsý ile zaman içinde deðiþim göstererek farklý özellikler kazanmaktadýr. Bu deðiþim ve dönüþümlerin en belirgin olarak gözlemlenebildiði mekânlar ise kent merkezleri ve yakýn çevreleridir. Tarihi kentlerde eski mekanlarýn oluþumu, temsil ettikleri dönemin toplumsal ve ekonomik koþullarýnýn gereklerine göre yapýlan tercihlerle oluþmuþtur. Baþka bir deyiþle neyin ne ile birlikte yada ayrý olmasý gereðine göre biçimlenmiþtir. Bu durum kentin o dönemde yüklendiði ekonomik iþlevle ilgilidir. Tarihsel süreçte deðiþen sosyo-ekonomik ve kültürel yapý ve farklýlaþan üretim-tüketim iliþkiler nedeniyle tarihi ticaret merkezlerinde sürekli bir deðiþim ve dönüþüm yaþanmaktadýr. Bu mekânlar geleneksel bir düzene göre örgütlenmiþ, deðiþen anlamlarý ve farklý kimlikleri ile ve ayrýca sosyo-ekonomik dönüþüm süreçlerinin etkisiyle yeniden biçimlenerek çaðýmýza ulaþmýþ alanlardýr. Ayrýca söz konusu mekanlar sadece alýþveriþin ya da tüketimin gerçekleþtiði alan deðil, geleneksel tarzda üretimin ve zanaatýn var olduðu bir kent mekaný niteliði taþýmaktadýr. Bu çalýþmada Bursa Tarihi Ticaret Merkezinde Ticaret fonksiyonlarýnýn mekânsal deðiþimi, tarihi ticaret merkezinin oluþumunu tamamladýðý 16. Yy da ve günümüzde olmak üzere iki ayrý kesitte incelenmiþtir.

Kent yöneticileri, yaþanabilir kentler meydana getirme vizyonundan bahsedebilmeleri için öncelikle suç ve suçlu kavramlarýný temel sorun olarak göz önünde bulundurmalarý gerekmektedir. Bu çerçevede yaþanabilir kentler oluþturmanýn ilk ayaðý bir yönetim misyonu olarak günümüz çocuklarýnýn geleceðin suçlularý olmasýnýn önüne geçilmesidir. Dolayýsýyla çocuklarýn yetiþkinlere oranla çevresel faktörlerden daha fazla etkilendikleri gerçeði göz önünde bulundurularak, suç önleme çalýþmalarýnda çocuklar açýsýndan odaklanýlmasý gereken, suçun iþlendiði mekandan çok çocuðun yaþadýðý mekan olmalýdýr. Ancak kentin yerlileri tarafýndan gösterilen ön yargý ile ötekileþtirilen çocuklar, kentin belirli bölgelerinde yaþamak suretiyle dýþlanmaktadýr. Yaþanan mekansal dýþlanma ayný zamanda, mekanýn ekonomik deðerine de belirgin biçimde yansýmaktadýr. Bu makale, söz konusu mekansal dýþlanma ile mekanýn ekonomik (arazi) deðeri arasýndaki iliþkinin paralellik arz edip etmediðini sorgulamaktadýr.