Büyük metropollerde özellikle Istanbul’da 1980 sonrasý geliþen kaçak ve ruhsatsýz yapýlaþma, yaþam alanlarýmýzýn afetlere karþý zarar görebilirliðini arttýrdýðýndan, imar kurallarýna ve ruhsatýna uygun yapýlaþma sürecinin uygulanmasý afetlere hazýrlýklý olmanýn temel þartlarýndan biridir. Planlama ve yapýlaþma süreçlerinde önemli görevleri olan belediyelerin bu süreçleri izlemek ve yönetmek adýna yeterli teknik ve mesleki yeterlilikleri sahip olmadýðý bilinmektedir. Istanbul Valiliði Istanbul Proje Koordinasyon Birimi tarafýndan yürütülmekte olan ISMEP Projesi C Bileþeni kapsamýnda hazýrlanan ve uygulanan bu proje ile, belediyelerde yürütülen imar, yapý ruhsatý ve yapý kullanma izni süreçlerinin daha etkin hale getirilmesi, belediyeye gelen vatandaþlarýn ve proje müelliflerinin, ilgili süreçlere iliþkin her türlü baþvuru ve þikayete iliþkin daha cevap alabilir, hýzlý ve þeffaf bir yapýya kavuþturulmasý saðlanmýþtýr. Bütüncül bir yaklaþým içerisinde kurulan sistem, yapý denetimi ve imar süreçlerinin yönetiminin etkinliðini arttýrdýðý gibi ayný zamanda, afete hazýrlýk kapsamýndaki karar alma ve uygulama aþamalarýna hizmet edecektir.

Unplanned spatial development with illegal and unauthorized buildings emerged in big metropolitan cities in Turkey especially after 1980s led to increase the vulnerability of our living areas to disasters. Thus, land use development and construction processes compliant with building codes and regulations are very important and basic step to improve preparedness level for any disaster. It is well known that there is a lack of technical and professional capacity in municipalities to monitor building permit and construction processes and also transparency in municipality services is very limited. The project under Component C of ISMEP (Istanbul Seismic Risk Mitigation and Emergency Preparedness Project) implemented by Istanbul Governorship Istanbul Project Coordination Unit ensured more effective processes for development and building permit activities including construction and building inspection in Baðcilar Municipality. As a result, the monitoring capacity for planning and construction process increased a more transparency in controlling land use development and managing related municipality services provided at the municipality level. This will clearly contribute to take necessary actions in decision making and implementation phases on disaster risk reduction activities.

Bu derleme yazýsý, son dönem Türkiye’sinde gözlemlediðimiz yeni dalga toplumsal hareketlilik ve çevre bilincinin, insan-çevre iliþkisinin de sorgulandýðý yeni bir çevre paradigmasýný kucakladýðýný savunmaktadýr. Dolayýsýyla bu dönem içinde, artan çevre bilinci ve toplumsal hareketlerin sadece ana-akým çevreci veya kapitalist/neo-liberal eleþtirel yaklaþým çerçevesinde açýklanmasý da yetersiz kalmaktadýr. Söz konusu noktada, daha kapsamlý ve kapsayýcý bir çerçeveye, ihtiyaç duyulmaktadýr, ki böyle bir çerçeve de Çevresel Adalet Paradigmasý tarafýndan sunulmaktadýr. Bu makale, çevresel adalet kavramý ve paradigmasýnýn kapsamý ve sýnýrlarýný betimleyerek, Türkiye’de farklý sosyal sýnýflar içinde boy gösteren son dönem çevre-ilintili toplumsal rahatsýzlýklarýn okunmasý ve açýklanmasýna da yardýmcý olabilecek yeni bir pencere açmaktadýr.

The article argues that Turkey has entered a new wave of environmental consciousness and collective action that embraces a new environmental paradigm in which human-environment relations are also questioned. Consequently, today’s environmental awareness and activism in Turkey cannot be read or explained solely within the limits of the mainstream environmentalist framework or capitalist/neoliberal critique framework; there is a need for a more comprehensive and inclusive framework, and this is offered by the Environmental Justice Paradigm. This article presents the context and boundaries of environmental justice concept and paradigm, and also provides a new window to read and explain recent environment-related social distress in Turkey with a different scope.

“Yaþanýlýrlýk” bireylerin yaþamsal tatmin hissine doðrudan katkýda bulunan, mekanlarýn niteliklerine iliþkin bir ilke olarak tanýmlanmakta, bireyin mekan kullaným tercihini artýracak bir kalite düzeyini tariflemektedir. Ancak burada bahsi geçen kalite düzeyi sadece kapital karþýlýðý ile ölçülen teknik bir ifade içermemektedir. “Mekansal kalite”, insan-mekan iliþkisi içerisinde yer bulan, J.Gibson’ýn geliþtirdiði “Olanaklar Teorisi” ile açýklanan “Mekansal Elveriþlilik” kapsamýnda ele alýnmasý gereken bir niteliktir. Kalite, mekanýn insanýn hangi ihtiyaçlarýna ne ölçüde karþýlayabildiði, mekanýn nelere elverdiði ve bu anlamda da kullanýcýlarýn davranýþlarýný nasýl yönlendirdiði ile doðrudan iliþkilidir. Zira mekan edilgendir ve insan mekanýn etkenidir. Daha da önemlisi kullanýcýsý olmayan mekan sadece nesne ifadesi taþýyacaktýr. Nitekim, insan ve mekan arasýndaki iliþki pragmatik bir baþlangýç sonrasý anlamsal süreçler içermektedir. Ancak bugün birçok kamusal mekan, kullanmaktan ziyade, seyredilmek için tasarlanmaktadýr; bunlar düzenli, temiz ve boþ “insan yok, sorun yok” alanlar(ý)dýr. Ayný yaklaþým özel mekanlarýn organizasyonunda da görülmektedir. Bu durumu mekanýn, iþlevselliðinden ve elveriþ niteliðinden baðýmsýz bir kalite anlayýþý ile kavranýldýðý þeklinde açýklanmaktadýr. Bu çalýþmada mekânsal kalite ve yaþanýlýrlýk olgularý insan-mekan iliþkisi kapsamýndaki süreçler ve kavramlarla iliþkili olarak tariflenmiþtir. Çalýþma, insanlarýn benzer ihtiyaçlar doðrultusunda geliþtirdikleri mekansal arayýþlar ve ihtiyaçlarýna yönelik ortak etkinliklerine zemin oluþturan kamusal mekanlarýn kalite ölçütleri üzerine kurgulanmýþtýr.

The term livability is defined as a principle which contributes directly to the vital satisfaction of individuals, and is related to the specifications of spaces. It defines a quality level that enhances the spatial usage preferences of individuals. However, ‘quality level’ as used here is not a technical statement measured only by its capital provision. The term “spatial quality” must be considered within the scope of ‘Spatial Affordances’ as described by the ‘Theory of Affordances’ developed by J. Gibson in the field of human-space relationships. Spatial quality is directly related to the extent to which space meets human needs, and in this sense, how space orients human behavior, given that space is passive and humans its determinants. More importantly, a space that has no users can only carry the significance of object. Thus, the relation between human and space contains a semantic magnitude that follows from its pragmatic inception. However, many public spaces today are especially/intentionally designed to be observed rather than used: orderly, clean, empty, ‘no human, no problem’ spaces. The same attitude can also be observed in the spatial organization of private spaces. In this context, it may be said that space is apprehended as a concept of quality rather than in terms of its affordance specifications. In recognition of this, the terms ‘spatial quality’ and ‘livability’ are described in this study in terms of their relation with the processes and concepts of human-space relations. The study is based on the quality criteria for public spaces, insofar as these spaces form the basis for humans’ search for space according to shared needs and activities.

Bir havalimaný büyük ve farklý tesislerin, sistemlerin, kullanýcýlarýn, çalýþanlarýn, kurallarýn ve düzenlemelerin birleþiminden oluþur (IATA, 2004). Bu baðlamda havalimaný master planlarý planlama, mühendislik ve teknik tasarýmlar gerektiren, iþletme ve yönetim tekniklerini içeren, politik ve siyasi kararlara ihtiyaç duyan çok disiplinli ve karmaþýk bir yapýdadýr. KTÜ Havalimaný Çalýþma Grubu, havalimaný master planý çalýþmasýnýn çok disiplinli ve karmaþýk yapýsýný göz önünde bulundurarak; International Air Transport Association (IATA) tarafýndan tanýmlanan geleneksel havalimaný master planlama sürecini, stratejik planlama yaklaþýmý ile bütünleþtirerek yeni bir havalimaný master planlama modeli geliþtirmiþ ve Trabzon Havalimaný Revizyon Master Planlamasýnda kullanmýþtýr. Bu makalede, geliþtirilen planlama modeli, süreci ve sonuçlarý Trabzon Havalimaný Revizyon Master Planlamasý özelinde paylaþýlmaktýr.

An airport is a combination of a large and diverse facilities, systems, users, workers, rules and regulations (IATA, 2004). Therefore, airport master plans have a multi-disciplinary and complex structure that calls for political and social decisions requiring planning, engineering and technical designs, including operation and management techniques. Karadeniz Technical University (KTU) Airport Workgroup have developed a new model for airport master planning which considers the multi-disciplinary and complex structure of airport master plans, and integrates the traditional airport master planning process as defined by International Air Transport Association (IATA) with a strategic planning approach. This new model was used in Trabzon Airport Revision Master Planning, and this paper sets out the developed planning model, its process and its results as seen in this case.

Ekolojik tasarým ilkeleri küresel çevre sorunlarýna karþý kaçýnýlmaz bir yaklaþýmdýr. Bu nedenle enerji kullanýmýnýn %40’ýndan fazlasý ve sera gazý emisyonlarýnýn üçte birinden sorumlu olan binalarda iklim deðiþikliði etkilerinin azaltýlmasý ve enerji verimliliðinin arttýrýlmasýna yönelik programlara aðýrlýk verilmesi gerekmektedir. Günümüzde kentlerin çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliðinin saðlanmasý açýsýndan ekolojik planlama ve tasarým bir zorunluluk olmaya baþlamýþtýr. Yaþam çevreleri ekolojik olarak tasarlanýrken; yerleþimlerin çevre üzerindeki etkisinin azaltýlmasý, suyun etkin kullanýmý, toplu taþýma sistemlerinin geliþtirilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarýnýn kullanýmý, düþük düzeyde atýk üretimi, geri dönüþümlü malzeme kullanýmý gibi kriterler önem kazanmaktadýr. Bu kapsamda özellikle son dönemde yapýlan büyük konut projelerinde; çevre kalitesinin yükseltilmesi, ekonomik, ekolojik, sosyal boyutlarýyla “sürdürülebilir” ve “insan gereksinimlerine uyumlu” bir yaþam çevresinin yaratýlmasý amaçlanmaktadýr. Bu amaçla Ankara’nýn en yüksek bölgelerinden Oran semtindeki özel konumu, manzarasý ve prestijli bir bölge içerisinde bulunmasý, Türkiye’nin özel sektör tarafýndan üstlenilen en büyük konut projesi olan Sinpaþ Altonoran seçilmiþtir. Bu makalede; Ankara Sinpaþ Altýnoran Konut Projesinin ekolojik tasarým ilkelerine göre bir deðerlendirmesi yapýlmaktadýr.

Ecological design principles constitute an incontrovertible approach in response to global environmental problems. With buildings responsible for more than 40% of worldwide energy consumption and one third of greenhouse gas emissions, it follows that energy efficiency efforts in building design are of the utmost importance. In the modern world, ecological planning and design have become essential for environmental, economic and social sustainability of urban life. In the design of ecological living environments, criteria such as minimization of environmental impact of settlements, efficiency of water use, development of better public transport systems, use of renewable energy resources, and decreased waste generation and increased recycling are all gaining in importance. In this context, and especially in large-scale residential projects, the aim is to create an ecologically, economically and socially “sustainable” living environment, “compatible with human needs”. Sinpaþ Altýnoran, the largest private sector-funded housing project in Turkey, was selected for this study because of its location in the district of Oran, a prestigious area which overlooks the city. This paper evaluates Ankara Sinpaþ Altýnoran Housing Project in light of ecological design criteria.