Planning. 2023; 33(3): 432-448 | DOI: 10.14744/planlama.2023.83997

Konut Üretiminde Karma Mülkiyet Stratejisinin Türkiye’de Uygulanabilirliði

Selin Çýnar Erdüzgün, Füsun Çizmeci Yöreþ
Yýldýz Teknik Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Mimarlýk Anabilim Dalý, Ýstanbul

Küreselleþme ve neoliberal politikalarýn etkisiyle kentsel mekanlar birer metaya dönüþmektedir. Bu durum, kentte yaþayan bireyler arasýndaki eþitsizlikleri arttýrarak kentsel yoksulluðun belirginleþmesine, dezavantajlý gruplarýn kentin dýþýna itilmesine, kent sakinleri arasýnda ayrýþma ve kutuplaþma gibi sosyal problemlere neden olmaktadýr. Gelir düþüklüðü, kente uyum saðlayamama, gecekondulaþma, çevre sorunlarý, yasadýþý faaliyetler ve þiddet gibi birçok sorunun kaynaðý olan kent yoksulluðunun önlenmesi, kentlerde mekânsal ve toplumsal sürdürülebilirliðin saðlanmasý için çeþitli politikalar hayata geçirilmektedir. Kentlerde ortaya çýkan sosyal problemlerle mücadele etmek ve sürdürülebilir yerleþmeler üretmek amacýyla oluþturulan konut politikalarýndan biri “karma mülkiyet” (tenure mix) yaklaþýmýdýr. Karma mülkiyet, pek çok ülkenin konut politikasýný þekillendiren önemli bir strateji olmasýna karþýn Türkiye’de politika ve uygulama alanýnda yer bulamadýðý gibi bilimsel çevrelerde de yaygýn olarak tartýþýlan bir konu deðildir. Bunun en önemli nedenlerinden biri Türkiye’de mülkiyet çeþitliliðinin ve bu çeþitliliðe iliþkin yasal zeminin oluþmamýþ olmasýdýr. Bu çalýþmanýn amacý, dünya genelinde yapýlmýþ bilimsel çalýþmalar üzerinden karma mülkiyet yaklaþýmýný inceleyerek, bu yaklaþýmýn konut sorununun çözümüne sunduðu olanaklarý belirlemek ve Türkiye’de uygulanabilirliðini sorgulamaktýr. Görece yeni bir kavram olan “karma mülkiyet”, literatüre doksanlý yýllarýn sonunda girmiþ olmakla birlikte konu ile ilgili yapýlmýþ, kavramý farklý yönlerden ele alan, sýnýrlý çalýþma bulunmaktadýr. Yapýlan çalýþmalarýn son yýllarda yoðunlaþmasý ve konunun güncelliðinin artmasý göz önüne alýndýðýnda, konu ile ilgili bütüncül bir analiz yapýlmasý gerekliliði ortaya çýkmaktadýr. Bu doðrultuda, bilimsel veri tabanlarýnda 2000–2022 yýllarý arasýndayayýnlanan konuyla ilgili makaleler meta analizi yöntemiyle deðerlendirilmiþtir. Çalýþma sonucunda elde edilen verilerin, konut üretiminde farklý mülkiyet türlerinin analiz edilmesine ve konut sorununa nitelikli bir çözüm önermeye yönelik modeller geliþtirilmesine katký saðlayacaðý düþünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Karma mülkiyet, konut politikalarý, konut üretimi, meta analizi; sosyal karma.

---

The Applicability of Mixed Tenure Housing in Turkey

Selin Çýnar Erdüzgün, Füsun Çizmeci Yöreþ
Yýldýz Technical University, Faculty of Architecture, Department of Architecture, Istanbul, Turkey

The process of urban spaces being commodified, driven by the forces of globalization and neoliberal policies, exacerbates disparities among city dwellers, leading to heightened urban poverty, the displacement of marginalized groups, and the emergence of social issues like segregation and polarization within urban communities. To prevent urban poverty, which is the source of numerous problems such as low income, inability to adapt to the city, squatting, environmental problems, illegal activities, and violence, and to guarantee spatial and social sustainability in cities, various policies are implemented. The "tenure mix" method is one of the housing approaches intended to address these issues and create sustainable settlements. Despite its significance in defining housing policies in other countries, mixed tenure has not been incorporated into policy and practice in Turkey, nor has it received substantial attention in academic discourse. One of the primary factors contributing to this phenomenon is the limited range of tenure variety in Turkey, coupled with the absence of a legislative framework supporting such diversity. The objective of this study is to examine the mixed tenure strategy through a comprehensive analysis of scientific research undertaken globally. The study aims to assess the potential benefits of this approach in addressing housing issues and to critically evaluate its feasibility within the context of Turkey. The concept of "mixed tenure" emerged in the late 1990s and has since been discussed in the literature. However, there is a scarcity of research that comprehensively examine this topic from many perspectives. In light of the intensification of studies in recent years and the subject's growing relevance, it is necessary to execute a comprehensive analysis of the topic. The present study employed a meta-analysis approach to assess publications pertaining to the subject matterthat were published in scientific databases during the years 2000 to 2022. The data acquired from this study is believed to have the potential to enhance the analysis of various forms of tenure in housing production and aid in the formulation of models that can provide effective solutions to address the housing issue.

Keywords: Tenure mix, housing policies, housing production, meta-analysis; social mix.

---