Bir Kentsel Dönüþüm Deneyimi: Kadifekale-Uzundere Ýkileminde Bireysel Öyküler Üzerine Düþünmek

Neoliberal kentleþme sürecinde, modernite eksenindeki bütüncül kent planlama pratiklerinin yerini postmodernite ekseninde geliþen, kentsel sorunlara parçacýl yaklaþýmlarla çözümler getiren, mikro ölçekteki uygulamalar alýrken, katýlýmý ve bireyi merkeze alan demokrasi ve insan haklarýný ön plana çýkaran planlama yaklaþýmlarý da ivme kazanmaktadýr. Neoliberal kentsel politikalarýn yansýmalarý olarak kent gündemlerinde ve kent yazýnýnda sýklýkla yer alan kentsel dönüþüm projeleri nedeniyle müdahale gören alanlarda, mahallelerde yaþayanlarýn görüþlerinin, beklentilerinin, günlük yaþam pratiklerinin dikkate alýnmamasý, merkeziyetçi, popülist politikalar baðlamýnda emlak eksenli gerçekleþen kentsel dönüþüm projelerine yönelik eleþtirel yaklaþýmlarýn baþýnda yer almaktadýr. Kentsel dönüþüm projelerinin sosyo-ekonomik ve toplumsal problemlerin çözümü yerine, bu alanlardaki sorunlarý daha da arttýrdýðý, maðduriyetler yarattýðý ampirik temelli pek çok araþtýrmada ortaya konmuþtur. Bu çalýþmada, Türkiye’nin nüfus yoðunluðu açýsýndan üçüncü büyük kenti olan Ýzmir’de merkezi ve yerel yönetimin iþbirliði ile hayata geçirilen, kentin neoliberal dönemdeki ilk büyük ölçekli dönüþüm eylemi olan Kadifekale Kentsel Dönüþüm Projesi, uygulama aþamasýnda Kadifekale’deki dönüþüme tanýklýk edenlerin gözüyle aktarýlacaktýr. Bu baðlamda kentsel dönüþüm projelerinden etkilenen gruplarýn bakýþ açýlarýnýn, beklentilerinin, bireylerin mekâna atfettikleri anlamýn, yaþanýlmýþ yer Kadifekale ve yeni yerleþim alaný Uzundere’ye iliþkin algýlarýn açýða çýkarýlmasý için “sözlü tarih” yöntemi ile elde edilen veriler, çalýþmanýn temelini oluþturmaktadýr. Araþtýrma verilerinin elde edilmesinde “sözlü tarih” yöntemi, neoliberal politikalarla dönüþen kentlerin anlaþýlmasý ve anlamlandýrýlmasýna yönelik çalýþmalarda, mikro düzeyde okunamayan, göz ardý edilen gruplarýn, sosyo-ekonomik ve mekânsal bilginin, bireysel bakýþ açýlarýnýn ortaya konmasýnda, analitik düzeyde alternatif bir yöntem olarak önemli fýrsatlar sunmasý nedeniyle seçilmiþtir. “Yer”e yüklenen bireysel ve toplumsal anlamlarýn yok olmaya direnmesi, ya da bu direncin kayda geçirilmesi, bu çalýþmada sözlü tarih yöntemi ile ortaya konmaktadýr.

An Urban Transformation Practice: Thinking about the Individual Stories through the Kadifekale-Uzundere Dilemma

The current neoliberal urbanization process offers microscale, partial, segmented solutions to urban problems from a perspective of postmodernity; however, the notion of comprehensive, large-scale urban planning based on the axis of modernity, with planning approaches that focus on human rights, participation, and democracy, has been accelerating. The primary critical approach to the state-led, property- led, transformation projects that have often been often at the forefront of the urban agenda as a reflection of neoliberal urban policies is that the projects usually haven’t considered the views, expectations, and daily life of the residents of the neighborhood. Rather than solving socioeconomic problems, urban transformation projects have many times been reported to actually cause problems and lead to unjust treatment of residents. This article describes the fýrst large-scale urban transformation activity project in Turkey’s third-largest city, Ýzmir. The Kadifekale Urban Transformation Project, which was implemented with the collaboration of the central and the local government as part of the neoliberal era, is reflected in this article through the eyes of people who experienced the transformation in Kadifekale during the implementation phase. Data were obtained using the oral history method to reveal the expectations and views of groups who were affected by this urban transformation project, including the meaning they attributed to Kadifekale and the new place of resettlement, Uzundere. The oral history method was chosen for this research because it offers important opportunities to increase understanding of the transformation processes occurring in cities under neoliberal policies; it reveals the perspectives of “others,” which are often unreadable and unrecognized on the socioeconomic and spatial information at the micro-level. The oral histories of this study record local resistance to the destruction of individual and social interpretations of the meaning of space.