Kýrsal Mekanda Yeni Düzenleme Araçlarý; Köy Tasarým Þemasý, Köy Tasarým Rehberi ve Eylem Projeleri

Türkiyede 2012 yýlýnda kabul edilen Büyükþehir yasasý ile kýrsal alan planlamasý, politikacýlar ve plancýlar açýsýndan giderek daha fazla önem kazanmýþtýr. Yasa ile birçok yerel yönetimin, yetki ve sorumluluk alanlarý geniþlemiþ, sýnýrlarý içindeki tüm alanlara kentsel hizmetler götürmekle ve plan yapmakla yükümlü olmuþlardýr. Kýrsal alanlara iliþkin planlama deneyimi olmayan yerel yönetimler için kýrsal alandaki geliþmeleri yönlendirme konusunda imar planlarý dýþýnda Köy Tasarým Rehberleri ise neredeyse tek araçtýr. Ancak mekânsal düzenleme araçlarýndan sadece biri olan Köy Tasarým rehberlerinin farklý tür araçlarla birlikte düþünülmedikçe baþarýlý olmasý zordur. Bu makalenin amacý; kýrsal alan planlamasýnda köy tasarým rehberlerinin yerini tartýþmak, Erdek Yukarýyapýcý Köyü özelinde geliþtirilen farklý mekânsal düzenleme araçlarý üzerinden, kýrsal alanda planlama süreçlerini tartýþmaya açmak, böylece de Türkiye’de kýrsal alan planlamasý literatür ve pratiðine katkýda bulunmaktýr. Makalede ilk olarak kýrsal planlamadaki eðilimler ele alýnmýþ köy tasarým rehberleri ve kýrsal mekana müdahale araçlarý farklý ülke deneyimleri üzerinden aktarýlmýþtýr. Daha sonra, Türkiye’de kýrsal yerleþme planlamasýna iliþkin mevzuat ve yaklaþýmlar aktarýlarak Yukarýyapýcý Köyü için kýrsal mekaný düzenleme araçlarý ve planlama ilkelerine iliþkin öneriler tanýmlanmýþtýr. Bir sonraki bölümde yerleþmenin toplumsal/mekansal analizlerinde ve tasarým süreçlerinde kullanýlan farklý yöntemler ile alana iliþkin elde edilen bulgular aktarýlmýþtýr. Bunu takip eden bölümde bu bulgular ýþýðýnda Yukarýyapýcý Köyü için geliþtirilen Köy Tasarým Þemasý, Köy Tasarým Rehberi ve Eylem Projeleri olmak üzere farklý mekansal düzenleme araçlarý ayrýntýlarý ile aktarýlarak, bu araçlar arasýndaki iliþki ortaya konmuþtur. Makalenin sonuç kýsmýnda Erdek Yukarýyapýcý Köyünde yaþanan deneyimlerin yerel yönetimler ve ülkemizde sýnýrlý olan kýrsal mekansal çalýþmalar için nasýl bir altlýk teþkil edeceði üzerine bir tartýþma yer almaktadýr.

New Planning Tools in Rural Areas: Village Design Framework, Village Design Guide and Action Projects

The importance of rural planning in Turkey for the politicians and planners has increased considerably since the announcement of the Metropolitan Law in 2012. According to this law, the borders and authorities of local governments have been enlarged including districts and villages. Local governments have become responsible to bring all urban services and conduct planning activites in all the places within its borders. Local governments in Turkey whose lack of experience on rural planning are unquestinable have embraced Village Design Guides as a sole planning tool to manage the planning issues in rural areas. However Village Design Guides can not be enough to manage the development of the rural areas unless it is relationally developed with the other planning tools. This article aims to contribute to rural plannning literature and practice in Turkey as it introduces new planning tools in rural planning by focusing on the Erdek Yukarýyapýcý Village Design Guide Project. The first part of the article introduces new discussions within rural planning literature, different rural planning tools and experiences in other countries In the light of the discussions in the first part, the design principles, approach, methodology and the content of the project, have been defined for the Erdek Yukarýyapýcý village in the second part. Socio-spatial analysis of the village takes place in the second part too. Following part is about proposed planning tools which are called Village Design Framework, Village Design Guide and Action Projects respectively In this part the content of these tools are explained in detail. The last part a discussion takes place on the potentials of the proposed planning tools for further rural planning practices in Turkey.