Kýrsallýðýn Seçilmiþ Sosyo-demografik Deðiþkenler Yardýmýyla Kümelenmesi ve Zamana Baðlý Deðiþimi

Sosyal, ekonomik, fiziksel ve kültürel yönden farklýlýklarý barýndýran kýrsal alanlar çok bileþenli bir yapýya sahiptir. Bu çok bileþenli yapý yerleþmelerin geleceði ve sürdürülebilirliði açýsýndan büyük önem taþýmaktadýr. Kýrsallýðýn nüfus yoðunluðu veya tarým gibi tek boyutlu kriterler ile belirlenmesi gerektiði kabulü tümdengelimci bir yaklaþýmla genel kabul gören bölgesel sýnýflandýrma çabalarýnýn temelini oluþturmaktadýr. Nüfus yoðunluðu kriterinin kilit deðiþken olduðu ulus aþýrý karþýlaþtýrmalarýnýn aksine ulusal/bölgesel deðerlendirmede zamansal ve baðlamsal deðerlendirmeyi olanaklý kýlan metodolojilerin geliþtirilmesi ve politika oluþturmaya girdi saðlayacak bulgularýn üretilmesi gerekmektedir. Tek deðiþkenli sýnýflamalarýn yarattýðý sýnýrlýlýklarýn tartýþýlmasý sonrasýnda Türkiye illeri kýrsallýðýnýn nüfus yoðunluðuna ek olarak seçilmiþ sosyo-demografik deðiþkenler yardýmýyla sýnýflandýrýlmasý amaçlanmýþtýr. Kýrsal baðlamýn heterojen yapýsý ve çalýþmanýn nüfus ölçütünün yaný sýra sosyo–demografik veriler ile kýrsallýðýn zamana baðlý deðiþimini ölçme amacý göz önüne alýndýðýnda NUTS-3 düzeyinde çok deðiþkenli bir süreç izlenmiþtir. Çalýþmanýn veri seti Türkiye Ýstatistik Kurumu’ndan saðlanmýþ olup; yöntem olarak Ýki Adýmlý Kümeleme Analizi kullanýlmýþtýr. Çalýþma sonucunda sosyo-demografik baþlýkta ele alýnan benzer ve farklý kümelerde yer alan illerin kýrsallýk durumlarýnýn zamana ve nedenselliðe baðlý olan deðiþimi karþýlaþtýrmalý olarak tartýþýlarak deðerlendirilmiþtir. Sonuçlar, istatistiki bölgelerin ve alt bölgelerin benzerlik-farklýlýklarý konusunda planlama kararlarýna girdi oluþturacak ve sosyo-demografik politikalarýn üretilmesinde yararlý ve yol gösterici olacaktýr.

Clustering of Rurality Based on Selected Sosyo-demographic Variables and Their Variations Over Time

Rural areas, which have social, economic, physical and cultural differences, have a multi-component structure. This multi-component structure is of great importance for the future and sustainability of settlements.The acceptance that rural areas should be determined by one-dimensional criteria such as population density or agriculture forms the basis of the generally accepted regional classification efforts with a deductive approach. Contrary to transnational comparisons where population density criteria is key variable, methodologies that would allow temporal and contextual national/regional analyses and findings that would serve as input to future policies are required. After discussing the limitations created by univariate classifications, it was aimed to classify the rural areas of Turkey with the help of selected socio-demographic variables in addition to the population density. Considering the heterogeneous structure of the rural context and the purpose of measuring the time-dependent change of rural life with socio-demographic data as well as the population criteria of the study, a multivariate process was followed at the NUTS-3 level. The dataset was obtained from Turkey Statistical Institute data and Two-Step clustering was used. As a result of the study, the change of rural conditions of the provinces in the similar and different clusters, which are discussed in the socio-demographic title, based on time and causality were discussed comparatively. The results will be useful and guiding for statistical regions and sub-regions as input to the planning decision on similarities and differences and in the production of socio-demographic policies.